Quản lý Nhà nước về đô thị: Tập 2

Tài liệu Quản lý Nhà nước về đô thị: Tập 2 bao gồm những câu hỏi và trả lời về phân biệt nông thôn - đô thị, bất cập trong quản lý nhà nước về đô thị và nông thôn, phân cấp quản lý đô thị. Mời các bạn tham khảo tài liệu để bổ sung thêm kiến thức về lĩnh vực này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý Nhà nước về đô thị: Tập 2 QLNN về đô thị (tập 2) Câu 1: Phân biệt nông thôn­đô thị? Những bất cập trong quản lý nhà nước  về đô thị và nông thôn Sau khi từ bỏ cuộc sống du canh du cư, con người định cư  trong các điểm  dân cư  tập trung như  làng, bản,  ấp…gọi chung là điểm dân cư  nông thôn, do   biết khai thác thiên nhiên mà sản phẩm lương thực ngày càng dư thừa so với nhu   cầu nên xuất hiện nhừng người tách ra khỏi SX nông nghiệp để  thực hiện trao  đổi hàng hóa. Do nhu cầu cuộc sống ngày càng đòi hỏi cao hơn, một bộ  phận   người khác nữa tách ra khỏi sản xuất nông nghiệp để  sản xuất tiểu thủ  công  nghiệp, làm dịch vụ và quản lý XH, những người lao động này và gia đình của  họ đã tập trung lại tại địa điểm thích hợp, thay đổi môi trường định cư thành các   điểm dân cư mơí chủ yếu là lao động phi nông nghiệp, đó là điểm dân cư đô thị. Sự hình thành và phát triển các điểm dân cư  đô thị  là do sự  phát triển của  phân công lao động xã hội, là do sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ lao động nông  nghiệp sang lao động phi nông nghiệp. Đô thị là các điểm dân cư tập trung với mật độ cao chủ yếu là lao động phi   nông nghiệp, họ sống và làm việc theo phong cách sống văn minh, hiện đại hơn,   khoa học và có hiệu quả kinh tế, văn hóa cao. Đó là phong cách, lối sống thành  thị, lối sống công nghiệp.  Dưới khía cạnh xã hội học đô thị và nông thôn là hai khái niệm về mặt nội   dung có hàng loạt đặc điểm có tính đối lập nhau. Các nhà xã hội học đã đưa ra  rất nhiều cơ sở khác nhau để  phân biệt đô thị  và nông thôn. Sự phân chia đó có  thể  dựa trên cơ  sở  các lĩnh vực hoạt động sống của xã hội như  lĩnh vực công  nghiệp, nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp, giao thông, vận tải, dịch  vụ,... hoặc dựa trên các thiết chế chủ yếu của xã hội như thiết chế kinh tế, văn  hóa, giáo dục, gia đình.. hoặc theo các nhóm, các giai cấp, tầng lớp xã hội, hay  theo bình diện lãnh thỗ. Cũng có một số nhà quản lý lại cho rằng, để phân biệt giữa đô thị và nông   thôn theo sự  khác biệt giữa chúng về  các mặt kinh tế, xã hội và môi trường.  Như  về  mặt kinh tế  thì giữa đô thị  và nông thôn có sự  khác biệt về  lao động,   nghề nghiệp, mức độ và cách thu nhập về dịch vụ, v.v... Về mặt xã hội thì đó là  sự  khác biệt trong lối sống, giao tiếp, văn hóa, gia đình, mật độ  dân số, nhà ở,   v.v... Về  mặt môi trường thì chủ  yếu  ở  đây là môi trường tự  nhiên, mức độ  ô  nhiễm, v.v... Nhấn mạnh từ  góc độ  xã hội thì cả  đô thị  và nông thôn đều được coi là   những hệ thống xã hội, những cộng đồng xã hội có những đặc trưng riêng biệt  như những xã hội nhỏ  và trong đó có đầy đủ  các yếu tố, các vấn đề  xã hội và  các thiết chế  xã hội. Vì vậy, trước hết đô thị  và nông thôn cần được xem xét  như một cơ cấu xã hội, trong đó có hàng loạt các yếu tố, các lĩnh vực nằm trong  mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Để xác định đô thị và nông thôn dễ dàng được chấp nhận, là việc coi đô thị  và nông thôn như các hệ hệ thống xã hội được phân biệt dưới các đặc trưng cơ  bản sau: (tự kẻ bảng nhé) + Về quy mô dân số Quy mô dân số  của đô thị  lớn hơn, mật độ  dân cư  đông đúc hơn so với   nông thôn.  Ở  nước ta theo quy định tại nghị  định 42/2009/NĐ – CP , các đô thị  chia thành 5 loại, lớn nhất là đô thị  đặc biệt quy mô dân số từ 1,5 triệu trở lên,  mật độ  dân số  15.000 người/km2 trở  lên, nhỏ  nhất là đô thị  loại 5, dân số  từ  4.000 người trở lên, mật độ dân số từ 2.000ng/km2 trở lên. Hiện nay ở nước ta  thủ đô HN và TPHCM là 2 đô thị đặc biệt có quy mô và mật độ dân số cao nhất.   Về các nhóm giai cấp, tầng lớp xã hội thì ở đô thị đặc trưng chủ yếu là giai cấp   công nhân, ngoài ra còn có các tầng lớp giai cấp khác như tư sản, thợ thủ công,  viên chức, trí thức, v.v...  Còn đối với nông thôn thì đặc trưng chủ yếu ở đây là nông dân, ngoài ra ở  từng xã hội còn có các tầng lớp khác như  nhóm thợ  thủ  công nghiệp, buôn bán  nhỏ, v.v... + Về mật độ dân số Đô thị có mật độ dân số lớn, dân cư tạp trung đông đúc Nông thôn có mật độ dân cư thưa thớt, dàn trải + Về cơ cấu lao động Đô thị có đặc trưng là sản xuất công nghiệp; ngoài ra, còn có các lĩnh vực  khác như dịch vụ, thương nghiệp, sản xuất tinh thần, v.v... ( Lao độg phi nông  nghiệp) Còn đối với nông thôn thì đặc trưng rõ nét nhất là sản xuất nông nghiệp;  ngoài ra, còn phải kể đến cấu trúc phi nông nghiệp bao gồm: dịch vụ, buôn bán,  tiểu thủ  công nghiệp mà có vai trò  rất lớn  đối với lĩnh vực sản xuất nông  nghiệp. + Về cơ sở hạ tầng: cơ sở hạ tầng ở đô thị phức tạp hơn và phát triển hơn  nhiều ở nông thôn (Đơn giản, kém phát triển) + Về lối sống, văn hóa:    Đối với nông thôn thường rất đặc trưng với lối sống văn hóa của cộng   đồng làng xã mà được phân biệt rất rõ ràng với lối sống  thị dân đặc trưng cho  khu vực đô thị.  Đặc trưng này có rất nhiều khía cạnh để chỉ ra sự khác biệt giữa đô thị  và  nông thôn: từ hệ thống dịch vụ, sự giao tiếp, đời sống tinh thần, phong tục, tập   quán, hệ  giá trị, chuẩn mực cho hành vi,... đến khía cạnh dân số, lối sống gia   đình, sinh hoạt kinh tế,... ngay cả  đến hệ  thống đường xá, năng lượng, nhà  ở  đều nói lên đây là hai cộng đồng có các khía cạnh văn hóa, lối sống tách biệt   nhau. Đây là đặc trưng cơ bản nhất về mặt xã hội học khi phân tích sự khác biệt  giữa đô thị và nông thôn. Chính đặc trưng này đã tạo ra bản sắc riêng, diện mạo   riêng cho ta phân biệt rõ  nét hơn giữa hai hệ thống xã hội đô thị và nông thôn. + Trình độ dân trí Đô thị cao hơn nhiều so với nông thôn + Khả năng sinh lời Đô thị lớn hơn nông thôn * Phân tích những bất cập trong quản lý NN về đô thị và nông thôn: Đô thị và nông thôn là hai loại đơn vị hành chính có nhiều đặc điểm rất  khác nhau ai cũng biết vì rất dễ nhận thấy. Vì thế nếu thiết kế một bộ máy  quản lý hành chính nhà nước cho đô thị và nông thôn giống nhau là một việc vô  cùng phi ...