Quản lý văn hóa ở một số nước và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam

Một số nét tiêu biểu của QLVH ở một số nước trên thế giới Ở Vương quốc Anh, Bộ Văn hóa, Truyền thông và Thể thao (DCMS) thực hiện chính sách của chính phủ và quản lý các khoản trợ cấp của chính phủ đối với các bảo tàng quốc gia, phòng trưng bày nghệ thuật ở Anh, Hội đồng Nghệ thuật Anh, Thư viện Anh quốc và những cơ quan di sản và văn hóa quốc gia khác.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý văn hóa ở một số nước và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam Quản lý văn hóa ở một số nước và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam 1 Phan Hồng Giang - Bùi Hoài Sơn TSKH, Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam - TS, Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam 1- Một số nét tiêu biểu của QLVH ở một số nước trên thế giới Ở Vương quốc Anh, Bộ Văn hóa, Truyền thông và Thể thao (DCMS) thực hiện chính sách của chính phủ và quản lý các khoản trợ cấp của chính phủ đối với các bảo tàng quốc gia, phòng trưng bày nghệ thuật ở Anh, Hội đồng Nghệ thuật Anh, Thư viện Anh quốc và những cơ quan di sản và văn hóa quốc gia khác. Ngoài ra, Bộ cũng quản lý ngành phim và âm nhạc, phát thanh - truyền hình và báo chí, xổ số quốc gia, đánh bạc và cấp phép xuất khẩu các vật phẩm văn hóa. Đứng đầu DCMS là một bộ trưởng, trợ giúp cho bộ trưởng có một quốc vụ khanh và hai thứ trưởng phụ trách. Một trong những nét độc đáo trong QLVH ở Anh là mô hình hội đồng nghệ thuật. Trong QLVH ở Anh, Hội đồng Nghệ thuật có một vai trò rất quan trọng. Đây là cơ quan duy nhất tài trợ và phát triển nghệ thuật. Hội đồng Nghệ thuật Anh được xem là 'cánh tay nối dài” (arm-length) của chính phủ trong việc lựa chọn, xác định những chủ đề, lĩnh vực ưu tiên trong chính sách văn hóa. Thành viên của Hội đồng Nghệ thuật do Bộ trưởng DCMS chỉ định. Các thành viên có nhiệm kỳ 4 năm, và có thể được bổ nhiệm ở nhiệm kỳ 4 năm tiếp theo. Hội đồng họp tối đa 5 lần 1 năm. Mỗi thành viên Hội đồng được lựa chọn do những thành tựu họ đạt được với tư cách là những nghệ sĩ, quản lý nghệ thuật, các nhà nghiên cứu, hay cả các nhà quản trị trong các thành phần kinh tế tư nhân và nhà nước. Hội đồng Nghệ thuật chịu trách nhiệm phát triển và tăng cường hiểu biết và thực hành nghệ thuật, tăng cường khả năng tiếp cận nghệ thuật của người dân. Hội đồng Nghệ thuật quyết định những chính sách và các hướng ưu tiên, cũng như đầu tư ngân sách cho các nghệ sĩ và các tổ chức nghệ thuật thông qua các hội đồng nghệ thuật vùng. Chính sách văn hóa ở các vùng do các cơ quan vùng thực hiện. ở 8 vùng quy hoạch ngoài phạm vi Luân-đôn, DCMS đã thành lập ở mỗi vùng một cơ quan phụ trách văn hóa vùng. Người ta cũng có các kế hoạch thành lập các hội đồng vùng và sẽ chuyển giao trách nhiệm của chính phủ trung ương cho các cơ quan này. Với Trung Quốc, đặc trưng thể chế tổ chức quản lý sự nghiệp văn hóa đó là Nhà nước là chủ thể. Nhà nước lấy việc quản lý sự nghiệp văn hóa là một chức năng quản lý quan trọng của chính quyền các cấp. Từ chính quyền trung ương đến chính quyền các tỉnh (khu tự trị, thành phố trực thuộc), thành phố, huyện cho đến các cơ sở xã, thị trấn, đều có cơ cấu tổ chức chuyên môn thay mặt Nhà nước làm công việc quản lý sự nghiệp văn hóa; đồng thời, chính sách quản lý sự nghiệp văn hóa, cơ cấu quản lý đó lại chịu sự chỉ đạo trực tiếp của cơ quan tuyên truyền Đảng ủy cùng cấp. Trong cách QLVH của Trung Quốc, các biện pháp quản lý hành chính, chính trị, pháp luật, kinh tế, dư luận xã hội... tác động qua lại, bổ sung cho nhau. Vận dụng nhiều biện pháp quản lý đối với việc giải quyết những vấn đề xuất hiện trong đời sống và việc QLVH càng giúp ích cho sự tích cực, chủ động của các đơn vị văn hóa, những người làm công tác trong lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật, và giúp điều hòa các mối quan hệ trong quá trình xây dựng, phát triển và quản lý các hoạt động văn hóa. Trong việc xây dựng các chính sách văn hóa, Trung Quốc ngày càng chú ý và coi trọng việc vận dụng biện pháp quản lý bằng pháp luật và biện pháp kinh tế. Trung Quốc phân chia các mức độ QLVH của mình thành ba cấp: quản lý vĩ mô, quản lý trung mô và quản lý vi mô. Ba cấp độ quản lý này có những khác biệt rõ rệt trong việc đưa ra biện pháp quản lý, chức năng quản lý, xác định đối tượng và chủ thể quản lý. Để hoàn thiện cơ chế quản lý của ngành văn hóa, Trung Quốc đã đưa ra một vài khuyến nghị sau: Thứ nhất, tổng kết thực trạng công tác quản lý ngành văn hóa; thứ hai, từng bước kiện toàn và 2 hoàn thiện hệ thống điều hành quản lý của ngành với yêu cầu chung là cầu nối giữa điều hành vĩ mô và điều hành vi mô; thứ ba, điều chỉnh, hoàn thiện hơn nữa chức năng quản lý trực tiếp đối với các sự nghiệp, cơ cấu văn hóa quan trọng, các hạng mục phát triển văn hóa quan trọng; thứ tư, hoàn thiện cơ chế vận hành của ngành đó là thực hiện khoa học hóa quyết sách quản lý. Việc xây dựng chính sách ở Trung Quốc có những nguyên tắc cơ bản như: Nhất trí với các tính chất, phương hướng và mục tiêu phát triển của sự nghiệp văn hóa xã hội chủ nghĩa; phát triển sự nghiệp văn hóa phải cân đối nhịp nhàng với sự phát triển của cả nền kinh tế - xã hội; tôn trọng quy luật khách quan của công cuộc xây dựng và phát triển sự nghiệp văn hóa xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc; tính khoa học của chính sách; tính thống nhất và đồng bộ của hệ thống chính sách. Đối với nước Mỹ, trong Hiến pháp của mình, Tổng thống hay Quốc hội không được trao nhiệm vụ QLVH. Chính vì lý do đó, chính quyền trung ương hay các tiểu bang không trực tiếp can thiệp vào chính sách văn hóa. Các tiểu bang và các cơ sở văn hóa công cộng hay tư nhân đều căn cứ vào tình hình cụ thể mà hoạch định chính sách văn hóa riêng cho mình và nhờ vậy tạo ra đặc trưng phong phú cho văn hóa Mỹ. Nước Mỹ đề cao sự tự do trong sáng tạo và thể hiện điều này qua cách quản lý của mình. Ở Mỹ, văn hóa là một loại sản phẩm hàng hóa. Những lý do đặc biệt, tế nhị của văn hóa ít được biết đến do những đặc điểm của lịch sử và xã hội Mỹ: một xã hội đa sắc tộc, đại đa số là dân nhập cư, ít bề dày lịch sử. Tuy nhiên, không phải không có chính sách trực tiếp đối với lĩnh vực văn hóa mà nước Mỹ hoàn toàn không định hướng sự phát triển văn hóa của mình. Một trong những định hướng rõ nhất của Chính phủ Mỹ đối với văn hóa là thông qua các điều khoản tr ...