Quan hệ giữa các đặc trưng khí hậu với sinh thái, kết quả lựa chọn ET0 cho vùng Kỳ Anh (Hà Tĩnh) - Nguyễn Việt Cường

Nhằm giúp các bạn có thêm tài liệu phục vụ nhu cầu học tập và nghiên cứu, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Quan hệ giữa các đặc trưng khí hậu với sinh thái, kết quả lựa chọn ET0 cho vùng Kỳ Anh, Hà Tĩnh" dưới đây. Nội dung bài viết trình bày về hệ phương trình cơ bản, quan hệ giữa cây trồng và khí hậu, quan hệ giữa khí hậu và con người, quan hệ giữa khí hậu và thực vật,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quan hệ giữa các đặc trưng khí hậu với sinh thái, kết quả lựa chọn ET0 cho vùng Kỳ Anh (Hà Tĩnh) - Nguyễn Việt CườngQuan hÖ gi÷a c¸c ®Æc trng khÝ hËu víi sinh th¸I -kÕt qu¶ lùa chän ET0 cho vïng kú anh (Hµ tÜnh) NguyÔn ViÖt Cêng ViÖn C¬ häc - ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ ViÖt nam Tãm t¾t C¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña khÝ hËu vµ ®Þa lý nh vÜ ®é, cao ®é ®Þa h×nh, sè giê n¾ng, nhiÖt ®é, ®é Èm, tèc ®égiã, tæng lîng ma… ®· ®îc xem xÐt trong c¸c quan hÖ víi sinh th¸i. §Æc trng næi bËt cña sinh th¸i ®èi víithùc vËt lµ n¨ng suÊt c©y trång, ®èi víi con ngêi vµ ®éng vËt lµ møc ®é phï hîp cña khÝ hËu víi con ngêi ®Ólµm viÖc cã hiÖu suÊt. KhÝ hËu t¸c ®éng ®Õn sinh th¸i vµ ngîc l¹i. Sù t¸c ®éng hai chiÒu Êy thÓ hiÖn qua lîngbèc tho¸t h¬i níc ET0 lµm thay ®æi ®é Èm vµ tû sè n¨ng lîng Bowen(P/E). KÕt qu¶ lùa chän tõ 4 m« h×nh ET0víi kiÕn nghÞ hÖ sè kinh nghiÖm thÝch hîp cho Kú anh - Hµ tÜnh ®îc tr×nh bµy. Quan hÖ phøc t¹p nµy ®Æt c¬ sëcho viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc vµ cßn cÇn ph¶i nghiªn cøu s©u h¬n n÷a.I.Më ®Çu Mèi quan hÖ gi÷a khÝ hËu vµ sinh th¸i lµ mét vÊn ®Ò kh¸ réng, cã nhiÒu khÝa c¹nh. SaunhiÒu n¨m nghiªn cøu theo nhiÒu híng ngêi ta thÊy b¶n chÊt mèi quan hÖ nµy lµ mèi quanhÖ gi÷a c©y trång [9] vµ khÝ quyÓn s¸t ®Êt (plants and the atmosphere near the ground). Mèiquan hÖ nµy l¹i b¾t ®Çu tõ khÝ khæng (stomata) víi ®êng kÝnh 20m cña l¸ c©y [8] víi c¸c yÕutè c¬ b¶n cña khÝ hËu (môc 1) dÉn tíi hÖ 3 ph¬ng tr×nh c¬ b¶n miªu t¶ mèi quan hÖ gi÷a khÝhËu vµ sinh th¸i (môc 2) víi c¸c khã kh¨n hiÖn vÉn cßn tån t¹i ë nhiÒu ngµnh [8] mµ vÊn ®ÒmÊu chèt cha gi¶i quyÕt ®îc lµ x¸c ®Þnh n¨ng lîng dµnh cho bèc tho¸t h¬i níc cña m«itrêng vµ hÖ qu¶ lµ lîng níc bèc h¬i thùc tÕ do n¨ng lîng ®ã g©y nªn. Trong lóc c¸cnghiªn cøu cßn ®ang tiÕp tôc th× vÉn ph¶i ®i s©u vµo tõng khÝa c¹nh øng dông ®Ó h¹n chÕ t¸ch¹i, ®Èy m¹nh n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ (môc 3 vµ môc 4) vµ cuèi cïng x©y dùng m« h×nh bèctho¸t h¬i níc ®Ó cã thÓ gi¶i ®îc bµi to¸n ngîc. B¶n b¸o c¸o tËp trung vµo môc tiªu lùa chänm« h×nh ET0 cho mét vïng bÞ ¶nh hëng bëi giã Lµo cô thÓ lµ Kú anh - Hµ tÜnh [5].Ta cÇn xÐt c¸c kh¸i niÖm vµ c¸c yÕu tè c¬ b¶n:- Ba yÕu tè tù nhiªn c¬ b¶n t¹o thµnh khÝ hËu lµ mÆt trêi, sù chuyÓn ®éng cña kh«ng khÝ vµmÆt ®Öm [4]. MÆt trêi lµ yÕu tè ®éng lùc mang tÝnh hµnh tinh, tia bøc x¹ mÆt trêi cã cêng ®é Ra, ëvÜ ®é Vinh max Ra = 351 GJ/ha.ngµy [8]. Sù chuyÓn ®éng cña kh«ng khÝ còng lµ mét yÕu tè ®éng lùc, cã vai trß cña tr¸i ®Êt, ®¹ilîng cÇn quan t©m lµ tèc ®é giã ngang, nhiÖt ®é, ®é Èm. MÆt ®Öm gåm ®Þa h×nh, ®Êt, níc, sinh th¸i v.v…kh«ng ph¶i lµ yÕu tè ®éng lùc vµ nãthÓ hiÖn vai trß thô ®éng vµ vai trß tÝch cùc kh«ng nhá trong viÖc t¹o nªn khÝ hËu.- KhÝ hËu ®îc thÓ hiÖn qua bèn yÕu tè c¬ b¶n : bøc x¹, giã, nhiÖt ®é, ®é Èm. KhÝ hËu ë ViÖtnam ®îc chia thµnh hai miÒn gåm 7 vïng. B¶n b¸o c¸o nµy xÐt vïng II.1 khÝ hËu nhiÖt ®íi giãmïa ®«ng l¹nh víi ma hÌ [1] cã giã T©y kh« nãng.- HÖ sinh th¸i lµ mét ®¬n vÞ tù nhiªn [4] theo Vili (1957) bao gåm c¸c yÕu tè sèng (h÷u c¬) vµkh«ng sèng (v« c¬), gi÷a chóng cã sù trao ®æi vËt chÊt vµ n¨ng lîng t¹o nªn mét hÖ thèng æn®Þnh cã sù biÕn ®éng tõ tõ. HÖ sinh th¸i bao gåm 2 nhãm lµ tù dìng (sinh vËt s¶n xuÊt vµ chñyÕu lµ thùc vËt) vµ dÞ dìng (sinh vËt tiªu thô vµ chñ yÕu lµ ®éng vËt, vi sinh vËt kÓ c¶ nÊm)gåm nhiÒu cÊp bËc kh¸c nhau. Chøc n¨ng c¬ b¶n cña hÖ sinh th¸i lµ thùc hiÖn tuÇn hoµn vËtchÊt vµ n¨ng lîng, ®iÒu ®ã dÉn tíi 3 ph¬ng tr×nh c¬ b¶n sau.II. HÖ 3 ph¬ng tr×nh c¬ b¶n - Quan hÖ gi÷a c©y trång vµ khÝ hËuII.1.Ph¬ng tr×nh c©n b»ng bøc x¹ vµ ph¬ng tr×nh cÊn b»ng nhiÖt ®îc gäi chung lµ ph¬ngtr×nh c©n b»ng n¨ng lîng cæ ®iÓn [8] ®îc Rene Gommes viÕt ë d¹ng sau: Ri (1 – S) – B = H = A + G + P + Eë ®©y Ri = RA (a + b n/N) trong ®ã a, b lµ hÖ sè thùc nghiÖm Ansgtroni, n/N lµ tû sè giê n¾ngthùc tÕ trªn sè giê n¾ng lý thuyÕt, max Ri = 70% RA. S lµ suÊt Albedo (S = 0,15 – 0,40), hÖ sè ph¶n x¹ bøc x¹ sãng ng¾n B lµ bøc x¹ sãng dµi ®i ra khái mÆt ®Öm, lîng ph¶n x¹ bøc x¹ sãng dµi H lµ bøc x¹ mµ mÆt ®Öm tiÕp thu ®îc A lµ n¨ng lîng ®îc dïng ®Ó sinh khèi (Biomas) lµ s¶n phÈm cña thùc vËt, trong c¶chu kú sinh trëng th× P = 1%Ri nªn bá qua. G lµ n¨ng lîng duy tr× th©n nhiÖt vµ nhiÖt ®é mÆt ®Êt, nªn bá qua. P lµ n¨ng lîng sinh dßng nhiÖt rèi, hay cßn gäi lµ n¨ng lîng nhiÖt hiÖn. E lµ n¨ng lîng lµm bèc tho¸t h¬i níc, hay cßn gäi lµ n¨ng lîng nhiÖt Èn, v× h¬iníc khi ngng tô thµnh m©y vµ ma sÏ gi¶i phãng thµnh phÇn n¨ng lîng nµy. NÕu bá qua A vµ G th× cã ph¬ng tr×nh c¬ b¶n thø nhÊt trªn mÆt ho¹t ®éng [9] lµ: HP+E Trong ®iÒu kiÖn c©y trång hoµn toµn ®ñ níc vµ qu¶n lý tèt th× P  0,1E nghÜa lµ H = ...