quá trình hình thành viêm đa dây thần kinh part1

Nêu được định nghĩa va những yếu tố dịch tễ học của những loại bệnh lý thần kinh ngoại biên. 2. Trình bày được nguyên nhân va cơ chế sinh bệnh của bệnh lý thần kinh ngoại biên theo lý luận YHCT. 3. Chẩn đoán được 06 thể lâm sang theo YHCT. 4. Trình bày được những nguyên tắc điều trị bệnh lý thần kinh ngoại biên theo YHHD va YHCT.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
quá trình hình thành viêm đa dây thần kinh part1 Bài 26 VIÊM ĐA DÂY THẦN KINHMỤC TIÊU1. Nªu ®ưîc ®Þnh nghÜa va nh÷ng yÕu tè dÞch tÔ häc cña nh÷ng lo¹ibÖnh lý thÇn kinh ngo¹i biªn.2. Tr×nh bày ®ưîc nguyªn nh©n va c¬ chÕ sinh bÖnh cña bÖnh lýthÇnkinh ngo¹i biªn theo lý luËn YHCT.3. ChÈn ®o¸n ®ưîc 06 thÓ l©m sang theo YHCT.4. Tr×nh bày ®ưîc nh÷ng nguyªn t¾c ®iÒu trÞ bÖnh lý thÇn kinhngo¹ibiªn theo YHHD va YHCT.5. Tr×nh bày ®ưîc phư¬ng ph¸p ®iÒu trÞ bÖnh lý thÇn kinh ngo¹ibiªn(dïng thuèc và kh«ng dïng thuèc cña y häc cæ truyÒn).6. Gi¶i thÝch ®ưîc c¬ së lý luËn cu¶ viÖc ®iÒu trÞ bÖnh lý thÇn kinhngo¹ibiªn b»ng YHCT.I. §¹I Cư¬NGTæn thư¬ng thÇn kinh ngo¹i biªn la tËp hîp nhiÒu bÖnh lý víinh÷ng biÓuhiÖn l©m sàng kh¸c nhau. Kh¸m l©m sàng trong héi chøng nay rÊtquan träng®Ó cã thÓ t×m ra ®ưîc nguyªn nh©n. ViÖc t×m kiÕm nay cÇn thiÕt®Õn nçi cho®Õn tËn ngay nay vÉn ph¸t hiÖn thªm nh÷ng héi chøng míi va lamph¸t triÓnrÊt nhiÒu cho viÖc ®iÒu trÞ. §· cã rÊt nhiÒu héi chøng ®ưîc ®ÞnhnghÜa trưíc®©y:§Çu tiªn là viªm ®a d©y thÇn kinh (polyneuropathy) víi bÖnh lý tænthư¬ng hại bªn, ®èi xøng, cã rèi lo¹n c¶m gi¸c hoÆc rèi lo¹n c¶mgi¸c -vËn ®éng. §©y la bÖnh c¶nh thưêng gÆp nhÊt.Viªm nhiÒu d©y thÇn kinh (multineuropathy, cßn ®ưîc gäi lamultiplemononeuropathy) mà biÓu hiÖn cña nã kh«ng ®èi xøng. BÖnh c¶nhnaychñ yÕu gÆp trong nh÷ng bÖnh lý thÇn kinh ngo¹i biªn cã liªn quan®Õnt×nh tr¹ng viªm ®éng m¹ch nhÊt la viªm nót quanh ®éng m¹ch,bÖnhtiÓu ®ưêng, bÖnh porphyrin.440Copyright@Ministry Of HealthCuèi cïng là nh÷ng trưêng hîp viªm ®a rÔ d©y thÇn kinh ma tænthư¬ngx¶y ra tuÇn tù ë th©n va rÔ thÇn kinh, tæn thư¬ng võa ë xa võa ëgÇn.TÝnh chÊt cÊp hay m¹n cña bÖnh lý nay ®ưîc dùa trªn t×nh tr¹ngdiÔntiÕn cña bÖnh dưíi hay trªn 6 th¸ng.II. BỆNH LÝ TỔN THƯƠNG THẦN KINH NGOẠI BIÊNTHEO YHHIỆN ĐẠIVIÊM ĐA DÂY THẦN KINHBÖnh lý thÇn kinh ngo¹i biªn nay thưêng gÆp nhÊt va cã thÓ xuÊthiÖntrong nhiÒu bÖnh kh¸c nhau, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau g©ynªn.1. Viªm ®a d©y thÇn kinh do dïng thuècPhÇn lín c¸c trưêng hîp la tæn thư¬ng sîi trôc dÉn ®Õn bÖnh c¶nhrèilo¹n c¶m gi¸c, hoÆc rèi lo¹n c¶m gi¸c - vËn ®éng; rÊt hiÕm khi chØbiÓu hiÖn rèilo¹n vËn ®éng. BÖnh lý nay thưêng gÆp h¬n nh÷ng trưêng hîpviªm ®a d©ythÇn kinh (V§DTK) do ®éc chÊt.1.1. Tæn thư¬ng sîi trôcTÝnh chÊt chñ yÕu cña bÖnh la b¸n cÊp va m¹n.Nh÷ng dÊu chøng ®Çu tiªn trong phÇn lín c¸c trưêng hîp la rèilo¹n c¶mgi¸c ë ngän chi, di chuyÓn dÇn vÒ gèc chi. TriÖu chøng næi bËt latª, gi¶m c¶mgi¸c; hoÆc hiÕm h¬n la ®au ë ngãn ch©n - ban ch©n, sau ®ã la bantay.BiÓu hiÖn l©m sang giai ®o¹n ®Çu thưêng nghÌo nan gåm gi¶mc¶m gi¸c®au va nãng l¹nh ë phÇn xa cña chi dưíi va gi¶m ph¶n x¹ g©n gãt.Gi¶m vËn®éng xuÊt hiÖn trÔ nhÊt va thưêng chØ la dÊu ban ch©n rít.DÊu ®iÖn c¬ cã gi¸ trÞ quan träng. DÊu chøng nay lóc ®Çu xuÊt hiÖnë chidưíi, sau ®ã míi xuÊt hiÖn ë chi trªn. Trõ trưêng hîp ®Æc biÖt,dÞch n·o tñythưêng trong giíi h¹n b×nh thưêng. Gi¶i phÉu bÖnh lý thÇn kinh -c¬ ®«i khicÇn thiÕt cho chÈn ®o¸n va cung cÊp tư liÖu gîi ý vÒ mét nguyªnnh©n.Ngõng dïng thuèc sÏ lam gi¶m V§DTK. Tuy nhiªn sù håi phôccßn tïythuéc rÊt lín vao c¬ ®Þa (lín tuæi, cã bÖnh kÌm theo… sÏ lam chËmthêi gianhåi phôc), thêi gian, møc ®é trÇm träng cña ngé ®éc thuèc va vaonh÷ng yÕu tèc¸ nh©n cßn chưa ®ưîc biÕt râ.1.1.1. Almitrin (Bismesylate d’)§ưîc ph¸t hiÖn ®Çu tiªn n¨m 1985 bëi GhÐrardi R. va céng sù trªnnh÷ng bÖnh nh©n sau thêi gian dai dïng vectarion (bÖnh ®ưêng h«hÊp m¹ntÝnh). N¨m 1989, Bouche P. va céng sù b¸o c¸o vÒ nh÷ng tai biÕnsau thêi giandai dïng duxil (phèi hîp gi÷a almitrin va raubasin).441Copyright@Ministry Of HealthBÖnh c¶nh la V§DTK thÓ rèi lo¹n c¶m gi¸c - vËn ®éng: rèi lo¹nc¶m gi¸cxuÊt hiÖn trưíc tiªn va ¶nh hưëng ®Õn tÊt c¶ c¸c lo¹i c¶m gi¸c(®au, nhiÖt ®é,rung, c¶m gi¸c b¶n thÓ).BÖnh cã diÔn tiÕn b¸n cÊp, chËm va thưêng cã kÌm gÇy toan th©n.DÊuliÖt vËn ®éng ®Õn trÔ h¬n, xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë phÇn xa cña chi.ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh nhê ®iÖn c¬ va gi¶i phÉu bÖnh (cho thÊy bÖnhë baomyelin cña c¸c sîi thÇn kinh cã ®ưêng kÝnh trung b×nh va lín).C¸ch ®iÒu trÞ tèt nhÊt la phßng ngõa: kh«ng dïng thuèc trªn bÖnhnh©ncã nguy c¬ ngé ®éc thÇn kinh (tiÓu ®ưêng, suy thËn, ®ang dïngmét lo¹i thuèc®éc thÇn kinh kh¸c), ngõng ngay thuèc khi xuÊt hiÖn triÖu chøng tªch©n.1.1.2. DapsonRÊt thưêng dïng trong ®iÒu trÞ phong hoÆc mét sè bÖnh ngoai da(nhưAcne conglobata hoÆc nhiÔm Pneumocystis carinii). Thuèc dÔ g©y®éc khi dïng®Õn liÒu > 400mg/ngay trong mét thêi gian dai.BÖnh c¶nh la V§DTK ¶nh hưëng ®Õn phÇn xa cña c¸c sîi trôc vËn®éng,lam xuÊt hiÖn dÊu liÖt tiÕn triÓn ë c¸c phÇn xa cña tø chi (cã thÓnÆng h¬n ëchi trªn) va kÌm theo teo c¬.DÊu rèi lo¹n c¶m gi¸c thưêng hiÕm gÆp.1.1.3. DDC va DDI§©y la 2 lo¹i thuèc ®ưîc dïng gÇn ®©y ®Ó ®iÒu trÞ nhiÔm HIV, nhÊtlanh÷ng trưêng hîp kh¸ng hoÆc kh«ng dung n¹p víi zidovudin.BÖnh c¶nh la V§DTK kiÓu rèi lo¹n c¶m gi¸c, møc ®é nÆng nhÑ tïythuécvao liÒu thuèc sö dông.TÝnh chÊt l©m sang ®Æc biÖt la ®au kiÓu nãng r¸t c¸c ®Çu chi.BÖnh lui dÇn sau khi ngõng thuèc.1.1.4. DisulfiramThưêng dïng trong ®iÒu trÞ nghiÖn rưîu, thưêng g©y bÖnh c¶nhV§DTKkiÓu rèi lo¹n c¶m gi¸c va ®au. LiÒu cã thÓ g©y ®éc khi trªn125mg/ngay(Palliyath SK. 1990).1.1.5. IsoniazidG©y bÖnh c¶nh V§DTK kiÓu rèi lo¹n c¶m gi¸c, cã thÓ phßng ngõavíi B6.1.1.6. LithiumThưêng g©y V§DTK thÓ rèi lo¹n vËn ®éng, lam liÖt c¶ tø chi. CãthÓ kÕthîp víi mét sè bÖnh c¶nh n·o cÊp trÇm träng.442Copyright@Ministry Of Health ...