Phòng tránh hạ huyết áp tư thế

Hạ huyết áp (HA) tư thế là sự giảm HA động mạch khi chuyển từ tư thế nằm sang tư thế đứng sau 3 phút (HA tâm thu giảm 20 mmHg; HA tâm trương giảm 10mmHg). Nguyên nhân là do bất thường về sự thích nghi HA của phản xạ tự nhiên.Bệnh xảy ra trong trường hợp nào? Trong đa số các trường hợp, hạ HA chỉ xảy ra sau bữa ăn, hoặc khi đứng dậy đột ngột, nhưng cũng có thể hạ HA mạn tính. Hạ HA tư thế hay gặp ở ngườigià hoặc có bệnh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phòng tránh hạ huyết áp tư thế Phòng tránh hạ huyết áp tư thế Hạ huyết áp (HA) tư thế là sự giảm HA động mạch khi chuyển từ tưthế nằm sang tư thế đứng sau 3 phút (HA tâm thu giảm > 20 mmHg; HA tâmtrương giảm > 10mmHg). Nguyên nhân là do bất thường về sự thích nghi HAcủa phản xạ tự nhiên. Bệnh xảy ra trong trường hợp nào? Trong đa số các trường hợp, hạ HA chỉ xảy ra sau bữa ăn, hoặc khi đứngdậy đột ngột, nhưng cũng có thể hạ HA mạn tính. Hạ HA tư thế hay gặp ở ngườigià hoặc có bệnh lý tim mạch, bệnh đái tháo đường, bệnh Parkinson, phụ nữ cóthai, giãn tĩnh mạch chi dưới, thiểu năng tuyến cận giáp không được điều trị. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ Hạ HA tư thế có thể do nguyên nhân thứ phát sau dùng một số thuốc nhưthuốc an thần kinh, thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc hạ HA (thuốc ức chếcanxi, thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế men chuyển); thuốc chống loạn nhịp,phenothiazin; giảm thể tích tuần hoàn (chảy máu hoặc mất nước); giảm kali trongmáu hoặc do mắc các bệnh nội tiết: bệnh Addison, thiểu năng tuyến giáp, u tuyếnthượng thận; nằm liệt giường thời gian dài sẽ gây hạ HA tư thế khi lần đầu ngồidậy. Ngoài ra, bệnh có thể gặp do các nguyên nhân khác như những bệnh gây tổnthương hệ thống thần kinh: giang mai, rỗng ống tủy, Shy-Drager, đái tháo đường,nhiễm khuẩn đường tiết niệu, tắc động mạch phổi; suy tim, loạn nhịp, suy tĩnhmạch, nghiện rượu, thuốc phiện.Trong một số trường hợp hạ HA tư thế không tìmđược nguyên nhân. Triệu chứng bệnh Khi có cơn hạ HA tư thế, người bệnh có thể xuất hiện mất ý thức ngắn hoặcchoáng váng với chóng mặt và rối loạn thị trường. Trong hội chứng Shy-Drager(teo não nhiều ổ, có thể tổn thương hệ thống ngoại tháp gây bệnh Parkinson hoặctổn thương hệ thống tháp gây liệt nửa người hoặc phối hợp cả hai), hạ HA tư thếphối hợp với bí tiểu, chóng mặt với mất ý thức, liệt dương (bất lực) và giảm tiếtmồ hôi, mất phản xạ đồng tử với ánh sáng. Chẩn đoán bệnh dựa vào đo HA nhiều lần ở tư thế nằm và tư thế đứng. Xétnghiệm bổ trợ chỉ có tác dụng tìm nguyên nhân gây hạ HA tư thế chứ không có giátrị trong chẩn đoán bệnh. Tiến triển của bệnh Bệnh tiến triển tùy thuộc nguyên nhân. Trong hội chứng Shy-Drager, tiếntriển được đánh dấu bởi sự xuất hiện những triệu chứng gợi ý bệnh Parkinson. Sựtàn phế sẽ trầm trọng hơn sau 5 – 10 năm tiến triển. Trong trường hợp không tìmđược nguyên nhân, bệnh tiến triển thay đổi, để lại di chứng ít nhiều tùy thuộc từngbệnh nhân. Có thể điều trị dự phòng hữu hiệu không? Nếu xuất hiện hạ HA tư thế, cần đến bác sĩ khám. Ngừng hoặc thay thuốckhác trong trường hợp hạ HA tư thế do thuốc. Khuyên bệnh nhân thay đổi tư thếmột cách từ từ, tránh ở tư thế nằm kéo dài, tránh dùng thuốc an thần và rượu. Băngchun chân trong trường hợp giãn tĩnh mạch chi dưới (băng từ bàn chân lên tậnhông). Khuyên bệnh nhân ăn nhiều muối, nằm gối cao 20 cm. Dùng corticoidtrong trường hợp không có chống chỉ định. Trong trường hợp nặng, một vài thuốccó thể sử dụng như ephedrin, levodopa. Về dự phòng bệnh, không có phương pháp điều trị dự phòng hữu hiệunhưng sau đây là một số lời khuyên cho những người đã có cơn tụt HA tư thế:Uống nước đều đặn. Một số nghiên cứu nhận thấy sự tăng HA tâm thu ở nhữngtrường hợp uống một cốc nước sau khoảng nửa giờ. Hạn chế uống rượu. Băngchun chân trong trường hợp giãn tĩnh mạch chi dưới. Nếu phải đứng im trong mộtthời gian dài, cần cử động các ngón chân và co cơ bắp chân. Bệnh nhân nên ănmặn, tránh thay đổi tư thế đột ngột. Đối với những trường hợp hạ HA sau bữa ănthì nên tránh ăn quá thịnh soạn và giàu chất đường.