Quy hoạch, quản lý nguồn nước( chương 6)

Để quyết định người ra quyết định cần phân tích các thông tin về hệ thống trên cơ sở các số liệu thu thập được, thiết bị xử lý thông tin, mô hình để phân tích động thái hệ thống và công cụ trợ giúp ra quyết định.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quy hoạch, quản lý nguồn nước( chương 6) Ch−¬ng 6- HÖ thèng hç trî ra quyÕt ®Þnh 177 Ch−¬ng 6 hÖ thèng hç trî ra quyÕt ®Þnh 6.1. Kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng hç trî ra quyÕt ®Þnh (DSS) Trong qu¸ tr×nh lËp c¸c quy ho¹ch nguån n−íc cho mét vïng, mét l−u vùc s«ng ng−êi ra quyÕt ®Þnh cÇn nhËn d¹ng hÖ thèng nguån n−íc, ®¸nh gi¸ ®éng th¸i cña hÖ thèng vµ cã ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®óng. Thùc chÊt quy ho¹ch nguån n−íc lµ t×m kiÕm ph−¬ng ¸n hîp lý nh»m tháa m n nhu cÇu vÒ n−íc. §Ó cã mét quyÕt ®Þnh hîp lý, ng−êi ra quyÕt ®Þnh cÇn xö lý mét khèi l−îng lín c¸c th«ng tin vÒ hÖ thèng, ®ã lµ mét c«ng viÖc khã kh¨n vµ tiªu tèn nhiÒu thêi gian ®èi víi ng−êi ra quyÕt ®Þnh. §Ó ra quyÕt ®Þnh, ng−êi ra quyÕt ®Þnh cÇn ph©n tÝch c¸c th«ng tin vÒ hÖ thèng trªn c¬ së c¸c sè liÖu thu thËp ®−îc, thiÕt bÞ xö lý th«ng tin, m« h×nh ®Ó ph©n tÝch ®éng th¸i hÖ thèng vµ c«ng cô trî gióp ra quyÕt ®Þnh. Theo Larry W. Mays: Water Resource Handbook, McGraw-Hill, 1996, ISBN 0 07 04 1150 6, qu¸ tr×nh ph©n tÝch ra quyÕt ®Þnh cã thÓ m« t¶ theo s¬ ®å trªn h×nh (6-1). Ng−êi ra M« h×nh quyÕt ®Þnh ThiÕt bÞ xö lý th«ng tin Ph©n tÝch C«ng cô Sè liÖu ra quyÕt ®Þnh H×nh 6-1: S¬ ®å qu¸ tr×nh ph©n tÝch ra quyÕt ®Þnh Larry W. Mays:Water Resource Handbook, McGraw-Hill, 1996, ISBN 0 07 04 1150 6 178 Quy ho¹ch vµ qu¶n lý nguån n−íc Tr−íc ®©y, viÖc ph©n tÝch hÖ thèng ng−êi ra quyÕt ®Þnh th−êng chØ dùa vµo nh÷ng sè liÖu h¹n chÕ vµ s¬ cøng, c«ng cô ra quyÕt ®Þnh vµ thiÕt bÞ xö lý th«ng tin bÞ h¹n chÕ vµ kh«ng cã sù liªn kÕt gi÷a c¸c néi dung ®−îc m« t¶ trªn h×nh 6-1, ta gäi ®ã lµ ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng. Víi nh÷ng hÖ thèng phøc t¹p vµ tån t¹i nhiÒu yÕu tè bÊt ®Þnh nh− hÖ thèng nguån n−íc th× ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng rÊt h¹n chÕ ®Õn chÊt l−îng cña viÖc ra quyÕt ®Þnh. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, víi môc ®Ých n©ng cao chÊt l−îng cña qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh ng−êi ta ® ph¸t triÓn mét ph−¬ng ph¸p míi ®−îc gäi lµ hÖ thèng trî gióp ra quyÕt ®Þnh. Sù ph¸t triÓn h−íng nghiªn cøu trªn ®©y dùa trªn c¬ së nh÷ng tiÕn bé khoa häc trong lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin, tin häc, c«ng cô vµ ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n hiÖn ®¹i. HÖ thèng hç trî ra quyÕt ®Þnh (Decision Support System - DSS) cung cÊp ph−¬ng tiÖn cho c¸c nhµ ra quyÕt ®Þnh cã thÓ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn c¬ së d÷ liÖu vµ m« h×nh ph©n tÝch hÖ thèng. Ng−êi sö dông B¾t ®Çu Ng−êi ph©n tÝch Quan ®iÓm cña ng−êi sö Sù ph©n tÝch dông vÒ hÖ thèng vµ c¸c vÊn ®Ò hÖ thèng Quan ®iÓm cña ng−êi ph©n tÝch vÒ Thay ®æi vµ hÖ thèng vµ c¸c vÊn ®Ò cña hÖ thèng ®iÒu chØnh C¸c ch−¬ng tr×nh M« h×nh cña ng−êi sö dông vÒ hÖ thèng ThiÕt lËp DSS KiÓm tra & sö dông DSS C¸c ch−¬ng tr×nh cña M« h×nh vÒ hÖ thèng vµ c¸c vÊn ®Ò cña hÖ thèng DSS Ph¸t triÓn DSS H×nh 6-2: S¬ ®å m« t¶ chu tr×nh ®Þnh h−íng m« h×nh DSS Lucks, D.P and J.R Costa (eds.) (1990): Decission Support Systems: Water Resourses Planning. Proc. of ARD. Vidago (Porlugal), Springer-Verlag (ISBN-0.38753097.5). Ch−¬ng 6- HÖ thèng hç trî ra quyÕt ®Þnh 179 Lucks D.P ® ®−a ra ®Þnh nghÜa nh− sau: HÖ thèng hç trî ra quyÕt ®Þnh - DSS lµ mét hÖ thèng gåm c¸c ch−¬ng tr×nh c¬ së d÷ liÖu, c¸c m« h×nh xÊp xØ to¸n häc tèi −u hoÆc m« h×nh m« pháng cïng víi c¸c thuËt to¸n t−¬ng øng ®−îc thiÕt lËp liªn quan ®Õn mét vÊn ®Ò cô thÓ, mét ®Þa ®iÓm hoÆc mét vïng cô thÓ nh»m trî gióp cho viÖc tham kh¶o, quy ho¹ch, qu¶n lý, vËn hµnh, thiÕt kÕ còng nh− viÖc ra quyÕt ®Þnh xö lý c¸c tranh chÊp cña c¸c yªu cÇu sö dông tµi nguyªn n−íc Lucks, D.P and J.R Costa (eds.) (1990): Decission Support Systems: Water Resourses Planning. Proc. of ARD. Vidago (Porlugal), Springer-Verlag (ISBN 0.38753097.5). HÖ thèng hç trî trong mét tµi liÖu kh¸c ®−îc ®Þnh nghÜa nh− sau: HÖ thèng hç trî ra quyÕt ®Þnh - DSS lµ mét hÖ thèng th«ng tin tæng hîp bao gåm c¸c phÇn cøng (hardware), m¹ng l−íi th«ng tin, c¬ së d÷ liÖu, c¬ së m« h×nh, c¸c phÇn mÒm (software) vµ nh÷ng ng−êi sö dông DSS nh»m thu thËp tæng hîp th«ng tin phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh (c¸c nhµ ra quyÕt ®Þnh). HÖ thèng hç trî ra quyÕt ®Þnh DSS kÕt hîp viÖc sö dông c¸c m« h×nh vµ c¸c kü thuËt ph©n tÝch víi viÖc ®¸nh gi¸ truyÒn thèng. ViÖc thiÕt lËp DSS nh»m môc ®Ých dÔ dµng sö dông trong mét hoµn c¶nh cã sù t¸c ®éng qua l¹i vµ cã thÓ thÝch nghi víi sù thay ®æi cña m«i tr−êng còng nh− sù tiÕp cËn c¸c quyÕt ®Þnh cña ng−êi sö dông. Ngoµi ra, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ, DSS còng cã thÓ t¨ng c−êng hiÖu qu¶ vÒ mÆt qu¶n lý b»ng viÖc sö dông ph©n tÝch cã ®iÒu kiÖn. Trªn s¬ ®å h×nh 6-3 chØ râ sù kh¸c biÖt cña ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng vµ DSS. Ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng DSS (Decision Support System) - Nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc cÊu tróc râ rµng - Nh÷ng vÊn ®Ò kh«ng ®−îc cÊu tróc râ rµng - Sö dông ph−¬ng ph¸p tinh to¸n ®¬n gi¶n - Sö dông c¸c m« h×nh - CÊu tróc cøng nh¾c - CÊu tróc cã t−¬ng t¸c qua l¹i - Th«ng tin h¹n chÕ - Cã kh¶ n¨ng sö dông thÝch nghi do th«ng tin ® ...