Quan hệ Trung Quốc với các nước phương Tây giai đoạn 1644 - 1842

Sau khi tìm ra được con đường biển sang Ấn Độ, các nước phương Tây tăng cường các mối quan hệ giao lưu buôn bán với phương Đông trong đó có Trung Quốc. Bắt đầu từ thế kỷ XVI, người Bồ Đào Nha đã đến Ma Cao thuộc tỉnh Quảng Đông để buôn bán. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quan hệ Trung Quốc với các nước phương Tây giai đoạn 1644 - 1842TẠPCHÍKHOAHỌC,ĐạihọcHuế,Số23,2004 QUANHỆTRUNGQUỐCVỚICÁCNƯỚCPHƯƠNGTÂY GIAIĐOẠN16441842 NguyễnVănTận Tr ườngĐạihọcKhoahọc,ĐạihọcHuế Saukhitìmrađượcconđườngbiểnsang ẤnĐộ,cácnướcphươngTâytăng cườngcácmốiquanhệgiaolưubuônbánvớiphươngĐôngtrongđócóTrungQuốc. Bắtđầutừ thế kỷ XVI,ngườiBồĐàoNhađãđếnMaCaothuộctỉnhQuảngĐôngđể buônbán.Năm1535,ngườiBồ ĐàoNhađãthuêMaCaovớihaivạnlạngvàng mỗinămđể lậpcứ điểmbuônbán.MaCaovìthế trở thànhtôgiớiđầutiêncủa ngườichâuÂu ởTrungQuốc.SaungườiBồĐàoNhalàthươngnhâncácnướcTâyBanNha,HàLan,Anh,Pháp,Nga,MĩlầnlượtcómặttrênđấtnướcTrungQuốc. TheosaucácđoàntàubuônlàcáccácnhàtruyềnđạophươngTây. Năm1580,mộttusĩngườiÝtênlàMatteoRiccithuộcpháiDòngtêncủađạo KiTôđếnMaCaotruyềnđạo.ÔngtađãdânglênnhàvuahìnhchúaKiTô,mộtbản kinhCựuƯớc,mộtcâythánhgiá,haiđồnghồquảlắcvàmộtbảnđồ thế giới.Vua nhàMinhlúcbấygiờlàVanLịchđãchophépôngxâydựnggiáođườngởBắcKinh. Năm1644,nhàThanhthiếtlậpnềnthốngtrị củamìnhtrếnđấtnướcTrungQuốc.SaukhichinhphụcđượcTrungQuốc,trênlĩnhvựcđốinộinhàThanhtậptrungcủngcốnhànướctrungươngtậpquyềnvàtiếnhànhchínhsáchápbứcdântộccòntrênlĩnhvựcđốingoại,nhàThanhvẫntiếptụcthựcthichínhsáchmở cửacho phépcácnướcphươngTâyđếnbuônbánvàtruyềnđạo.Theosaucácđoàntàubuôn làcácgiáosĩmặcáochoàngđenđếnTrungQuốcđể truyếnđạo.TriềuđìnhnhàThanhtừ ThuậnTrị chođến30nămđầuthờiKhangHiđãtạođiếukiệnthuậnlợi chocácgiáosĩphươngTâytruyềnbáđạoThiênchúa,thậmchícònđượcưuđãi,một số đượcphongchứcquanvàđượcgiaonhiệmvụ soạnlịch.VớichínhsáchkhoandungtrênđãlàmchođạoThiênchúa ở TrungQuốcpháttriểnrấtnhanh.Đếncuối thế kỷ XVII,số lượngtínđồ đãlênđếnhơn10vạnngười.Tuynhiên,doKiTôgiáorấtkhắtkhetrongviệcchỉchophépđượcthờmộtthầnduynhấtlàchúaGiêSuvàkhôngchophépthờ bấtkỳ vị thầnnàokhác.Trongkhiđó,cáctusĩDòngtênlại khoángđạthơnchophépcáctínđồởTrungQuốckhôngnhữngđượcthờKhổngTửmàcònthờphụngcảtổtiên.ĐiềuđóđãlàmchocáctusĩdòngThánhDominiquevà dòngFrăngcoisdAssisephảnđốivàtâutrìnhlênGiáoHoàng.Năm1704,GiáoHoàng ralệnhchocáctusĩDòngtênyêucầucáctínđồ ở TrungQuốckhôngđượcthờKhổngTử,tổtiên.Nhữngtusĩnàokhôngtuânlệnhthìphảivềnước.VuanhàThanh lúcđólàKhangHilàngườikhôngkỳ thị tôngiáonhưngdotrongqúatrìnhtruyền 67đạo,cácgiáosĩphươngTâyđãngấmngầmtiếnhànhcáchoạtđộnglôikéoquần chúng,vẽ bảnđồ,điềutralươngthựcvàsố binhmã ở cáctỉnhcùngvớisự cấm đoáncủaGiáoHoàngnênđãbanhànhsắclệnhcấmhẳnviệctruyềnđạo.CácvuakếvịKhangHituânthủmộtcáchtriệtđểsắclệnhtrênchonênvềsauquanhệgiữa nhàThanhvớicácnướcphươngTâytrởnêncăngthẳng.TừnửasauthếkỷXVIIItrởđi,chínhquyềnphongkiếnMãnThanhthựcthi chínhsách“đóngcửa”trongquanhệvớicácnướcphươngTây.Nếunhư trongthời kỳ KhangHitrị vìtriềuđìnhphongkiếnMãnThanhchophépcácthuyềnbuôncủa cácnướcphươngTâyđếnbuônbánởcáccửabiểnQuảngChâu,NinhBa,ĐịnhHảivàHạ Mônthìđếnnăm1757,nhàThanhchỉ chophépthuyềnbuônnướcngoàiđến traođổihànghóaởQuảngChâuvàralệnhđóng3cửabiểntrên.Trướctìnhhìnhđó, cácnướcthựcdânphươngTâyđãtìmmọicáchđểmởcửaTrungQuốc.TrongsốcácnướcthựcdânphươngTâythìtư bảnAnhlànướcquantâmmở cửaTrungQuốc bằngmọigiákểcảviệcsửdụngvũlực.Bởivì,sovớicácnướcphươngTâykhác,tư bảnAnhlànướckhôngnhữngcó ưuthế về hảiquân,thươngthuyềnmàcòn chiếmưuthếtrongviệcsảnxuấthànghóavàbuônbánvớiTrungquốc.ĐờiKhang Hi,côngtyĐông ẤncủaAnhđãthiếtlậpđượcmốiquanhệ buônbán ở QuảngChâu.Đếnnăm1764,tổnggiátrị hàngnhậpkhẩucủanướcAnhtư bảnvớiTrung Quốclà120vạnlạngbạc,chiếm63%tổnggiátrị hànghóaAnhmuacủaTrung Quốclà170vạnlạngbạc,chiếm47%hànghóacủacácnướcphươngTâymuacủa TrungQuốc.Trongquanhệ buônbántư bảnAnhmuacủaTrungQuốcnhiềuloạihànghóanhưđồsứ,hàngdệtvàchè,trongkhiđóngườiTrungQuốcmuarấtíthànghóacủaAnh. Để bùđắpvàosự thiếuhụttrên,thựcdânAnhđãyêuc ...