Phương pháp luận và thử nghiệm ở Việt Nam và Đánh giá môi trường chiến lược: Phần 2

Tiếp nối phần 1, phần 2 Tài liệu gồm nội dung chương 5 đến chương 8. Nội dung phần này trình bày các phương pháp tiếp cận đánh giá môi trường, thử nghiệm ĐMC đối với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Hà Tây đến 2020, thử nghiệm ĐMC đối với quy hoạch chung đô thị thành phố Hạ Long và phụ cận đến 2010,... Mời bạn đọc tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phương pháp luận và thử nghiệm ở Việt Nam và Đánh giá môi trường chiến lược: Phần 2 Chương 5 CÁC PHƯƠNG PH Á P TIẾP CẬN ĐÁNH GIÁ M Ô I TRƯỜNG Trong Đ T M đối với các dự án cô n g trình cụ thể người ta thường quantâm nhiều nhất đến các tác động m ôi trường trực tiếp do dự án gây ra, nhưngtrong Đ M C đối với các dự án CL, Q H và K H thì cần phải quan tâm khôngnhững đối với tác động trực tiếp m à còn đặc biệt quan tâm đến các tác độnggián tiếp, tác động tích luỹ và tác động tương hỗ của dự án.5.1. KHÁI NIỆM VÀ ĐỊNH NGHĨA VỂ TÁC ĐỘNG GIÁN TIẾP, TÍCHLUỸ VÀ TÁC ĐỘNG TƯƠNG H ỗ Đ ánh giá m ôi trường chiến lược đối với các dự án CL, QH, KH thườnggặp khó khăn là đánh giá không đầy đủ các tác đ ộng m ôi trường gián tiếp,tích luỹ và tương hỗ do dự án gây ra. Chưcíng này dược biên soạn chủ yếudựa trên tham khảo tài liệu [27, 255.1.1. Định nghĩa Việc xác định về ba loại tác động này thường hay trùng lặp và do vậyhầu hết trong các tài liệu hiện nay về vấn để này đểu phân loại tác độnggián tiếp và các tác động tương hỗ coi n h ư m ộ t thành phần của tác động tíchluỹ. Vì vậy, vẫn chưa có được sự định n g h ĩa thống nhất và được chấp nhân.Với m ục đích đánh giá m ôi trưcmg đầy đủ đối với các dự án, việc xác địnhcác tác đông gián tiếp, tác động tích luỹ và các tác động tương hỗ như là cácloại tác động riêng b iệ ự discrete, cách xác định ba loại tác động trên đượcxây dựng m inh hoạ qua các ví dụ dưới đây. • Tác đ ộ n g gián tiếp (In d irect Im p a ct) Các tác động gián tiếp trong m ôi trường không phải là kết quả trực tiếptác động của hoạt động dự án m à thường được phát sinh ra ngay sau tácđộng trực tiếp hay chỉ xuất hiện sau m ộ t quá trình phức hợp. Tức là các tácđộng ở mức thứ hai hay mức thứ ba, hay gọi là các động gián tiếp/thứ cấp.V í dụ như : Sự xuất hiện các bờ, đê chắn làm thay đổi mức dâng nước c ủa140sông hồ và tới mức làm ảnh hưỏtig đối với đất ngập nước xung quanh, gâyảnh hưởng đến hệ sinh thái vùng đất ngập nước đó. Tác động trực tiếp Tác động gián tiếp Hình 5.1. Sơ đồ minh hoạ trình tự tác động gián tiếp • Tác động tích luỹ (Cumulative Impact) Là tác động sinh ra từ các tác động khác trước đây, hiện nay, tổng hợpcùng với các tác động diễn ra của dự án. Ví dụ như : - Đ ộ ồn gia tăng từ nhiều sự phát triển giao thông và cồng nghiệp; - Ảnh hưcmg kết hợp của các tác động rièng rẽ, như ô nhiễm khí độc hại,bụi, và của tác động vể thị giác/visual, từ sư phát sinh ô nhiễm từ nguồn ởchỗ khác gây ra trong cùng một môi trường nhận; - Cá biệt, một số tác động đã xuất hiện không đ án g kể song có tác độngtích luỹ, ví dụ nliư việc xây dựng sân gôn có thể không gặp tác động nàođáng kể nhưng lại có tác động tích luỹ không nhở tới hộ sinh thái và cảnhquan khu vực.Sự phát triểnSự phát triển 2 Tác động tích luỹSự phát triển n Hình 5.2. Sơ đồ minh hoạ trình tự tác động tích luỹ 141 • Tác động tương h ỗ (Interactìon Im pact) Là tác động phản ứng của các tác động trong phạm vi m ột dự án hay cáctác động của các dự án khác nhau trong cùng m ột môi trường nhận. V í dụnhư: - Hai dòng chất thải sinh ra từ m ột nhà m áy hoá học về cá biệt là có thểđược chấp nhận song lại có phản ứng phức hợp tạo ra mức độ ô nhiễm cao. - Sự phát thải ra không khí từ m ột dự án phát triển lại có phản ứng vớisự phát thải từ cơ sở sản xuất hiện hữu. - Trong m ột khu dân cư vốn có nhiều ao hồ điều hoà nước mưa, pháttriển dự án mới : lấp bớt ao hồ để xây dựng khu nhà ở mới, đồng thời lại códự án cải tạo các hồ ao còn lại làm ao hồ nuôi cá, luôn luôn giữ ở mức nướccao, khi trời rnưa sẽ gây ra tác động tương hỗ như gây ra úng ngập khu vực. Phản ứng kết hợp, tương hỗ Sự p h á t triển ASự p h á t triển B Tác động tương hô Hình 5.3a. Sơ đồ minh hoạ trình tự các tác động tương hỗ • Tác động tru n g gian chéo (Cross M edia Im pacts) Tác động gây ảnh hưởng trực tiếp đến m ôi trường hiện thời có khả năngcó tác động gián tiếp lên điều kiện của m ột môi trường khác, đó là tác độngtrung gian chéo/cross m edia impacts. Tác động không trực tiếp này có khicòn lớn hcín cả tác động trực tiếp. V í dụ như trong m ột số trưòng hợp nhữngsự thay đổi độ ồn và độ rung có thể làm ảnh hưởng m ạnh tới sự làm tổ củacác loài chim. Đ ộ ồn gia tăng có thể không tăng đáng kể tác động m ôitrưòng trực tiếp đối với sức khoẻ cộng đồng, nhưng có thể tác động gián tiếpsâu sắc đến hệ sinh thái động vật.142 V iệc xâm phạm (môi trường) cảnh quan còn có thể có ...