Phục hồi Ban Nữ nhạc

Nhã nhạc Việt nam được UNESCO công nhận là kiệt tác di sản văn hóa phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại không chỉ với thiết chế cổ xúy và ty trúc (Đại nhạc, Tiểu nhạc) như hiện nay.. Tuy nhiên để phục hồi, phục chế thể chế bát âm của Nhã nhạc không phải ngày một ngày hai. Các loại nhạc khí, dù là những nhạc khí đã thất truyền không còn người sử dụng được như biên khánh, biên chung, chúc, ngữ, huân... vẫn phải phục chế lại (trước mắt để trưng bày chuyên biệt...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phục hồi Ban Nữ nhạc Phục hồi Ban Nữ nhạcPhục hồi Ban Nữ nhạc - Một biện pháp để bảo tồn và phục vu du lịch Nhã nhạc Việt nam được UNESCO công nhận là kiệt tác di sản văn hóa phivật thể và truyền khẩu của nhân loại không chỉ với thiết chế cổ xúy và ty trúc (Đạinhạc, Tiểu nhạc) như hiện nay.. Tuy nhiên để phục hồi, phục chế thể chế bát âmcủa Nhã nhạc không phải ngày một ngày hai. Các loại nhạc khí, dù là những nhạckhí đã thất truyền không còn người sử dụng được như biên khánh, biên chung,chúc, ngữ, huân... vẫn phải phục chế lại (trước mắt để trưng bày chuyên biệt nhưmột nhà bảo tàng Nhã nhạc, với đầy đủ các chủng loại nhạc khí thuộc thiết chếNhã nhạc cung đình triều Nguyễn, và sau nữa là để phục vụ nghi thức trong việcphục dựng lễ Tế giao, thiết Đại triều... và dù chỉ trưng bày mà không đánh như sửsách đã nêu). Công việc này đã có dự án, kế hoạch dài lâu của Trung tâm Bảo tồn Di tíchCố đô Huế, nhưng trước mắt, theo tôi nên ưu tiên quan tâm đến việc phục hồi banNữ nhạc. Ban Nữ nhạc tuy tồn tại không lâu, nhưng vẫn nằm trong tổng thể Nhãnhạc cung đình triều Nguyễn. Vì vậy, phục hồi ban Nữ nhạc vừa là một giải phápbảo tồn vừa tạo được sự hấp dẫn, đặc thù trong việc tổ chức phục vụ du lịch Cungđình. Hơn nữa, dàn Nữ nhạc với các nhạc cụ phổ biến mà hiện nay vẫn đang sửdụng như: Tam, Tỳ, Nhị, Nguyệt, sáo, sinh tiền...thì việc đầu tư về thời gian vàkinh phí là không đáng quan ngại. Thiết chế ban Nữ nhạc là thiết chế ty - trúc. Sử liệu cho biết, dưới thờiMinh Mạng: Vua đặt ra bản nhạc Ngũ h ưởng cho ban nữ nhạc tấu khi tế các Miếuvà tuyển thêm 50 nữ nhạc dưới quyền hai nữ quan điều khiển, đợi lúc tế dâng rượuthì muá nhạc. Ban Nữ nhạc, rất có thể có liên quan đến tên gọi Tế nhạc hay Tytrúc Tế nhạc. Trong Âm nhạc truyền thống Việt Nam của Trần Văn Khê cho biếtnăm 1832 Đại nhạc và Tế nhạc dùng trong lễ đại triều, từ 1832 bỏ Tếnhạc…nhưng tác giả lại nói : năm 1838 (Minh Mạng 19) chỉ có Ty trúc tế nhạcdùng để tấu nhạc trong các Miếu, và trong tế Văn miếu, dàn Ty trúc tế nhạc tấunhạc theo điệu múa Văn… trong lễ Thánh thọ, lục tuần Hoàng Thái Hậu nămMinh Mạng 1827, (một năm trước khi đổi tên thành Hòa thanh thự) có dàn Nữnhạc gồm : trống lớn nhỏ, sinh tiền, đàn Nguyệt, đàn Tỳ bà, ống địch, đàn Tam,đàn Nhị. Trong sách Những Đại lễ và Vũ khúc của vua chúa Việt Nam, Đỗ BằngĐoàn, Đỗ Trọng Huề còn cho biết : trong lễ tế Thế miếu, nhạc công thự Hòathanh giữ việc đánh chuông, trống. Ban Nữ nhạc đứng trên thềm, đợi ba tuần tếkhi dâng rượu thì múa nhạcv.v…Qua tư liệu trên, mặc dù không được xác địnhmột thể chế rõ ràng như Đại nhạc và Nhã nhạc, nhưng vẫn tồn tại một thể loại dànnhạc. Các chi tiết về việc vua Minh Mạng bỏ Tế nhạc phù hợp với thời điểm bỏban Nữ nhạc trong các cuộc tế lễ vì bị cho là tà dâm…cùng với chi tiết ban Nữnhạc trong thự Hòa thanh ở tế Thế miếu, và chỉ có Ty trúc tế nhạc dùng để tấutrong các miếu, trong Văn miếu thì tấu nhạc theo điệu múa Văn… cho chúng tanghờ rằng: dàn Ty trúc tế nhạc trong quá khứ phải chăng là Ban Nữ nhạc ? Dù sao, sử sách cho biết đã từng tồn tại một dàn Nữ nhạc với đầy đủ cảhình ảnh trang phục, nhạc khí, nên không vì lý do gì mà không ph ục hồi lại tổchức dàn nhạc này. Ít nhất là thể hiện được tính đặc thù của Nhã nhạc Việt Nam sovới Nhật Bản, Hàn Quốc và chắc chắn sẽ hấp dẫn và thu hút được nhiều khách dulịch đến với Nhã nhạc, đến với Cố đô Huế.