Quản lý môi trường và vai trò của nhà nước trong quản lý môi trường

Nội dung tài liệu trình bày khái niệm quản lý môi trường, cơ sở quản lý môi trường, cơ sở triết học của quản lý môi trường, con người và xã hội loài người, cơ sở khoa học – kỹ thuật – công nghệ của quản lý môi trường, cơ sở kinh tế của quản lý môi trường, cơ sở luật pháp cho quản lý môi trường, quản lý nhà nước về môi trường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý môi trường và vai trò của nhà nước trong quản lý môi trườngQUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA NHÀ NƯỚC TRONG QUẢN LÝ MÔITRƯỜNG.Khái niệm quản lý môi trường“Quản lý môi trường là tổng hợp các biện pháp, luật pháp, chính sách Kinh tế, kỹ thuật,xã hội thích hợp nhằm bảo vệ chất lượng môi trường sống và phát triển bền vững kinhtế - xã hội quốc gia”.Với nội dung trên quản lý môi trường cần phải hướng tới những mục tiêu cơ bản sauđây:Thứ nhất là phải khắc phục và phòng chống suy thoái, ô nhiễm môi trường phát sinhtrong hoạt động sống của con người.Thứ hai là Phát triển bền vững Kinh tế và xã hội quốc gia theo 9 nguyên tắc của một xãhội bền vững do hội nghị Rio-92 đề xuất và được tuyên bố Johannesburg, Nam phi vềphát triển bền vững 26/8-4/9/2002 tái khẳng định. Trong đó với nội dung cơ bản cầnphải đạt được là phát triển Kinh tế - xã hội gắn chặt với bảo vệ và cải thiện môi trường,bảo đảm sự hài hoà giữa môi trường nhân tạo với môi trường thiên nhiên, giữ gìn đadạng sinh học.Thứ ba làXây dựng các công cụ có hiệu lực quản lý môi trường quốc gia và các vùnglãnh thổ. Các công cụ trên phải thích hợp cho từng ngành, từng địa phương và cộngđồng dân cư.Cơ sở Quản lý môi trườngKhi xem xét cơ sở cho quản lý môi trường người ta dựa vào bốn yếu tố cơ bản sau đây.Cơ sở triết học của quản lý môi trườngTrong triết học người ta bàn nhiều về nguyên lý thống nhất của thế giới vật chất, trongđó sự gắn bó chặt chẽ giữa tự nhiên, con người và xã hội thành một hệ thống thốngnhất, yếu tố con người giữ vai trò quan trọng. Sự thống nhất của hệ thống được thựchiện trong các chu trình Sinh Địa Hoá của 5 thành phần cơ bản:Sinh vật sản xuất (tảo và cây xanh) có chức năng tổng hợp chất hữu cơ từ các chất vôcơ dưới tác động của quá trình quang hợp.Sinh vật tiêu thụ là toàn bộ động vật sử dụng chất hữu cơ có sẵn, tạo ra các chất thải.Sinh vật phân huỷ (vi khuẩn, nấm) có chức năng phân huỷ các chất thải, chuyển chúngthành các chất vô cơ đơn giản.Con người và xã hội loài người.Các chất vô cơ và hữu cơ cần thiết cho sự sống của sinh vật và con người với số lượngngày một tăng.Tính thống nhất của hệ thống “Tự nhiên – Con người – Xã hội” đòi hỏi việc giải quyếtvấn đề môi trường và thực hiện công tác quản lý môi trường phải mang tính toàn diệnvà hệ thống. Con người cần phải nắm bắt cội nguồn của sự thống nhất đó, phải đưa rađược những phương sách thích hợp để giải quyết các mâu thuẫn nẩy sinh trong hệthống. Bởi lẽ con người đã góp phần quan trọng vào việc phá vỡ tất yếu khách quan làsự thống nhất biện chứng giữa tự nhiên – con người – Xã hội. Chính vì vậy khoa học vềquản lý môi trường, hay sinh thái nhân văn chính là sự tìm kiếm của con người nhằmnắm bắt và giải quyết các mâu thuẫn, tính thống nhất của hệ thống “Tự nhiên – conngười – Xã hội”.Cơ sở khoa học – kỹ thuật – công nghệ của quản lý môi trường.Khoa học về môi trường là một lĩnh vực khoa học mới, thực sự nó xuất hiện và đượcphát triển mạnh từ những năm 1960 trở lại đây, làm cơ sở cho nghiên cứu, đúc rút kinhnghiệm, phát hiện những nguyên lý, quy luật môi trường giúp cho việc thực hiện quản lýmôi trường.Nhờ những kỹ thuật và công nghệ môi trường, các vấn đề ô nhiễm do hoạt động sảnxuất của con người đang được nghiên cứu, xử lý hoặc phòng tránh, ngăn ngừa. Các kỹthuật phân tích, đo đạc, giám sát chất lượng môi trường như kỹ thuật viễn thám, tin họcđược phát triển ở nhiều quốc gia trên thế giới giúp cho việc Quản lý môi trường hiệuquả hơn.Cơ sở kinh tế của quản lý môi trườngHiện nay Quản lý môi trường được hình thành trong bối cảnh của nền Kinh tế thị trườngvà thực hiện điều tiết xã hội thông qua các công cụ kinh tế.Trong nền Kinh tế thị trường mọi nguyên lý hoạt động được dựa trên cơ sở cung và cầucủa thị trường, thông qua cạnh tranh, hoạt động phát triển và sản xuất của cải vật chấtdiễn ra dưới sức ép của sự trao đổi hàng hoá theo gía trị. Loại hàng hoá có chất lượngtốt và giá thành rẻ sẽ được tiêu thụ nhanh, ngược lại những hàng hoá kém chất lượngvà giá thành cao thì sẽ không có chỗ đứng. Trên cơ sở những nguyên lý của kinh tế thịtrường, người ta đã đưa ra các chính sách hợp lý và các công cụ kinh tế để điều chỉnhvà định hướng hoạt động phát triển sản xuất có lợi cho công tác bảo vệ môi trường.Cơ sở luật pháp cho Quản lý môi trườngCơ sở luật pháp cho quản lý môi trường thực chất là các văn bản về luật quốc tế và luậtquốc gia về lĩnh vực môi trường.Luật quốc tế về môi trường thực chất là tổng thể các nguyên tắc, quy phạm quốc tế điềuchỉnh mối quan hệ giữa các quốc gia, giữa quốc gia và tổ chức quốc tế trong việc ngănchặn, loại trừ thiệt hại gây ra cho môi trường của từng quốc gia và môi trường ngoàiphạm vi tàn phá quốc gia. Các văn bản luật quốc tế về môi trường đã được hình thànhmột cách chính thức từ thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, giữa các quốc gia châu Âu, châuMỹ, châu Phi. Từ hội nghị quốc tế về “Môi trường và con người” tổ chức năm 1972 tạiStockholm, Thuỵ điển và sau hội n ...