Quá trình hình thành bệnh sốt xuất huyết

Định nghĩa Sốt xuất huyết-Dengue (SXH-D) là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do siêu vi Dengue gây ra đặc điểm nổi bật là sốt, xuất huyết, trụy tim mạch, nếu không điều trị thích hợp, kịp thời sẽ dẫn đến tử vong. Sốt Dengue là một bệnh lành tính, về lâm sàng không có hiện tượng shock xảy ra.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quá trình hình thành bệnh sốt xuất huyết BỆNH SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE (SXH-D) Th.s.Bs. Nguyễn Thị Thu BaNỘI DUNG1. Định nghĩa Sốt xuất huyết-Dengue (SXH-D) là một bệnh nhiễm trùngcấp tính do siêu vi Dengue gây ra đặc điểm nổi bật là sốt, xuấthuyết, trụy tim mạch, nếu không điều trị thích hợp, kịp thời sẽ dẫnđến tử vong. Sốt Dengue là một bệnh lành tính, về lâm sàngkhông có hiện tượng shock xảy ra.2. Tác nhân gây bệnh - Siêu vi Dengue thuộc nhóm ARBOVIRUS, có 4 types siêuvi Dengue gây bệnh (D1, D2, D3, D4) có cấu trúc kháng nguyêntương tự nhau và có thể có kháng thể chéo sau khi nhiễm bệnh. - Trung gian truyền bệnh: muỗi vằn Aedes aegypty.6. Biểu hiện lâm sàng 6.1. SXH-D không shock - Bệnh thường khởi phát đột ngột với dấu hiệu sốt cao kèmchán ăn, ói mửa, đau cơ đau khớp, nhức đầu, đau thượng vị, hạsườn phải hay đau họng. - Sốt cao liên tục từ 2 - 7 ngày, đáp ứng kém với thuốc hạsốt. - Gan to trong giai đoạn đầu của bệnh. Kích thước thay đổitừ mấp mé bờ sườn đến to khoảng 2 - 4 cm dưới bờ sườn kèmđau. - Hiện tượng xuất huyết thường gặp là: + Dấu dây thắt (+). + Nơi tiêm chích dể chảy máu hay bị bầm. + Tử ban điểm xuất hiện rải rác ở chi, nách, mặt, vòm hầu,đôi khi chảy máu chân răng, hoặc xuất huyết tiêu hóa nhẹ. Trong các trường hợp nhẹ hoặc trung bình khi hết sốt thì cáctriệu chứng khác cũng giảm theo. Bệnh thường tự khỏi sau khi bùđủ dịch và điện giải. 6.2. SXH-D có shock Trong các trường hợp nặng, sau vài ngày sốt, tình trạngbệnh nhân đột ngột xấu đi, thông thường vào ngày thứ 3 - 5 củabệnh. - Sốt giảm đột ngột. - Mạch quay nhanh nhẹ khó bắt hoặc không bắt được. - Huyết Áp (HA) giảm hoặc = 0. - Da lạnh, xanh tái quanh môi. - Đờ đẩn, bứt rứt. - Thời gian sốc thường ngắn từ 24-48h. Shock là tình trạng cấp cứu cần can thiệp kịp thời, nếukhông bệnh nhân sẽ tử vong. 6.3. Dấu hiệu phục hồi: Thời gian shock ngắn, kéo dài 24 - 48 giờ, nếu điều trị hiệuquả sẽ phục hồi nhanh chóng. Tình trạng hồi phục cũng giống nhưSXH-D không shock: mạch, HA ổn định tổng trạng khá dần, ănuống ngon miệng, tiểu nhiều, tử ban hồi phục (rash) xuất hiện ởphần xa của chi dưới dạng li ti trên mặt da nề đỏ, ngứa và nhịptim chậm lại7. Xét nghiệm 7.1. Công thức máu Chú ý: Hematoric (Hct) và Tiểu Cầu (TC.) + Hct tăng > 20% trị số bình thường . + TC giảm < 100.000 /mm3. + Bạch Cầu rất ít thay đổi có thể tăng hoặc giảm.Lymphocytes bất thường có thể gặp trong một số ít trường hợp. 7.2. Xét nghiệm về chức năng đông máu (ở thể bệnh nặng) 7.3. Phân lập siêu vi gây bệnh: rất đặc hiệu nhưng độ nhạythấp. 7.4. Huyết thanh chẩn đoán: HI test, Mac-ELISA tìm IgM,IgG... 7.5.Phản ứng khuếch đại chuỗi gen (PCR)8. Chẩn đoán 8.1 Chẩn đoán theo tiêu chuẩn WHO 8.1.1. Lâm sàng a. Sốt cao b. Xuất huyết c. Gan tovà dau. d. Shock 8.1.2. Cận lâm sàng: a. Tiểu cầu < 100.000/mm3 b. Huyết sắc tố (HCT)Tăng > 20% trị số bình thường Chẩn đoán SXH-D khi có 2 trong 3 dấu hiệu lâm sàng (a, b,c) kèm 2 xét nghiệm hoặc shock kèm theo 2 kết quả cận lâm sàng. 8.2. Phân độ sốt xuất huyết Dengue theo WHO - Độ I : Sốt kèm theo những dấu hiệu không đặc hiệu vàdấu dây thắt (+) - Độ II: Độ I + xuất huyết tự nhiên SXH-D không shock hay SXH-D nhẹ - Độ III: Trụy tim mạch với mạch nhanh, nhẹ; huyết áp hạhoặc kẹp. - Độ IV: HA = 0, M = 09. Điều trị 9.1. Sốt xuất huyết Dengue không shock 9.1.1. SXH độ I Chỉ dùng thuốc hạ sốt họ Acetaminophen 10-15 mg/kg/lầnx 4/ngày và cho uống nhiều nước (cam, chanh, ORS hay nướcchín để nguội) kèm lau mát.cho ăn lỏng . 9.1.2. SXH-D độ II - Không truyền dịch khi Mạch & HA tốt, điều trị như SXHđộ I - Truyền dịch khi bệnh nhân có ói nhiều lần, ói ra máu hoặcđi cầu phân đen, gan to nhanh, đau bụng nhiều, cô đặc máu tăngcao mặc dù Mạch & HA còn khá tốt + Lactate Ringer, Dextrose, normal saline 9%0: 6-7 ml/kg/ giờ x 2-3h. Nếu cải thiện thì giảm xuống 3-5 ml/kg/giờ vàngưng dịch sau 24h. Nếu không cải thiện, bệnh nhân vào sốc thìxử trí như độ III. + Nếu HA tối đa & HA tối thiểu cách nhau 25 mmHg thìviệc điều trị phải coi như SXH-D độ III. 9.1.3. SXH_D độ III Lactate Ringers (normal saline) 15-20 ml /kg /giờ truyềnTĩnh mạch (TM) - Nếu sau 1 giờ (h) HA tốt thì tiếp tục truyền điện giải vớiliều 10 ml/ kg/ h x 2h sau đó giảm dần xuống 7.5 ml/kg /h x 2h, 5ml/kg /h x 4h, 3 ml/kg /giờ x 6h. Mạch, Hct giảm, HA ổn định,nước tiểu có trên 1.5 ml/ kg/ giờ thì ngưng dịch sau 24-48h. - Nếu HA kẹp thì dùng Dextran 40 liều 15 – 20 ml/ kg/ giờ(có thể thay thế bằng Dextran 70 hay Gelatine nhưng phải thậntrọng). Sau đó, + Nếu HA tốt, mạch nhan ...