Quy hoạch và quản lý phát triển không gian ngầm đô thị P3.

Thu nhập bình quân đầu người nước ta đã vượt quá ngưỡng 1000 USD và còn tiếp tục tăng lên. Mức đô thị hóa đã vượt quá 30% và tăng trưởng nhanh. Theo kinh nghiệm quốc tế thì trong bối cảnh đó, nước ta đã phải bắt đầu đặt ra vấn đề quy hoạch phát triển không gian ngầm đô thị.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quy hoạch và quản lý phát triển không gian ngầm đô thị P3. Phần 3 Quy hoạch và quản lý phát triển không gian ngầm đô thị. Thu nhập bình quân đầu người nước ta đã vượt quá ngưỡng 1000 USD và còn tiếp tục tăng lên. Mức đô thị hóa đã vượt quá 30% và tăng trưởng nhanh. Theo kinh nghiệm quốc tế thì trong bối cảnh đó, nước ta đã phải bắt đầu đặt ra vấn đề quy hoạch phát triển không gian ngầm đô thị. QUY HOẠCH VÀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN KHÔNG GIAN NGẦM ĐÔ THỊ PHẦN THỨ BA KHUNG PHÁP LÝ VÀ THỂ CHẾ PHÁT TRIỂN KHÔNG GIAN NGẦM 1. Khái niệm chung Thu nhập bình quân đầu người nước ta đã vượt quá ngưỡng 1000 USD và còn tiếp tục tăng lên. Mức đô thị hóa đã vượt quá 30% và tăng trưởng nhanh. Theo kinh nghiệm quốc tế thì trong bối cảnh đó, nước ta đã phải bắt đầu đặt ra vấn đề quy hoạch phát triển không gian ngầm đô thị. Mấy năm gần đây đã có một số chuyên gia đề cập đến công trình ngầm và không gian ngầm đô thị. Một số hội thảo về chủ đề này đã được tổ chức. Khung pháp lý về quy hoạch và xây dựng không gian ngầm cũng đã bước đầu hình thành. Một số dự án xây dựng công trình lớn và nhỏ đang được triển khai th ực hi ện. V ậy nước ta cần làm gì trong bước tiếp theo của giai đo ạn kh ởi đ ộng này? Đây chính là nội dung thảo luận của phần này, bao gồm mấy chủ đề chủ yếu sau đây: Không gian ngầm trong Chiến lược phát triển đô thị;  Khung pháp lý phát triển không gian ngầm đô thị;  Tài chính cho phát triển không gian ngầm đô thị;  Nâng cao năng lực tổ chức thực hiện quy hoạch đô thị, trong đó có quy  hoạch không gian ngầm đô thị. 2. Không gian ngầm trong Chiến lược phát triển đô thị Nước ta chưa có Chiến lược phát triển đô thị hoàn chỉnh mà chỉ mới ban hành “Định hướng quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống đô thị Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050” (Quyết định số 445/QD-TTG, 7/4/2009), theo đó đến 2025 tỷ lệ đô thị hóa đạt 50% với 17 đô thị loại 1 và lo ại đ ặc bi ệt, đ ất đô th ị khoảng 450.000ha (1,4% diện tích cả nước). Định hướng nêu lên yêu cầu đồng bộ, hiện đại về hạ tầng kỹ thuật tùy theo mức độ của t ừng đô th ị và khai thác s ử dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, đất đai, ngăn chặn tình trạng phát triển đô thị lan tỏa thiếu kiểm soát, giữ gìn các giá trị văn hóa lịch sử. Hào/hầm kỹ thuật là hạng mục trước tiên cần được xây dựng để hiện đại hóa kết cấu hạ tầng đô thị, ít ra là tại tất cả các khu đô th ị m ới và các khu công nghiệp. Hai đô thị loại đặc biệt lại đang cần phát triển h ệ th ống tàu đi ện ng ầm. Chỉ riêng hai chủng loại công trình ngầm này đã cần đến hàng chục t ỷ USD v ốn đầu tư nên không thể coi nhẹ được. Tuy không gian ngầm đô thị chưa được đề cập đến trong Định h ướng nh ưng đ ối với các đô thị trực thuộc Trung ương thì quy hoạch tổng th ể phát tri ển c ủa đô th ị đã phải bao gồm quy hoạch không gian ngầm (Điều 25, Luật QHĐT), do đó c ần sớm xây dựng chính sách phát triển không gian ngầm đô th ị, một chủ đề không thể thiếu trong Chiến lược phát triển đô thị có lẽ sẽ thay th ế cho Đ ịnh h ướng hiện hành vào khoảng 2014-2015 để chuẩn bị đón nhận một nửa dân số nước ta vào sống trong đô thị đến năm 2025 và ứng phó với biến đổi khí h ậu toàn c ầu mà nước ta là một trong số các nước chịu hậu quả nặng nề nhất. 3. Khung pháp lý phát triển không gian ngầm đô thị 3.1. Cần hoàn thiện khung pháp lý Khung pháp lý phát triển không gian ngầm bao gồm luật, văn bản pháp quy c ủa chính phủ, văn bản pháp quy chính quyền địa phương và các quy định kỹ thuật (quy chuẩn, tiêu chuẩn). Khung pháp lý hiện hành (10) (12) đã bao quát các vấn đề về quy hoạch và xây dựng không gian ngầm, nhưng dù sao cũng m ới là b ước đầu, vẫn cần được tiếp tục cụ thể hóa, bổ sung và hoàn thi ện h ơn n ữa, mà ph ần sau đây của báo cáo chỉ mới đề cập đến một số chủ đề cấp thiết nhất về đất đai, về quản lý quy hoạch và về cơ chế tài chính. 3.2. Khung pháp lý về đất đai Điều 17 Hiến pháp nước ta quy định “đất đai, rừng núi, sông h ồ, ngu ồn n ước, tài nguyên trong lòng đất, nguồn lợi ở vùng biển, thềm lục địa, vùng trời…đều thuộc sở hữu toàn dân”. Để phát triển không gian ngầm thì sắp tới khi s ửa đ ổi Luật Đất đai, cần quy định rõ tài nguyên trong lòng đất bao gồm cả không gian ngầm, theo như Nghị quyết năm 1983 của ECOSOC. Tài nguyên đó khi được khai thác sử dụng thì sẽ trở thành tài sản. Thực ra không gian ngầm tại các đô thị lớn hiện đang được sử dụng cả về bề rộng lẫn bề sâu để chứa đựng các tầng hầm và móng cọc sâu đến 50-60m của các nhà cao tầng đang được xây dựng ngày càng nhiều. Điều đó có nghĩa là ng ười được quyền sử dụng đất trên mặt thì nghiễm nhiên cũng có quyền sử dụng không hạn chế phần ngầm tương ứng dưới mặt đất, tuy không có một văn bản pháp lý nào quy định rõ ràng như thế cả! Vậy có nên duy trì sự “hiểu ngầm” về pháp lý như vậy không, nhất là khi bên dưới đã sẵn có công trình ng ầm? Còn đ ể phát triển các không gian ngầm không gắn với quyền sử dụng đất trên mặt thì c ần có cơ sở pháp lý gì về quyền sử dụng đất đai và quyền sở hữu bất động sản, bao gồm cả vấn đề lối lên xuống và công trình thông gió? Một số điều của Luật Dân sự như Điều 268 về nghĩa vụ bảo đảm an toàn đối với công trình liền kề, hay Điều 273, 274 về quy ền sử dụng h ạn ch ế các b ất động sản liền kề, các Điều 275, 276, 277 về đi qua bất đ ộng s ản li ền k ề nên c ụ thể hóa như thế nào cho thích hợp với công trình ngầm? Vấn đề quy ền ưu tiên phát triển cho một số chủng loại công trình ngầm và dành không gian ngầm dự trữ cho nhu cầu tương lai cũng cần được quy định rõ về pháp lý. Qua một số vấn đề nêu trên, có thể thấy việc hoàn thiện khung pháp lý về đất đai có liên quan với không gian ngầm là rất cần thiết và không đơn giản. 3.3. Khung pháp lý về quy hoạch Khung pháp lý về quy hoạch không gian ngầm đô th ị bao gồm hai ph ần v ề t ổ chức lập quy hoạch và tổ chức thực hiện quy hoạch. Đề tài “Nghiên cứu thiết ...