Quản lý di sản 'Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ' trên địa bàn Hà Nội hiện nay

Số lượng các cơ sở thờ tự, nhất là điện tư gia gia tăng, đội ngũ các đồng thầy và bản hội ngày càng mở rộng, hoạt động thực hành nghi lễ diễn ra sôi động. Điều đó đặt ra yêu cầu cấp thiết cần nghiên cứu, tổng kết, đánh giá kịp thời thực trạng thực hành di sản, chỉ ra những mặt được và chưa được, những tác động đa chiều của nó đến đời sống xã hội để từ đó có những giải pháp quản lý phù hợp và hiệu quả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ” trên địa bàn Hà Nội hiện nay Quản lý di sản “Thực hành tín ngưỡng… 67 QUẢN LÝ DI SẢN “THỰC HÀNH TÍN NGƯỠNG THỜ MẪU TAM PHỦ” TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI HIỆN NAY Từ Thị Loan* Tóm tắt: Tuy không phải là nơi phát tích của tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, nhưng Hà Nội những năm gần đây đã trở thành một trong các trung tâm sinh hoạt của tín ngưỡng này. Số lượng các cơ sở thờ tự, nhất là điện tư gia gia tăng, đội ngũ các đồng thầy và bản hội ngày càng mở rộng, hoạt động thực hành nghi lễ diễn ra sôi động. Điều đó đặt ra yêu cầu cấp thiết cần nghiên cứu, tổng kết, đánh giá kịp thời thực trạng thực hành di sản, chỉ ra những mặt được và chưa được, những tác động đa chiều của nó đến đời sống xã hội để từ đó có những giải pháp quản lý phù hợp và hiệu quả. Từ khóa: Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Hà Nội, quản lý, bảo vệ và phát huy, di sản văn hóa. Lời mở * xu hướng “hoành tráng hóa”, trần tục hóa, thương mại hóa di sản… Điều đó đặt ra yêu Bước sang thời kỳ Đổi mới, nhất là sau khi cầu cấp thiết phải nhìn nhận, tổng kết, đánh được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi giá kịp thời thực trạng thực hành di sản, chỉ ra vật thể đại diện của nhân loại, tín ngưỡng Thờ những mặt được và chưa được, những tác Mẫu Tam phủ của người Việt được hồi sinh động đa chiều của nó đến đời sống xã hội để mạnh mẽ. Các tín đồ đạo Mẫu được tự do thể từ đó có những giải pháp quản lý phù hợp và hiện niềm tin tín ngưỡng của mình không chỉ hiệu quả. ở cấp độ cá nhân, bản hội hay đền phủ đơn lẻ, mà còn kết nối thành những liên kết vùng, liên 1. Chủ trương của Nhà nước Việt kết quốc gia, thậm chí xuyên quốc gia. Nhận Nam trong việc quản lý di sản “Thực thức và sự quan tâm của các cấp chính quyền, hành tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam phủ của của người dân được nâng lên rõ rệt, lòng tự người Việt” hào và ý thức trách nhiệm đối với di sản trong Trên phương diện quốc gia, cũng như đối cộng đồng tín ngưỡng được đề cao. với tất cả các di sản khác, Nhà nước Việt Nam Tuy không phải là nơi phát tích của tín luôn chủ trương bảo tồn và phát huy những ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, nhưng Hà Nội giá trị tốt đẹp của di sản phục vụ đời sống những năm gần đây đã trở thành một trong nhân dân, đồng thời giữ gìn và phát triển văn các trung tâm sinh hoạt của tín ngưỡng này. hóa dân tộc. Tuy nhiên, tín ngưỡng Thờ Mẫu Số lượng các đồng thầy, thanh đồng tăng Tam phủ không phải là một di sản văn hóa phi nhanh, nhiều điện thờ tư gia xuất hiện, hoạt vật thể thông thường, nó còn gắn với tín động hầu đồng diễn ra sôi động, thành phần ngưỡng, tâm linh, với những yếu tố nghi lễ các tín đồ cũng ngày càng mở rộng. nhạy cảm mà dư luận thường cho là “mê tín dị Tuy nhiên đi kèm với điều đó cũng xuất đoan” như lên đồng, nhập hồn, phán truyền, hiện không ít những biểu hiện tiêu cực như đốt vàng mã... Trong mọi trường hợp, đối với việc biến tướng, làm sai lệch giá trị của di sản, những vấn đề thuộc về văn hóa tâm linh, Nhà nước Việt Nam luôn chủ trương tôn trọng tự do tôn giáo, tín ngưỡng của nhân dân, tạo mọi * PGS.TS. Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam. điều kiện cho các tín đồ, đạo hữu thực hành 68 3 (43) - 2019: DI SẢN, DU LỊCH VÀ PHÁT TRIỂN các nghi lễ, đức tin, miễn là không vi phạm cao tuổi truyền dạy những bài bản cổ cho thế hay đi ngược lại những quy định của Hiến hệ trẻ; tăng cường các hình thức giáo dục phù pháp và pháp luật. hợp trong và ngoài trường học. Trên phương diện quốc tế, sau khi được 3. Tôn vinh các cá nhân, cộng đồng có UNESCO ghi danh, chúng ta sẽ phải bảo vệ di nhiều đóng góp trong việc gìn giữ, thực hành, sản theo các Công ước quốc tế, cụ thể là truyền dạy, bảo vệ và phát huy giá trị di sản; “Công ước về bảo vệ và phát huy di sản văn có chính sách, khen thưởng và phong tặng hóa phi vật thể” năm 2003 củ ...