Phương pháp dự án và công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp dạy học Địa lý ở phổ thông

Bài viết này xin trình bày hiệu quả của cách học dự án trong dạy học địa lý ở trường phổ thông và đặc biệt có sử dụng công nghệ thông tin làm công cụ nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phương pháp dự án và công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp dạy học Địa lý ở phổ thôngKhoa ðịa lý - 50 năm xây dựng và phát triển PHƯƠNG PHÁP DỰ ÁN VÀ CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG ðỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ðỊA LÝ Ở PHỔ THÔNG KIỀU VĂN HOAN Khoa ðịa lý, Trường ðHSP Hà NộiI. ðẶT VẤN ðỀ ðổi mới phương pháp dạy học ñịa lý là một yêu cầu tất yếu. Quá trình này ñòihỏi phải tìm ra những phương pháp mới, hình thức dạy học mới ñể ñạt ñược nhữngmục tiêu cơ bản của ñổi mới giáo dục ñịa lý ở trường phổ thông Việt Nam hiện nay. ðịnh hướng ñổi mới giáo dục ñó là: Giáo dục phải phát huy tính tích cực, tựgiác, chủ ñộng, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng năng lực tự học, lòng saymê học tập và ý chí vươn lên.... ðổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục và ñàotạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, từng bước áp dụng các phương pháp tiêntiến và phương tiện hiện ñại vào quá trình dạy học, tự nghiên cứu của học sinh... Việc ñổi mới phương pháp dạy học theo các ñịnh hướng trên ñòi hỏi phải thựchiện ñược chức năng mới của giáo viên với vai trò là người tổ chức, kiểm tra, ñịnhhướng hoạt ñộng của học sinh, dạy học sinh phương pháp tự học, tự nghiên cứu.Học sinh với vai trò là người chủ ñộng thảo luận, tìm tòi, tích cực lĩnh hội kiến thứcvà giải quyết những vấn ñề ñặt ra. Bài viết này xin trình bày hiệu quả của cách học dự án trong dạy học ñịa lý ởtrường phổ thông và ñặc biệt có sử dụng công nghệ thông tin làm công cụ nhằm pháthuy tính chủ ñộng, sáng tạo của học sinh trong học tập.II. PHƯƠNG PHÁP DỰ ÁN VÀ HIỆU QUẢ ðỐI VỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG1. Thế nào là phương pháp dự án Cách học dựa trên dự án là một mô hình học tập khác với các hoạt ñộng họctập truyền thống với những bài giảng ngắn, tách biệt và lấy giáo viên làm trung tâm.Theo ñó các hoạt ñộng học tập ñược thiết kế một cách cẩn thận, mang tính lâu dài,liên quan ñến nhiều lĩnh vực học thuật, lấy học sinh làm trung tâm và hòa nhập vớinhững vấn ñề và thực tiễn của thế giới thực tại. Mục tiêu của dự án là ñể học nhiềuhơn về một chủ ñề chứ không phải tìm ra những câu trả lời ñúng cho những câu hỏiñược giáo viên ñưa ra. Trong các lớp học sử dụng cách học dựa trên dự án, học sinhcộng tác với các bạn trong lớp một khoảng thời gian nhất ñịnh ñể giải quyết nhữngvấn ñề và cuối cùng trình bày công việc của mình ñã làm trước một tập thể lớp. Kếtquả có thể là một buổi thuyết trình sử dụng các phương tiện nghe nhìn, một vở kịch,một bản báo cáo viết tay, một trang web hoặc một sản phẩm ñược tạo ra. Cách học dựa trên dự án không chỉ tập trung vào các chương trình giảng dạymà còn khám phá các chương trình này, yêu cầu học sinh phải ñặt câu hỏi, tìm kiếm300Nghiên cứu khoa học và ñổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy ñịa lýnhững mối liên hệ và tìm ra giải pháp. Cách học dự án là một cấu trúc học tập có thểthay ñổi môi trường học từ “giáo viên nói“ thành “học sinh là người thực hiện“.2. Khái niệm về phương pháp dự án Thuật ngữ dự án, tiếng Anh là Project, có gốc tiếng la tinh là projicere: cónghĩa là phác thảo, dự thảo, thiết kế. Khái niệm dự án ñược sử dụng phân biệt trong thực tiễn sản xuất, kinh tế, xãhội, ñặc trưng của nó về cơ bản là tính không lặp lại của các ñiều kiện thực hiện dự án. Khái niệm dự án ngày nay ñược hiểu là một dự ñịnh, một kế hoạch, trong ñócần xác ñịnh rõ mục tiêu, thời gian, phương tiện tài chính, vật chất, nhân lực và cầnñược thực hiện nhằm ñạt mục tiêu ñề ra. Dự án ñược thực hiện trong những ñiềukiện xác ñịnh và có tính phức hợp, liên quan ñến nhiều yếu tố khác nhau. Sơ lược về lịch sử phát triển: + Dạy học theo dự án (DHDA) có nguồn gốc từ Châu Âu từ thế kỷ XVI ở Ý, Pháp. + ðầu thế kỷ XX các nhà sư phạm Mỹ xây dựng lý luận cho DHDA(Woodward, Richard, J.Dewey, W.Kilpatrick) + Ngày nay DHDA ñược sử dụng rộng rãi trên thế giới, trong tất cả các cấphọc, môn học, với các tên gọi khác nhau: Project Method, Project based learning. + Dạy học theo dự án là một hình thức dạy học trong ñó học sinh thực hiệnmột nhiệm vụ học tập phức hợp, gắn với thực tiễn, kết hợp lý thuyết với thực hành,tự lực lập kế hoạch, thực hiện và ñánh giá kết quả. Hình thức làm việc chủ yếu làtheo nhóm, kết quả dự án là những sản phẩm hành ñộng có thể giới thiệu ñược.3. ðặc ñiểm của phương pháp dự án + Tính liên quan: cách học dự án tạo ra kinh nghiệm học tập thu hút học sinhvào những dự án phức tạp trong thế giới thực, học sinh sẽ dựa vào ñó ñể phát triểnvà ứng dụng các kỹ năng và kiến thức của mình. + Tính thách thức: cách học dự án khuyến khích học sinh giải quyết nhữngvấn ñề phức tạp mang tính hiện thực. Các em khám phá, ñánh giá, giải thích và tổnghợp thông tin một cách ý nghĩa. Ví dụ: Nghiên cứu những nguyên nhân gây ô nhiễmmôi trường ở ñịa phương em sinh sống, tại sao Trái ðất ñang ấm dần lên... Tất cả ...