Phương pháp rèn luyện kĩ năng tự học cho sinh viên địa lý trong dạy học học phần Địa lí tự nhiên Việt Nam - Đậu Thị Hòa

Hiện nay các nhà giáo dục, đặc biệt là đội ngũ các thầy cô giáo ở các trường đại học đều đã nhận thức sâu sắc việc đổi mới phương pháp giáo dục đại học là nhằm đào tạo ra những người lao động mới có đầy đủ năng lực trí tuệ và phẩm chất đạo đức để đáp ứng được nhu cầu của thời kì mới. Mỗi giáo viên đều đang cố gắng cải tiến các phương pháp dạy học truyền thống hoặc thử nghiệm các phương pháp dạy học mới, mong muốn đạt được hiệu quả cao trong dạy học. Nhằm giúp các bạn hiểu hơn về vấn đề này, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Phương pháp rèn luyện kĩ năng tự học cho sinh viên địa lý trong dạy học học phần Địa lí tự nhiên Việt Nam".
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phương pháp rèn luyện kĩ năng tự học cho sinh viên địa lý trong dạy học học phần Địa lí tự nhiên Việt Nam - Đậu Thị Hòa TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 4(39).2010 PHƯƠNG PHÁP RÈN LUYỆN KĨ NĂNG TỰ HỌC CHO SINH VIÊN ĐỊA LÝ TRONG DẠY HỌC HỌC PHẦN ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN VIỆT NAM METHODS OF TRAINING SELF-STUDY SKILLS FOR STUDENTS IN THE VIETNAMESE NATURAL GEOGRAPHY SUBJECT Đậu Thị Hòa Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng TÓM TẮT Hiện nay các nhà giáo dục, đặc biệt là đội ngũ các thầy cô giáo ở các trường đại học đều đã nhận thức sâu sắc việc đổi mới phương pháp giáo dục đại học là nhằm đào tạo ra những người lao động mới có đầy đủ năng lực trí tuệ và phẩm chất đạo đức để đáp ứng được nhu cầu của thời kì mới. Mỗi giáo viên đều đang cố gắng cải tiến các phương pháp dạy học truyền thống hoặc thử nghiệm các phương pháp dạy học mới, mong muốn đạt được hiệu quả cao trong dạy học. Những nghiên cứu của chúng tôi trong bài viết này cũng tập trung vào sử dụng một số phương pháp dạy học nhằm rèn luyện kĩ năng tự học, giúp người học không chỉ học ở trường lớp mà có khả năng tự học suốt đời. ABSTRACT Nowadays, university methodology reform has been well-considered by a large number of educators, especially in higher education institutes to be a strategic mission to develop labor resources with good personality and skills that can meet the demand of the new era. Almost all teachers have tried to improve their current traditional teaching methods or test some new ones with the hope of making their teaching more efficiently. This paper mainly concentrates on some certain teaching methods centering on self-study to help learners succeed not only in schools but also in real-life situations. 1. Những quan niệm về tự học Tự học, hiểu theo câu chữ là học không có thầy. Nhưng nếu hiểu như vậy thì không đúng với nội hàm bên trong của khái niệm. Dạy trên lớp, có thầy có trò vẫn có tự học. Dạy từ xa, không trực tiếp giáp mặt thầy trò mà chỉ thông qua nguồn tài liệu hoặc các phương tiện của viễn thông, tin học cũng là tự học. Tự học hiểu theo đúng bản chất là tự mình động não, suy nghĩ, sử dụng các năng lực trí tuệ (quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp…) và có khi cả cơ bắp (sử dụng các phương tiện) cùng các phẩm chất, cả động cơ, tình cảm, cả nhân sinh quan, thế giới quan, không ngại khó, ngại khổ, kiên trì, nhẫn nại, lòng say mê… để chiếm lĩnh một lĩnh vực khoa học nào đó của nhân loại, biến lĩnh vực đó thành sở hữu của mình [1]. Tự học có thể diễn ra dưới sự tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn của thầy, nhưng cũng có thể không có sự hướng dẫn của thầy, nhưng đòi hỏi người học phải nỗ lực tối đa, tích cực, chủ động và sáng tạo trong việc chiếm lĩnh tri thức. 78  TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 4(39).2010 Tự học là một quá trình: từ việc người học tự tìm ra vấn đề, tự thu thập thông tin về vấn đề đó, xử lí thông tin để đưa ra các giải pháp, cách giải quyết, cách thử nghiệm. Đến việc tự thể hiện những tìm tòi, nghiên cứu của mình bằng văn bản (ghi chép), bằng lời nói hoặc thông qua trao đổi, đối thoại với thầy, với bạn. Cuối cùng là tự kiểm tra đánh giá những sản phẩm mà bản thân thu được, để xem xét điều chỉnh, tự rút kinh nghiệm cho bản thân về cách giải quyết vấn đề, cách xử lí tình huống. Vậy cốt lõi của việc học là tự học, hễ có học là có tự học, vì không ai có thể học hộ được người khác. Cùng một thầy dạy, nhưng kĩ năng tự học khác nhau thì hiệu quả cũng khác nhau. Nếu người học rèn luyện được những kĩ năng tự học thì có thể học suốt đời. Trong dạy học ở các trường đại học, khối lượng kiến thức của các ngành khoa học vô cùng lớn và ngày càng tăng lên, nếu sinh viên (SV) chỉ trông chờ vào lượng kiến thức người thầy cung cấp sẵn thì sẽ rất nghèo nàn, khó có thể đáp ứng nhu cầu của xã hội, vì vậy tự học để ngày càng làm giàu thêm tri thức cho bản thân là mục đích cao nhất của đổi mới phương pháp dạy học đại học. 2. Một số phương pháp rèn luyện kĩ năng tự học cho sinh viên địa lí trong dạy học học phần Địa lí tự nhiên Việt Nam Theo lí luận về tự học nêu trên thì tự học địa lí chính là SV phải tự mình làm việc với các nguồn tri thức cần học như: giáo trình, tài liệu, sách chuyên ngành, bản đồ, biểu đồ, sơ đồ. Làm việc được hiểu cả về phương diện vận dụng tư duy (phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, trừu tượng hóa) và cả về phương diện hành động (viết, vẽ bản đồ, sơ đồ, trao đổi, tranh luận, …). Có nhiều cách thức và phương pháp để rèn luyện kĩ năng tự học cho SV, trong bài viết này chúng tôi chỉ xin đưa ra một số phương pháp mà trong quá trình dạy học học phần Địa lí tự nhiên Việt Nam cho SV khoa Địa lí mang lại hiệu quả rõ rệt nhất. 2.1. Phương pháp hướng dẫn Đọc để Tự học Trong dạ ...