Probiotic và bệnh tiêu chảy cấp

Hình ảnh siêu vi Rotavirus, một trong những "thủ phạm" gây bệnh tiêu chảy cấp.Chuyên đề: Probiotics - giải pháp cho bệnh tiêu chảy cấpTheo Tổ chức y tế thế giới, tiêu chảy là tiêu phân lỏng ≥ 3 lần trong 24 giờ. Phân lỏng là phân có hình của vật chứa. Tiêu chảy vẫn còn là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh và tử vong cho trẻ em. Nguyên nhân tiêu chảy thường do nhiễm: siêu vi, vi trùng và ký sinh trùng . Phổ tác nhân gây bệnh tùy thuộc vào vùng địa lý, điều kiện kinh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Probiotic và bệnh tiêu chảy cấp Probiotic và bệnh tiêu chảy cấpHình ảnh siêu vi Rotavirus, một trong những thủ phạm gâybệnh tiêu chảy cấp.Chuyên đề: Probiotics - giải pháp cho bệnh tiêuchảy cấpTheo Tổ chức y tế thế giới, tiêu chảy là tiêu phânlỏng ≥ 3 lần trong 24 giờ. Phân lỏng là phân cóhình của vật chứa. Tiêu chảy vẫn còn là nguyênnhân hàng đầu gây bệnh và tử vong cho trẻ em.Nguyên nhân tiêu chảy thường do nhiễm: siêu vi,vi trùng và ký sinh trùng . Phổ tác nhân gây bệnhtùy thuộc vào vùng địa lý, điều kiện kinh tế xã hội.Ở các nước đã phát triển, tác nhân thường gặp làsiêu vi, hàng đầu là Rotavirus. Tác nhân vi trùng vẫncòn phổ biến ở các nước đang phát triển. Tại ViệtNam, theo các nghiên cứu tại bệnh viện Rotaviruschiếm khoảng 51% các trường hợp tiêu chảy cấpkhông đàm máu nhập viện. Riêng ở bệnh viện NhiĐồng 1, mỗi năm chúng tôi nhận khám trung bình40.000 ca tiêu chảy ngoại trú và 6.000 ca nội trú, cáctác nhân gây bệnh tiêu chảy cấp không đàm máu ởbệnh nhi nội trú là: Rotavirus(67.4%), Norovirus(5.5%), Sapovirus (3.2%), Astrovirus (0.8%), vàAdenovirus (0.6%).Điều trị căn bản bệnh tiêu chảy cấp là bù nước vàđiện giải, chủ yếu qua đường uống (dung dịch ORS)và dinh dưỡng thích hợp. Mặc dù phương pháp điềutrị này làm giảm đáng kể tỷ lệ tử vong nhưng khôngrút ngắn được thời gian bệnh cũng như không làmgiảm tỷ lệ mắc bệnh.Trong những năm gần đây, người ta đề cập ngàycàng nhiều đến vai trò của probiotic trong bệnh tiêuchảy cấp. Lý do dùng probiotic để điều trị tiêu chảy làcác vi sinh vật này có thể điều hòa hệ vi khuẩn chíđường ruột và tác động trực tiếp trên tác nhân gâybệnh.Các cơ chế được giả định phần lớn dựa trên cácnghiên cứu trong ống nghiệm hoặc thực nghiệm trênđộng vật, là các vi sinh vật probiotic tổng hợp cácchất có tính kháng sinh, cạnh tranh chất dinh dưỡng,ức chế cạnh tranh chỗ kết dính với tác nhân gâybệnh, làm biến đổi độc tố hoặc thụ thể của độc tố gâybệnh. Một số nghiên cứu khác cho thấy probiotic cókhả năng kích thích hoặc điều hòa đáp ứng miễn dịchcả đặc hiệu lẫn không đặc hiệu. Tùy thuộc vào dòngvi sinh vật dùng làm probiotic và tác nhân gây bênh(vi khuẩn hay siêu vi) mà một số tác động theo các cơchế trên có thể diễn ra đồng thời.Bệnh tiêu chảy cấp vẫn là bệnh có nhiều nguy cơ tử vong ở trẻem tại nước ta. Ảnh: Images. Trong hơn 3 thập niên vừa qua, có rất nhiều nghiên cứu, thử nghiệm lâm sàng ở các nước đã phát triển cũng như đang phát triển sử dụng nhiều dòng probiotic khác nhau hoặc riêng rẽ hoặc kết hợp để tìm hiểu hiệu quả của probiotic trong điều trị, phòng ngừa tiêu chảy sau sử dụng kháng sinh, tiêu chảy do truyềnnhiễm ở trẻ em. Mặc dù có thể các tác giả và cả cácnhà xuất bản có xu hướng chỉ công bố các nghiêncứu có kết quả dương tính, nghĩa là có thể có sai lệchtrong công bố các nghiên cứu cho thấy probiotickhông có hiệu quả, một số ghi nhận đã được rút ra từcác nghiên cứu này như sau:Nhiều bằng chứng ủng hộ probiotic có tác dụng ngừatất cả các thể lâm sàng tiêu chảy do dùng kháng sinh(tiêu chảy đơn giản, viêm đại tràng xuất huyết vàviêm đại tràng giả mạc). Trong 7 trường hợp trẻ em bịtiêu chảy do dùng kháng sinh, có thể giảm bớt mộttrường hợp tiêu chảy nếu chúng ta dùng đồng thờiprobiotic (số bệnh nhân cần điều trị-NNT (numberneeded to treat) = 7). Liều nên dùng là 5-10 tỷ đơn vịtạo khúm (CFU) /ngày. Không thấy sự khác biệt đángkể giữa các dòng probiotic khác nhau khi sử dụng ởliều nói trên.Nói chung đa số bằng chứng cho thấy rằng sự khácbiệt về hiệu quả điều trị tiêu chảy cấp của probiotic sovới giả dược là có ý nghĩa thống kê nhưng hiệu quảlâm sàng chỉ dừng ở mức vừa phải. Probiotic có thểlàm giảm thời gian tiêu chảy cấp ở trẻ em do tác nhânkhông xâm lấn, đặc biệt do Rotavirus, khoảng 17-30giờ. Số bệnh phải điều trị (NNT) để bớt một trẻ bị tiêuchảy lâu hơn 3 ngày là 4 (95% khoảng tin cậy 3-9).Nghĩa là cứ 4 trẻ bị tiêu chảy lâu hơn 3 ngày đượcdùng probiotics ta có thể rút ngắn thời gian tiêu chảycho một trẻ. Tuy nhiên cần lưu ý rằng tiêu chuẩnkhách quan nhất để đánh hiệu quả một phương phápđiều trị tiêu chảy cấp trẻ em theo Tổ chức y tế thế giớilà cung lượng phân còn chưa được các nghiên cứukể trên đánh giá. Hơn nữa, hiệu quả điều trị cũng rấtdao động với các dòng probiotic khác nhau. Các tácgiả cũng cho rằng liều sử dụng tối ưu là 5-10 tỷCFU/ngày và phải cho càng sớm càng tốt trong tiếntrình của bệnh.Hiện tại trên thị trường Việt Nam cũng có rất nhiềuloại probiotic khác nhau. Có những probiotic mà trongthành phần là vi khuẩn sống, xác vi khuẩn, vi khuẩnđông khô hay bào tử. Tuy nhiên sản phẩm có dạng lbào tử như Bacillus clausii (Enterogermina) cho thấycó nhiều ưu điểm hơn hẳn. Nhờ thành phần là bào tửnên Bacillus clausii có thể qua dạ dày với tỉ lệ sốngsót cao nhằm phát huy tác dụng và khôi phục hệkhuẩn chí đường ruột. Trên thực nghiệm, bào tửBacillus clausii có thể sống được trong môi trườngdịch vị v ...