Phương pháp dạy học Tiếng Việt

Tài liệu thông tin đến các bạn với những nội dung khái niệm phương pháp dạy- học; các phương pháp dạy học Tiếng Việt; phương pháp phân tích ngôn ngữ; phương pháp rèn luyện theo mẫu; phương pháp giao tiếp; phương pháp trò chơi học tập...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phương pháp dạy học Tiếng Việt 2. Phương pháp dạy học Tiếng Việt 2.1. Khái niệm phương pháp dạy­ học Phương pháp dạy học là cách thức làm việc của thầy và cách thức làm việc   của trò trong môi trường giáo dục nhằm thực hiện những mục tiêu dạy học đặt  ra. Theo quan niệm trên thì hoạt động học tập của trò là bình diện chủ  yếu   được thể  hiện trong giờ  học. Môi trường giáo dục gồm: cuộc sống của cộng  đồng, môi trường sư phạm của nhà trường, những phương tiện phục vụ cho việc  dạy và việc học … Để  cho học sinh học tập tích cực, chủ  động và được môi  trường hỗ trợ cho việc học một cách tối ưu thì hoạt động của thầy phải là hoạt   động có vai trò hướng dẫn. Chính hoạt động của thầy sẽ  tổ  chức ra các hoạt   động học tập cho học sinh, sẽ  vận hành môi trường tham gia một cách có hiệu   quả  vào việc tìm kiếm, phát hiện, vận dụng kiến thức, kỹ  năng của học sinh,  phương pháp dạy học hiểu theo cách này sẽ  tạo ra những giờ  học không chỉ  có  giao tiếp một chiều: thầy phát – trò nhận, thầy yêu cầu – trò làm theo, mà còn có  giao tiếp nhiều chiều: thầy – trò, trò – thầy, trò – trò. Nó tạo ra những giờ học có  sự hợp tác tốt giữa thầy và trò và giữa những người học với nhau, khiến cho việc  học tập trong trường gần với việc lao động  ở  cộng đồng, tạo cho người học  nhiều cơ hội để vận dụng những điều đã học vào cuộc sống. 2.2. Các phương pháp dạy học Tiếng Việt 2.2.1. Phương pháp phân tích ngôn ngữ Phân tích ngôn ngữ  là phương pháp dưới sự  hướng dẫn của giáo viên, học   sinh phát hiện ra các hiện tượng ngôn ngữ nhất định từ các ngữ liệu để phát hiện   ra những đặc trưng của chúng. Phương pháp phân tích ngôn ngữ  được sử  dụng  trong tất cả các phân môn của môn Tiếng Việt ở tiểu học. Tuỳ  thuộc mức độ  và mục đích phân tích mà phương pháp phân tích ngôn  ngữ  có thể tiến hành theo các mức độ  khác nhau như: quan sát ngôn ngữ  (là giai  đoạn đầu trong quá trình phân tích ngôn ngữ nhằm tìm những điểm giống và khác  nhau và sắp xếp chúng theo một trật tự  nhất định), phân tích ngữ  âm, phân tích  ngữ pháp, phân tích chính tả, phân tích tập viết, phân tích ngôn ngữ các tác phẩm  văn chương…Tất cả các dạng phân tích ngôn ngữ đều là bộ phận cấu thành của  nhiều bài tập khác nhau: bài tập tập đọc, tập viết, chính tả, luyện nói và viết. 2.2.2. Phương pháp rèn luyện theo mẫu Rèn luyện theo mẫu trong dạy học Tiếng Việt là phương pháp giáo viên  hướng dẫn cho học sinh dựa theo mẫu lời nói đã được sách giáo khoa xây dựng   hoặc mẫu của giáo viên để  giải quyết các bài tập, rèn kĩ năng hoặc tạo ra mẫu  lời nói của chính mình. Phương pháp rèn luyện theo mẫu được ứng dụng trong tất cả các phân môn  Tiếng Việt ở tiểu học. Học sinh có thể dựa theo các mẫu của sách giáo khoa, của   giáo viên để  rèn luyện về chữ viết, luyện về phát âm, luyện đọc, giải nghĩa từ,   đặt câu, viết đoạn văn... Để thực hiện phương pháp, giáo viên cần tuân thủ quy trình sau: ­Giáo viên cung cấp mẫu lời nói hoặc cho học sinh đọc mẫu trong sách giáo  khoa (nếu có). ­Giáo viên hướng dẫn học sinh phân tích mẫu để nắm được bản chất, cách  tạo mỗi loại mẫu. ­Học sinh mô phỏng tạo ra lời nói của mình. ­Giáo viên tổ chức cho học sinh báo cáo kết quả và tự đánh giá kết quả thực  hiện lời nói của mình và của bạn. Ví dụ: Dạy bài tập số  1, tiết Tập làm văn (Tiếng Việt 2, tập 1, Nhà xuất  bản Giáo dục, trang 54) với yêu cầu: “Trả lời câu hỏi bằng hai cách theo mẫu: a)   Em có đi xem phim không ?; b) Mẹ có mua báo không ? ; c) Em có ăn cơm bây giờ  không ?”. Sách giáo khoa đã có sẵn mẫu sau: “M: ­Em có thích đọc thơ không ? ­Có, em rất thích đọc thơ. ­Không, em không thích đọc thơ”. Giáo viên chỉ cần hướng dẫn học sinh dựa vào mẫu để trả lời các yêu cầu   của câu hỏi a, b, c theo hai cách như trên... 2.2.3. Phương pháp giao tiếp Phương pháp giao tiếp là phương pháp giáo viên hướng dẫn học sinh vận   dụng những tri thức sơ giản đã học vào việc thực hiện các nhiệm vụ giao tiếp cụ  thể bằng Tiếng Việt. Thực hiện phương pháp giao tiếp, giáo viên cần: ­Tạo các tình huống kích thích nhu cầu giao tiếp ở học sinh. ­Giúp học sinh định hướng hoạt động giao tiếp nói hoặc viết của mình như:   nói, viết cho ai; nói, viết về cái gì; nói, viết trong hoàn cảnh nào... ­Hướng dẫn học sinh sử dụng ngôn ngữ, kĩ năng diễn đạt của mình để  tạo   ra lời nói, viết hoàn chỉnh trong giao tiếp. ­Hướng dẫn học sinh đánh giá, nhận xét, bổ sung cho hoàn thiện... Ví dụ: Dạy bài tập 1 “Kể  lại một trận thi đấu thể  thao”, tiết Tập làm văn   tuần 28 (sách Tiếng Việt 3, tập 2, trang 88), giáo viên có thể dựa vào các câu hỏi  gợi ý ở sách giáo khoa để hướng dẫn học sinh có thể kể về một buổi thi đấu thể  thao các em đã tận mắt nhìn thấy trên sân vận động, sân trường hoặc trên ti vi;  cũng có thể kể về một buổi thi đấu các em nghe tường thuật trên đài phát thanh,  nghe qua người khác hoặc đọc trên sách,  ...