Quản lý tài nguyên dựa vào công cộng

Việt Nam là một trong những quốc gia đang phát triển theo con đườngcông nghiệp hóa hiện đại hóa, do đó không tránh khỏi những mâu thuẫnmà các quốc gia khác thường gặp, đó là những vấn đề môi trường nảysinh khi các chỉ số kinh tế gia tăng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý tài nguyên dựa vào công cộng Phần 1. MỞ ĐẦUViệt Nam là một trong những quốc gia đang phát triển theo con đườngcông nghiệp hóa hiện đại hóa, do đó không tránh khỏi những mâu thuẫnmà các quốc gia khác thường gặp, đó là những vấn đề môi trường nảysinh khi các chỉ số kinh tế gia tăng.Cùng với sự phát triển về kinh tế là vấn đề khai thác, sử dụng các nguồntài nguyên thiên nhiên một cách ồ ạt, không hợp lý gây nhiễm và suy thoáimôi trường. Hiện nay, ở Việt Nam, hầu như tất cả các thành phố có hoạtđộng công nghiệp phát triển đều đang trong tình trạng ô nhiễm trầmtrọng, không những ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống trước mắt củangười dân mà còn tạo một hậu quả khôn lường mà thế hệ mai sau phảigánh chíu. Trước tình trạng đáng báo động đó, việc tìm giải pháp, hướngđi phù hợp và mang lại hiệu quả cho công tác bảo vệ và sử dụng hợp lýtài nguyên môi trường là thực sự cần thiết.Một trong những hình thức quản lý môi trường thu được hiệu quả cao làquản lý môi trường dựa vào cộng đồng (Community - Based EnvironmentManagerment - CBEM). Đó là một hình thức quản lý đã và đang áp dụng ởnhiều vùng khác nhau trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia phát triển [3].Đây là một cơ chế quan trọng cho sự tham gia thực sự của cộng đồng vàogiải quyết các vấn đề của khu vực, duy trì tính công khai, đồng thờingười dân tự ý thức được việc bảo vệ tài nguyên môi trường xung quanhlà cần thiết cho đời sống của họ, dẫn đến hành động thực tiễn giúp côngtác bảo vệ đạt hiệu quả cao.Từ những lý do trên chúng tôi quyết định tìm hiểu về vấn đề:“ Quản lý tài nguyên môi trường dựa vào cộng đồng”Quản lý dựa vào cộng đồng là phương pháp dựa vào các bên liên quanđể thực hiện các nghiên cứu, thiết kế và thực hiện quản lý. Cách quản lýnày có thể được sử dụng cho các phương tiện xã hội (tức là dựa vào cộngđồng ) và cho các nguyên nhân môi trường (tức là địa phương ). Quản lýdựa vào cộng đồng được sử dụng như một cách để tạo tính bền vữngbằng cách bao gồm tất cả các bên liên quan trong thực tiễn quản lý. Nó cốgắng để xem xét nhu cầu của từng thành viên để đi đến một giải pháp tốtnhất phù hợp cho cộng đồngPhần 2. NỘI DUNG2.1. Tổng quan về mô hình quản lý tài nguyên môi trường dựa vào cộngđồng2.1.1. Khái niệm quản lý môi trường dựa vào cộng đồng (CBEM)Theo Arnstein (1969), các hình thức quản lý khác nhau nằm trong hai hìnhthức cơ bản là quản lý hành chính nhà nước và quản lý cộng đồng. Ngoàira, đồng quản lý hay quản lý nguồn lợi dựa vào cộng đồng (QLNLDVCĐ)là hình thức quản lý trung gian giữa hai hình thức trên. QLNLDVCĐ làmột hình thức hợp tác giữa cộng đồng và nhà chức trách trong việc chiasẻ quyền và trách nhiệm trong quản lý và lợi ích (Pomerroy,1995) [6].Theo Đỗ Thị Kim Chi, CBEM là phương thức bảo vệ môi trường trên cơsở một vấn đề môi trường cụ thể ở địa phương, thông qua việc tập hợpcác cá nhân và tổ chức cần thiết để giải quyết vấn đề đó. Phương phápnày sử dụng các công cụ sẵn có để tập trung cải tạo hoặc bảo vệ một tàinguyên nào đó hay tạo ra lợi ích về môi trường như dự án tái tạo nănglượng, phục hồi lưu vực v.v... Và đồng quản lý tài nguyên đó thông qua sựhợp tác giữa các đối tác chính quyền, doanh nghiệp, các tổ chức phi chínhphủ và cộng đồng dân cư [3].Quản lý tài nguyên thiên nhiên dựa vào cộng đồng là một khái niệm rộngvà đa nghĩa theo tính ứng dụng của nó trong thực tiễn, đề cập sự tham giacủa các cộng đồng có lợi ích liên quan trong quản lý tài nguyên đất vànước, rừng và động vật hoang dã và nguồn lợi thủy sản [4].2.1.2. Những điều kiện để cộng đồng tham gia vào công tác quản lý môitrường [2]Điều kiện tiên quyết để cộng đồng cùng tham gia vào công tác quản lý làcộng đồng phải được biết họ tham gia kiểm tra, giám sát việc gì; họ cóthể được hưởng lợi những gì và sẽ phải chịu những chi phí, rủi ro gì v.v...Các câu trả lời phải được thể hiện và làm rõ một cách công khai, minhbạch.Để đạt được điều đó, người quản lí và các nhà khoa học phải có nhiệmvụ tuyên truyền, phổ biến những vai trò và ý nghĩa của nguồn tài nguyênđối với đời sống của cộng đồng, đồng thời làm cho họ nhận thức đượctrách nhiệm phải bảo tồn nguồn tài nguyên thiên nhiên vốn có của họ đểhọ tự giác thực hiện công tác bảo tồn. Từ các nhận thức đó con ngườiphải thay đổi thói quen khai thác tuỳ tiện, khai thác theo kiểu “tận thu- tậndiệt” làm suy giảm nguồn tài nguyên và sự nghèo đói lại quay về với cộngđồng.Sơ đồ 1: Ba mục tiêu về giáo dục môi trường [1]Tất cả những nỗ lực trên đều nhằm đạt được sự độc lập và dựa vàochính các tổ chức do cộng đồng xây dựng cũng như toàn bộ cộng đồng đểquản lý tài nguyên một cách hiệu quảVí dụ1.Quản lý tài nguyên nước dựa vào cộng đồng, Xã Lũng Vân.huyện Tân Lạc,tỉnh Hòa Bình: đây là xã của đồng bàoMường sinh sống, có mô hình sử dụng nước được vận hành và quản lýtheo các phương pháp truyền thống có áp dụng công nghệ tiên tiến. Tại xãnày có 1 mó nước, xung quanh có rừng tự nhiên. Cộng đồng địa phươngtham gia bảo vệ khu rừng đồn ...