Quá trình hình thành liệt mặt nguyên phát part1

Nêu được yếu tố dịch tễ học của liệt mặt nguyên phát. 2. Liệt kê được triệu chứng lâm sang chẩn đoán liệt mặt nguyên phát. 3. Liệt kê được những bệnh lý cần chẩn đoán phân biệt với liệt mặt nguyên phát. 4. Trình bay va giải thích được cơ sở lý luận của việc điều trị. 1 . ĐạI CươNG 1.1. Định nghĩa Liệt mặt nguyên phát la liệt ngoại biên toan bộ nửa bên mặt, nguyên nhân chưa rõ, có khởi đầu đột ngột va đa phần có tiên lượng tốt. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quá trình hình thành liệt mặt nguyên phát part1 Bài 24 LIỆT MẶT NGUYÊN PHÁTMỤC TIÊU1. Nªu ®ưîc yÕu tè dÞch tÔ häc cña liÖt mÆt nguyªn ph¸t.2. LiÖt kª ®ưîc triÖu chøng l©m sang chÈn ®o¸n liÖt mÆt nguyªnph¸t.3. LiÖt kª ®ưîc nh÷ng bÖnh lý cÇn chÈn ®o¸n ph©n biÖt víi liÖt mÆtnguyªn ph¸t.4. Tr×nh bay va gi¶i thÝch ®ưîc c¬ së lý luËn cña viÖc ®iÒu trÞ.1 . §¹I Cư¬NG1.1. §Þnh nghÜaLiÖt mÆt nguyªn ph¸t la liÖt ngo¹i biªn toan bé nöa bªn mÆt,nguyªnnh©n chưa râ, cã khëi ®Çu ®ét ngét va ®a phÇn cã tiªn lưîng tèt.1.2. DÞch tÔ häcLiÖt mÆt nguyªn ph¸t la thÓ bÖnh thưêng gÆp nhÊt trong c¸c lo¹iliÖt mÆtngo¹i biªn, cßn ®ưîc gäi la liÖt Bell’s (Bell’s palsy). Tû lÖ m¾cbÖnh (IR) kho¶ng23/100000/n¨m hay 1/60 - 70 ngưêi trong suèt cuéc ®êi cña hä.2. NGUYªN NH©N Va C¬ CHÕ BÖNH SINH2.1. Theo y häc hiÖn ®¹i2.1.1. Gi¶i phÉu häcNh©n d©y thÇn kinh mÆt (sè VII) b¾t ®Çu tõ phÇn thÊp cña cÇu n·o.Saukhi vßng qua nh©n d©y thÇn kinh vËn nh·n ngoai (sè VI), d©y thÇnkinh mÆtchui ra khái th©n n·o (ë r·nh cÇu - hanh n·o).Sau khi rêi th©n n·o, d©y thÇn kinh mÆt, cã kÌm theo d©y phôWrisberg(d©y VII bis, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¶m gi¸c), ®éng m¹ch va ®¸m rèitÜnh m¹ch,ch¹y xuyªn qua xư¬ng ®¸ trong mét èng xư¬ng: vßi Fallope(aqueduc deFallope).420Copyright@Ministry Of Healthèng xư¬ng nay cã h×nh cña lưìi lª c¾m ®Çu sóng. V× thÕ, ®o¹n d©ythÇnkinh mÆt ®ưîc chia ra lam 3 phÇn: h¹ch gèi (®o¹n thÇn kinh n»mgi÷a ®o¹n 1va 2) la n¬i nhËn nh÷ng sîi c¶m gi¸c cña d©y phô Wrisberg, ®ångthêi còng lan¬i xuÊt ph¸t sîi thÇn kinh ®¸ n«ng lín; ë ®o¹n thø 3 cña d©y thÇnkinh mÆt,xuÊt ph¸t tõ thõng nhÜ (chorda tympani). Sîi nay sau khi ch¹yxuyªn qua hépnhÜ, sÏ nèi víi d©y thÇn kinh lưìi.D©y thÇn kinh mÆt chui ra khái xư¬ng ®¸ ë lç chòm, tiÕp tôc ®i vaovïngmang tai va ph©n thanh 2 nh¸nh tËn cïng ph©n bè cho c¸c c¬ vïngmÆt.2.1.2. Sinh lý häcChøc n¨ng cña d©y thÇn kinh mÆt bao gåm:ư Chøc n¨ng vËn ®éng: d©y thÇn kinh mÆt ph©n bè ®Õn tÊt c¶ c¬ ëmÆt (trõc¸c c¬ th¸i dư¬ng, c¬ nhai va c¬ ch©n c¸nh bưím) va cã ¶nhhưëng ®ÕnthÝnh gi¸c víi viÖc tham gia vao vËn ®éng c¬ cña xư¬ng ®e.ư Chøc n¨ng c¶m gi¸c: d©y thÇn kinh mÆt nhËn c¶m gi¸c cña loatai va èngtai ngoai, vïng sau tai, vßi Eustache va 2/3 trưíc lưìi.ư Chøc n¨ng gi¸c quan: d©y thÇn kinh mÆt chÞu tr¸ch nhiÖm vÞ gi¸ccña2/3 trưíc cña lưìi (th«ng qua d©y thÇn kinh lưìi va thõng nhÜ).ư Chøc n¨ng vËn m¹ch va bai tiÕt: d©y thÇn kinh ®¸ n«ng lín ph©nbè ®Õnc¸c tuyÕn lÖ (th«ng qua trung gian cña h¹ch Gasser). Thõng nhÜchÞutr¸ch nhiÖm viÖc bai tiÕt nưíc bät cña h¹ch dưíi ham va dưíilưìi.C¬ chÕ bÖnh sinh cña liÖt mÆt nguyªn ph¸t chưa râ rang. Trưíc®©y, vaitrß cña l¹nh ®ưîc ®Ò cËp ®Õn qua:+ C¬ chÕ m¹ch m¸u: do co th¾t nh÷ng ®éng m¹ch ch¹y theo d©yVIItrong vßi Fallope dÉn ®Õn phï va viªm ph¶n øng cña d©y VII. PhïnÒlam d©y bÞ chÌn Ðp trong khung xư¬ng cña vßi Fallope.+ C¬ chÕ nhiÔm trïng: v× nhËn thÊy cã vÎ trong vai trưêng hîp liÖtmÆtnguyªn ph¸t cã liªn quan ®Õn nhiÔm virus. §©y la trưêng hîp tænthư¬ng viªm trùc tiÕp d©y VII va vai trß cña l¹nh ®ưîc cho la t¹othuËn cho sù ph¸t triÓn cña virus x©m nhËp tõ vïng häng hÇu lªnvïng Fallope. Tuy nhiªn, nh÷ng gi¶i phÉu tö thi cña nh÷ng c«ngtr×nhnghiªn cøu sau nay cho thÊy kh«ng cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng ghinhËn,kh«ng cã nh÷ng ph¶n øng viªm như thưêng gi¶ ®Þnh trưíc ®©y.2.2. Theo y häc cæ truyÒnTheo YHCT, liÖt mÆt ngo¹i biªn ®· ®ưîc m« t¶ trong nh÷ng bÖnhdanhkhÈu nh·n oa ta tróng phong nuy chøng.Nguyªn nh©n g©y bÖnh:421Copyright@Ministry Of Health422ư Ngo¹i nh©n: thưêng la phong han, phong nhiÖt thõa lóc tÊu lý s¬hë x©mnhËp vao c¸c kinh dư¬ng ë ®Çu va mÆt.ư BÊt néi ngo¹i nh©n: do chÊn thư¬ng ë vïng ®Çu mÆt g©y huyÕt øl¹i ë c¸cl¹c trªn.Nh÷ng nguyªn nh©n nay lam cho khÝ huyÕt cña l¹c m¹ch vïng ®ÇumÆtbÞ c¶n trë hoÆc bÞ t¾c l¹i, g©y nªn chøng nuy (yÕu liÖt), cã thÓ kÌmtheo tª va®au (kh«ng th«ng th× ®au).H×nh 24.2. S¬ ®å nguyªn nh©n va c¬ chÕ bÖnh cña liÖt mÆt3. CHÈN §O¸N3.1. Theo y häc hiÖn ®¹iBÖnh khëi ph¸t ®ét ngét, triÖu chøng liÖt xuÊt hiÖn hoan toanthưêngtrong vßng 48 giê.ư Cã thÓ ®au sau tai trưíc ®ã 1 - 2 ngay, cã thÓ kÌm ï tai, thưêngch¶ynưíc m¾t sèng. ...