Quy hoạch đô thị có sự tham gia của cộng đồng – Các vấn đề lý thuyết và thực tiễn áp dụng tại Việt Nam

Bài viết giới thiệu phương pháp tiếp cận có sự tham gia của cộng đồng trong quy hoạch chi tiết trên thế giới và tại Việt Nam, mối tương tác giữa các bên liên quan trong quá trình triển khai Quy hoạch chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quy hoạch đô thị có sự tham gia của cộng đồng – Các vấn đề lý thuyết và thực tiễn áp dụng tại Việt Nam DIEÃN ÑAØN Quy hoaïch ñoâ thò coù söï tham gia cuûa coäng ñoàng CaùC vaán ñeà lyù thuyeát vaø thöïC tieãn aùp duïng taïi vieät nam TS. KTS. TAï QuyØNh hoA Giaûng vieân Khoa Kieán truùc Quy hoaïch, tröôøng Ñaïi hoïc Xaây döïng Giôùi thieäu chung Quy hoaïch ñoâ thò (QHÑT) coù moät vai troø quan troïng trong phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa moãi quoác gia, ñaëc bieät laø taïi Vieät Nam, nôi ñang dieãn ra quaù trình chuyeån töø neàn kinh teá noâng nghieäp sang neàn kinh teá coâng nghieäp vôùi ñaëc tröng laø quaù trình ñoâ thò hoùa. QHÑT laø cô sôû quan troïng haøng ñaàu cho vieäc thöïc hieän quy hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa moãi ñòa phöông vaø cho caû quoác gia.Vieäc nghieân cöùu phöông phaùp QH phuø hôïp ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñoâ thò moät caùch hieäu quaû vaø ñaûm baûo lôïi ích cuûa caùc beân lieân quan luoân laø moät caâu hoûi ñöôïc ñaët ra cho caùc nhaø quy hoaïch. Töø tröôùc ñeán nay coù nhieàu phöông phaùp QHÑT khaùc nhau ñöôïc aùp duïng trong nhöõng caáp ñoä vaø hoaøn caûnh khaùc nhau ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñoâ thò. Nhìn chung, phöông phaùp QHÑT toái öu phaûi laø phöông phaùp coù tính meàm deûo, linh hoaït, ñaùp öùng ñöôïc caùc ñieàu kieän thöïc teá vaø boái caûnh luoân bieán ñoäng cuûa theå giôùi vôùi caùc thay ñoåi lieân tuïc treân nhieàu caáp ñoä, ñoàng thôøi chuù troïng quan taâm ñeán ñoái töôïng höôûng lôïi laø coäng ñoàng daân cö [9]. Trong xu theá phaùt trieån beàn vöõng vaø ñaûm baûo coâng baèng - daân chuû trong xaõ hoäi, vai troø cuûa coäng ñoàng vaø söï tham gia coäng ñoàng (TGCÑ) ngaøy caøng ñöôïc ñeà cao trong coâng taùc QHÑT: “... baûn quy hoaïch toát nhaát phaûi theå hieän ñöôïc söï mong muoán cuûa ngöôøi daân” (Aprodicio Laquian,1995) - ñaûm baûo cho nhöõng ngöôøi chòu aûnh höôûng cuûa ñoà aùn QH ñöôïc tham gia vaøo vieäc quyeát ñònh, dung hoøa quyeàn lôïi giöõa caùc beân lieân quan vaø laøm taêng möùc ñoä cam keát cuûa coäng ñoàng vôùi vieäc thöïc hieän QH vaø nhôø ñoù taêng tính beàn vöõng cuûa ñoà aùn QHÑT. Taïi Vieät Nam, vieäc khaúng ñònh vai troø cuûa ngöôøi daân trong coâng taùc quy hoaïch ñoâ thò ñaõ ñöôïc ñònh höôùng chæ ñaïo ngay töø chæ thò 19CT ngaøy 22/1/1991 cuûa chuû tòch Hoäi ñoàng boä tröôûng. Taïi Hoäi nghò Ñoâ thò laàn thöù I naêm 1990 ñaõ neâu roõ: “Ñoâ thò laø cuûa daân, do daân vaø vì daân”. Trong Phaùp leänh soá 34/2007/PL- UBTVQH11 veà vieäc “Thöïc hieän daân chuû ôû xaõ, phöôøng, thò traán” do Quoác Hoäi Vieät Nam ban haønh ngaøy 20/4/2007 [2] cuõng quy ñònh ngöôøi daân coù quyeàn ñöôïc bieát, ñöôïc tham gia vaø giaùm saùt vieäc hoaïch ñònh caùc keá hoaïch, chieán löôïc lieân quan ñeán söï phaùt trieån chung cuûa coäng ñoàng, vì lôïi ích chung cuûa xaõ hoäi. Beân caïnh ñoù, caùc vaên baûn luaät cuûa nhaø 56 SË 93 . 2018 ≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ nöôùc cuõng ñaõ quy ñònh moät soá noäi dung lieân quan ñeán söï tham gia cuûa coäng ñoàng nhö coâng boá quyhoaïch xaây döïng caàn laáy yù kieán cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân lieân quan, traùch nhieäm vaø hình thöùc laáy yù kieán cho vieäc laäp QHÑT (Luaät Xaây döïng 2014, Luaät Quy hoaïch ñoâ thò 2009). Trong caùc loaïi ñoà aùn QHÑT ôû nöôùc ta (quy hoaïch chung, quy hoaïch phaân khu, quy hoaïch chi tieát) trong ñoù quy hoaïch chi tieát (QHCT) laø cô sôû coát loõi cho vieäc laäp döï aùn ñaàu tö xaây döïng môùi, caûi taïo chænh trang ñoâ thò. Treân thöïc teá, nhieàu vöôùng maéc trong caûi taïo, di dôøi, ñeàn buø vaø trieån khai caùc döï aùn ñaàu tö xaây döïng coù lieân heä vôùi nhöõng baát caäp cuûa giai ñoaïn laäp QHCT do lieân quan tröïc tieáp ñeán vieäc chuyeån ñoåi chöùc naêng söû duïng ñaát, quyeàn lôïi vaø lôïi ích cuûa coäng ñoàng [7]. Beân caïnh ñoù, vieäc trao ñoåi, cung caáp ñaày ñuû thoâng tin quy hoaïch ñaûm baûo tính coâng khai, minh baïch trong quaù trình QH cuõng laø vaán ñeà ñöôïc quan taâm. Baøi baùo naøy seõ giôùi thieäu veà phöông phaùp tieáp caän coù söï TGCÑ trong QHCT treân theá giôùi vaø taïi Vieät Nam, moái töông taùc giöõa caùc beân lieân quan trong quaù trình trieån khai QHCT, töø ñoù ñeà xuaát caùc nguyeân taéc cho söï TGCÑ, boå sung laøm roõ caùc khaùi nieäm veà CÑ, ñaëc tröng cuûa CÑ ñoái vôùi töøng loaïi ñoà aùn QHCT ñeå ñaûm baûo cho söï TGCÑ taïi VN. Söï tham gia cuûa coäng ñoàng trong QH vaø phaùt trieån ñoâ thò treân theá giôùi vaø taïi Vieät Nam Caùc quan ñieåm vaø khaùi nieäm lieân quan ñeán coäng ñoàng vaø söï TGCÑ Hình 1: Quy trình QHCT coù söï TGCÑ taïi Phaùp treân theá giôùi Coäng ñoàng: Khaùi nieäm veà CÑ treân theá giôùi thöôøng lieân quan ñeán hai söï TGCÑ. Vieäc baûo veä quyeàn taøi saûn cuûa CÑ vaø cuûa caùc ñòa phöông chieàu caïnh xaõ hoäi (lôïi ích, moái quan taâm) vaø khoâng gian (yeáu toá ñòa ñöôïc quy ñònh trong Hieáp phaùp vaø ñöôïc ñaûm baûo bôûi söï tham gia cuûa lyù, khu vöïc). Theo Waters, “Coäng ñoàng laø moät nhoùm ngöôøi chia seû toaøn aùn ñoäc laäp vôùi chính quyeàn. Thoâng tin QH ñaûm baûo coâng khai, nhöõng moái quan taâm chung vaø soáng trong cuøng moät khu vöïc ñòa lyù” minh baïch cho caùc ñoái töôïng. [13], hay “Coäng ñoàng laø moät thuaät ngöõ bao goàm caû hai chieàu caïnh xaõ hoäi vaø khoâng gian, noùi chung nhöõng ngöôøi trong moät coäng ñoàng Söï TGCÑ ñöôïc quan taâm vaø ñöa vaøo ngay töø caùc khaâu ñaàu tieân trong thöôøng cuøng nhau ñaït ñöôïc moät muïc tieâu chung, keå caû khi hoï coù quaù trình QH (xaùc ñònh muïc ñích QH, xaùc ñònh yù töôûng QH...). Chính nhieàu ñieåm khaùc bieät” ...