Quản lý và sử dụng đất dốc bền vững ở Việt nam

Đất là một thành phần quan trọng của môi trường , là một tài nguyên vô cùng quý giá mà tự nhiên đã ban tặng cho con người để phát triển nông lâm nghiệp. Đất là tư liệu sản xuất , dối tượng lao động rất đặc thù bởi tính độc đáo mà không vật thể tự nhiên nào có được là độ phì nhiêu , Chính nhờ tính chất độc đáo này mà các hệ sinh thái đã và đang tồn tại , phát triển xét cho cùng , cuộc sống của loài người cũng phụ thuộc vào tính...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý và sử dụng đất dốc bền vững ở Việt nam NGUY N CÔNG VINH – MAI TH LAN ANHQU N LÝ VÀ S D NGð T D C B N V NG VI T NAM NHÀ XU T B N ð I H C QU C GIA HÀ N I 1 NGUY N CÔNG VINH – MAI TH LAN ANHQU N LÝ VÀ S D NGð T D C B N V NG VI T NAM(Dùng cho sinh viên năm th 4 chuyên ngành Qu n lý Môi trư ng) NHÀ XU T B N ð I H C QU C GIA HÀ N I , 2011 2 L IM ðU ð t là m t thành ph n quan tr ng c a môi trư ng, là m t tàinguyên vô giá mà t nhiên ñã ban t ng cho con ngư i ñ phát tri nnông, lâm nghi p. ð t là tư li u s n xu t, là ñ i tư ng lao ñ ng r tñ c thù b i tính ch t ñ c ñáo mà không v t th t nhiên nào cóñư c - ñó là ñ phì nhiêu. Chính nh tính ch t ñ c ñáo này mà cách sinh thái ñã và ñang t n t i, phát tri n và xét cho cùng, cu c s ngc a loài ngư i cũng ph thu c vào tính ch t ñ c ñáo này c a ñ t. Theo Các Mác: ð t ñai là tài s n mãi mãi v i loài ngư i, làñi u ki n c n ñ t n t i và phát tri n cu con ngư i và các sinh v ttrên trái ñ t, là ñi u ki n không th thi u ñư c ñ s n xu t, là tư li us n xu t cơ b n trong nông nghi p. Trong quá trình phát tri n con ngư i và ñ t ñai ngày càng g nli n v i nhau m t cách ch t ch hơn. ð t ñai tr thành ngu n c a c ivô t n c a con ngư i, con ngư i d a vào ñó ñ t o ra s n ph m nuôis ng mình, nuôi s ng xã h i. ð t ñai luôn luôn là thành ph n quantr ng hàng ñ u c a môi trư ng s ng. Không có ñ t ñai thì không thcó b t kỳ m t ngành s n xu t nào, không có m t quá trình lao ñ ngs n xu t nào di n ra và cũng không th t n t i loài ngư i. ð t ñai g n li n v i khí h u, môi trư ng trên toàn c u, cũngnhư trên t ng vùng, trên t ng lãnh th . Tr i qua l ch s hàng tri unăm c a trái ñ t, khí h u cũng tr i qua nhi u bi n ñ ng do nh ngnguyên nhân khác nhau c a t nhiên, ho c do tác ñ ng c a con ngư i.Trong quá trình chinh ph c, c i t o t nhiên, con ngư i ngày càng canthi p vào quá trình bi n ñ i c a t nhiên, bi n ñ i khí h u có tác ñ ngm nh m ñ n các h sinh thái trên ñ t li n, nh t là ñ i v i cây tr ng. S d ng h p lý ñ t ñai, ngoài ý nghĩa v kinh t còn có ý nghĩab o v , c i t o và bi n ñ i môi trư ng. Ngày nay, v i s phát tri nc a khoa h c k thu t, ngư i ta r t quan tâm ñ n tác ñ ng ñ n môitrư ng trong quá trình ho t ñ ng s n xu t c a con ngư i. Trong ñó sd ng, khai thác ñ t ñai là y u t quan tr ng. 3 ð s d ng ñ t ngày càng có hi u qu , ngoài áp d ng ti n bk thu t canh tác còn ph i g n li n v i vi c qu n lý, b i dư ng và b ov ñ màu m c a ñ t. ð i v i Vi t Nam, trư c h t c n chú tr ng vào ngu n tàinguyên ñ t ñ i núi chi m t i 3/4 di n tích toàn qu c. ðó là nh ngvùng ñ t nh y c m v i nh ng tác ñ ng b t l i c a ñi u ki n t nhiên,như bi n ñ i khí h u và có vai trò r t quan tr ng ñ i v i an ninhlương th c qu c gia. Qu n lý và s d ng ñ t d c là m t ngành khoa h c nghiên c uv a có tính ch t lý thuy t c a quá trình phát tri n ti n hóa c a ñ phìnhiêu ñ t v a mang tính th c ti n trong khai thác s d ng ñ t. Giáo trình Qu n lý và s d ng ñ t d c b n v ng Vi t Namg m có 6 chương: chương 1 trình bày v vai trò và t m quan tr ngc a ñ t d c ñ i v i s phát tri n kinh t xã h i cũng như b o v tàinguyên và môi trư ng c a qu c gia. Chương 2 cung c p nh ng ki nth c cơ b n chung v các quá trình hình thành các lo i ñ t d c c aVi t Nam và phân b c a chúng trên quy mô toàn qu c. Chương 3 t ptrung vào nh ng nguyên nhân làm suy gi m ñ phì nhiêu c a ñ t d cvà hi n tr ng s d ng ñ t d c Vi t Nam hi n nay ñư c trình bàytrong chương 4. Chương 5 cung c p nh ng ki n th c quan tr ng nh tñ qu n lý và b o v ñ s d ng ñ t d c b n v ng. Chương cu i sñưa ra Khung ñánh giá ñ i v i m t h th ng s d ng ñ t và các tiêuchí c th ñ ñánh giá vi c s d ng ñ t d c như th nào là b n v ng. Hy v ng cu n giáo trình s h u ích cho nhi u ngư i, ñ c bi tlà sinh viên chuyên ngành Qu n lý Môi trư ng. Trong quá trình biênt p và xu t b n không th tránh kh i nh ng sai sót, r t mong nh nñư c s ñóng góp, b sung c a quý ñ c gi . Tác gi 4 M CL CM C L C ..........................................................................................1Chương 1 ..........................................................................................15VAI TRÒ ð T D C TRONG.........................................................19S PHÁT TRI N KINH T - XÃ H I ..........................................191.1. KHÁI QUÁT V ð T D C ..................................................191.1.1. ð t d c th gi i ......................................................................191.1.2. ð t d c Vi t Nam ...................................................................221.2. VAI TRÒ C A ð T D C ð I V I PHÁT TRI N KINH T -XÃ H I.............................................................................231.2.1. Vai trò ñ i v i s phát tri n kinh t - xã h i ..........................231.2.2. Vai trò ñ i v i b o v an ninh qu c phòng ............................261.2.3.Vai trò ñ i v i b o t n và phát tri n ña d ng sinh h c............271.2.4.Vai trò ñ i v i b o v môi trư ng ...........................................301.3. VAI TRÒ C A KHOA H C QU N LÝ S D NG ð T D C .........................................................................................311.3.1.V trí c a khoa h c qu n lý và s d ng ñ t d c ......................311.3.2. Nhi m v c a môn khoa h c qu n lý s d ng ñ t d c...........321.4. PHƯƠNG PHÁP TI P C N, NGHIÊN C U VÀ S D NG ð T D C...................................................................331.4.1. Ti p c n theo ñi u ki n sinh thái vùng...................................331.4.2. Ti p c n theo hư ng qu n lý, s d ng b n v ng ...................341.4.3. Ti p c n tính h p lý trong s d n ...