Phương thức lựa chọn và thể hiện hiện thực lịch sử trong tiểu thuyết của Nguyễn Xuân Khánh

Nguyễn Xuân Khánh và tiểu thuyết lịch sử của ông đã tạo nên bước đột phá táo bạo về cách viết, về tư duy tự sự lịch sử. Bằng những tìm tòi thể nghiệm nhiều cách kết cấu mới, vận dụng các thủ pháp của kĩ thuật viết hiện đại, ông đã mở ra những dạng thức mới cho tiểu thuyết lịch sử. Một trong những điểm nhấn góp phần làm nên thành công vang dội cho các sáng tác của ông đó là phương thức lựa chọn và thể hiện hiện thực lịch sử rất sáng tạo và độc đáo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phương thức lựa chọn và thể hiện hiện thực lịch sử trong tiểu thuyết của Nguyễn Xuân KhánhTạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 44 năm 2013_____________________________________________________________________________________________________________ PHƯƠNG THỨC LỰA CHỌN VÀ THỂ HIỆN HIỆN THỰC LỊCH SỬ TRONG TIỂU THUYẾT CỦA NGUYỄN XUÂN KHÁNH NGUYỄN VĂN HÙNG* TÓM TẮT Nguyễn Xuân Khánh và tiểu thuyết lịch sử của ông đã tạo nên bước đột phá táo bạovề cách viết, về tư duy tự sự lịch sử. Bằng những tìm tòi thể nghiệm nhiều cách kết cấumới, vận dụng các thủ pháp của kĩ thuật viết hiện đại, ông đã mở ra những dạng thức mớicho tiểu thuyết lịch sử. Một trong những điểm nhấn góp phần làm nên thành công vang dộicho các sáng tác của ông đó là phương thức lựa chọn và thể hiện hiện thực lịch sử rấtsáng tạo và độc đáo. Từ khóa: thể loại tiểu thuyết lịch sử, tư duy tự sự lịch sử, phương thức lựa chọn,luận giải lịch sử. ABSTRACT Method of selecting and expressing the history reality in the novels by Nguyen Xuan Khanh Nguyen Xuan Khanh and his historical novels have created a significantbreakthrough in writing style and in historical - narrative thinking. By looking for andexperimenting many new structuring methods and making use of modern writingtechniques, he introduced new formats for historical novels. One of the emphatic pointsthat has contributed to the resounding success of his works is the creative and uniquemethod of selecting and expressing history reality. Keyword: the historical novel genre, historical narrative thinking, selection method,historical interpretation.1. Đặt vấn đề những màu sắc thẩm mĩ mới. Lịch sử Có thể nói, trong dòng văn học Việt trong tiểu thuyết lúc này trở thành lịch sửNam đầu thế kỉ XXI, đặc biệt ở thể loại trong cảm nhận cá nhân, được nhà văntiểu thuyết lịch sử, Nguyễn Xuân Khánh nhìn nhận bằng cái nhìn triết học và thụvà tiểu thuyết lịch sử của ông có một vị hưởng trên tinh thần nhân văn hiện đại.trí không thể thay thế. Tác phẩm của ông Nhiều sự thể nghiệm độc đáo về cấu trúckhông chỉ mở rộng đề tài, chủ đề theo tiểu thuyết, phương thức trần thuật… đãhướng tiếp cận gần gũi hơn với hiện thực mang lại những thành tựu bước đầu chođời sống, đời tư thế sự, đời sống văn hóa thể loại tiểu thuyết lịch sử.tâm linh, mà qua đó, quan niệm về một 2. Phương thức lựa chọn giai đoạn,số vấn đề thể loại và lịch sử cũng mang thời điểm lịch sử 2.1. Lựa chọn thời điểm lịch sử đầy * ThS, Trường Đại học Phú Xuân, Huế biến động và phức tạp của dân tộc với158Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Văn Hùng_____________________________________________________________________________________________________________những vấn đề lịch sử hệ trọng, những nhân vật, từ đó phục dựng toàn cảnh bứcnhân vật lịch sử “có vấn đề” tranh về đời sống xã hội, gợi lên không Viết về quá khứ, công việc của nhà khí hào hùng của thời đại, khơi dậy tinhviết tiểu thuyết lịch sử là làm sống lại thần tự tôn dân tộc, lòng yêu nước nơilịch sử bằng việc khám phá những vấn đề độc giả đương thời. Cảm thức này còncòn bí ẩn, khuất lấp, lí giải lịch sử từ số được phát huy ở một số tác giả sáng tácphận cá nhân và tìm ra sợi dây liên hệ sau 1986 như Hoàng Quốc Hải, Hoànggiữa quá khứ với đời sống hiện tại. Lẽ cố Công Khanh, Ngô Văn Phú… nhưng lạinhiên, nhà văn phải dựa trên một phông trên một tâm thế, tinh thần hoàn toànnền, một khung cảnh lịch sử nhất định, mới.dù đó chỉ là phương tiện, là cái “đinh” để Khác với các tiểu thuyết gia giaitreo những bức tranh mà thôi. Vấn đề đặt đoạn trước và một số tác giả cùng thời,ra cho các nhà tiểu thuyết là sẽ lựa chọn Nguyễn Xuân Khánh trong tác phẩm củagiai đoạn lịch sử nào? Và thời điểm lịch mình lại chọn những thời điểm lịch sửsử ấy có ý nghĩa như thế nào trong việc đầy biến động, phức tạp để tái hiện vàthể hiện ý đồ của tác giả cũng như trong luận giải. Với Hồ Quý Ly, là giai đoạngiá trị nối kết với hiện tại? Đây có thể coi cuối Trần đầu Hồ thế kỉ XIV, XV, cònlà bước đầu tiên t ...