Quan niệm của John Locke về nguồn gốc và bản chất nhà nước trong tác phẩm khảo luận thứ hai về chính quyền

Tác phẩm Khảo luận thứ hai về chính quyền (1689) của John Locke đã ảnh hưởng đến tư tưởng chính trị phương Tây, cũng như đến việc xây dựng mô hình nhà nước của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Bài viết tìm hiểu quan niệm của J. Locke về nguồn gốc và bản chất nhà nước(một trong những nội dung nổi bật) trong tác phẩm này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quan niệm của John Locke về nguồn gốc và bản chất nhà nước trong tác phẩm khảo luận thứ hai về chính quyền 1 CHUYÊN MỤC TRIẾT HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC - LUẬT HỌC QUAN NIỆM CỦA JOHN LOCKE VỀ NGUỒN GỐC VÀ BẢN CHẤT NHÀ NƯỚC TRONG TÁC PHẨM KHẢO LUẬN THỨ HAI VỀ CHÍNH QUYỀN ĐỖ THỊ THÙY TRANG* Tác phẩm Khảo luận thứ hai về chính quyền (1689) của John Locke đã ảnh hưởng đến tư tưởng chính trị phương Tây, cũng như đến việc xây dựng mô hình nhà nước của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Bài viết tìm hiểu quan niệm của J. Locke về nguồn gốc và bản chất nhà nước (một trong những nội dung nổi bật) trong tác phẩm này. Từ khóa: J. Locke, Khảo luận thứ hai về chính quyền, nhà nước, nguồn gốc và bản chất nhà nước Nhận bài ngày: 05/01/2022; đưa vào biên tập: 10/01/2022; phản biện: 28/01/2022; duyệt đăng: 10/3/2022 1. DẪN NHẬP tưởng của René Descartes, J. Locke John Locke (1632-1704) là triết gia nổi đã dành nhiều tâm huyết nghiên cứu tiếng của Tây Âu thời cận đại. J. về nhận thức luận và các vấn đề Locke đã sống trong thời kỳ đầy biến chính trị nước Anh lúc bấy giờ. Bên động của lịch sử nước Anh, được học cạnh đó, những sóng gió trên con tập ở những môi trường tốt nhất, có đường hoạt động chính trị của bản cơ hội tiếp xúc với tư tưởng tự do, thân là nguồn tư liệu quý giá để J. bình đẳng, tiến bộ. Điều này đã góp Locke hình thành nên tư tưởng chính phần đưa ông tham gia vào các sự trị nói chung và quan niệm về nhà kiện chính trị của nước Anh. nước nói riêng. Học thuyết nhà nước của J. Locke là sự thể hiện những trăn Chịu sự ảnh hưởng từ tư tưởng triết trở, suy tư của một triết gia, một nhà học của các bậc tiền bối, đặc biệt là tư chính trị và một nhà khoa học trong bối cảnh xã hội đầy biến động, chứng * Trường Đại học Tài chính - Kế toán. kiến sự suy tàn của chế độ phong kiến 2 ĐỖ THỊ THÙY TRANG – QUAN NIỆM CỦA JOHN LOCKE VỀ… và sự phát triển mạnh mẽ của phương Trong đó, chương 1 và 2 tập trung mô thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. Quan tả trạng thái tự nhiên; đó là trạng thái niệm về nhà nước nói riêng và tư mà con người được tự do, bình đẳng tưởng chính trị - xã hội của J. Locke hoàn hảo, được sống và hành động nói chung có ảnh hưởng lớn đến các tuân theo các quy tắc của luật tự nhà triết học ở thời đại sau như F.M. nhiên mà không hề có chính quyền Voltaire, Ch.L. Montesquieu, J.J. hay quyền lực chính trị. Từ chương 3 Rousseau và cả sự phát triển của hệ đến chương 6, tác phẩm tập trung tư tưởng chính trị tư sản. phân tích những nguyên nhân của Tác phẩm Khảo luận thứ hai về chính việc chuyển từ trạng thái tự nhiên quyền nằm trong bộ sách Hai khảo sang trạng thái xã hội dân sự hay còn luận về chính quyền của J. Locke gọi là xã hội công dân bằng việc thực được xuất bản lần đầu tiên vào tháng hiện “Khế ước xã hội” do chính con 12 năm 1689 tại Anh. Tác phẩm chính người thỏa thuận xây dựng nên. Từ là tiếng nói bảo vệ các quyền của con chương 7 đến chương 13, tác phẩm người, cho hiến pháp và tự do cá tập trung thể hiện quyền lực nhà nước nhân đang bị đe dọa nên có ảnh với ba quyền là quyền hành pháp, hưởng lớn đến đông đảo các tầng lớp quyền tư pháp và quyền liên hiệp trong xã hội ở Châu Âu và Bắc Mỹ. được đặt vào các cơ quan khác nhau Tác phẩm Khảo luận thứ hai về chính nhằm đảm bảo tính công bằng và quyền còn có tựa đề phụ là Luận về phân minh trong việc làm luật và thi nguồn gốc, phạm vi và mục đích chân hành luật. Các chương còn lại phân chính của chính quyền dân sự, được tích khá chi tiết nguyên nhân dẫn đến đánh giá là một trong những “danh tác sự giải thể của chính quyền, bao gồm chính trị thế giới”. Tác phẩm là sự tiếp nguyên nhân từ phía bên ngoài do sự nối và triển khai phạm trù “nhà nước” xâm nhập của vũ lực ngoại bang và và “quyền lực nhà nước” được đưa ra nguyên nhân bên trong khi nhà nước từ thời Hy Lạp - La Mã lên một tầm không làm tròn trách nhiệm bảo vệ cao mới gắn liền với những điều kiện quyền lợi của nhân dân, xâm phạm lịch sử mới lúc bấy giờ. Tác phẩm các quyền cơ bản của con người. cũng thể hiện tinh thần chung của triết 2. NỘI DUNG học chính trị Tây Âu thế kỷ XVII-XVIII, Nhà nước là vấn đề trọng tâm của đời đó là quan niệm về pháp quyền tự sống chính trị, do đó, những vấn đề nhiên và khế ước xã hội. liên quan đến nhà nước, trong đó ...