Quy Luật thời khí và biện chứng luận trị về bệnh thời khí - Bài 4,5,6

Định nghĩa Cách tính chủ vận Chủ bệnh của chủ vận Sự khác nhau giữa chủ khí và chủ vậnBài 5: Khách khíĐịnh nghĩa Khí tư thiên và Khí tại tuyền Tả, hữu gian khí Quan hệ giữa khách khí và chủ khí Chủ bệnh của khách khíBài 6: Khách vậnĐịnh nghĩa Cách tính khách vận thái quá và bất cập Cách tính các bước khách vận trong năm Chủ bệnh của khách vận
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quy Luật thời khí và biện chứng luận trị về bệnh thời khí - Bài 4,5,6Quy Luật thời khí vàbiện chứng luận trị về bệnh thời khí Phần I: Quy luật thời khí Bài 4: Chủ vận Định nghĩa Cách tính chủ vận Chủ bệnh của chủ vận Sự khác nhau giữa chủ khí và chủ vận Bài 5: Khách khí Định nghĩa Khí tư thiên và Khí tại tuyền Tả, hữu gian khí Quan hệ giữa khách khí và chủ khí Chủ bệnh của khách khí Bài 6: Khách vận Định nghĩaCách tính khách vận thái quá và bất cậpCách tính các bước khách vận trong năm Chủ bệnh của khách vậnBÀI 4: CHỦ VẬNI. ĐỊNH NGHĨA:Chủ vận cũng giống nh¬ư chủ khí về tính chất khí hậu đều đặn hàng năm, diễnbiến theo mùa, năm nào cũng thế, như¬ng khác với chủ khí về số bước và cáchchia bước vận.II. CÁCH TÍNH CHỦ VẬN:Chủ vận mỗi năm chia ra làm 5 bước, mỗi bước bằng 73 ngày 5 khắc (73,05ngày), thứ tự của 5 bước vận là sơ vận, nhị vận, tam vận, tứ vận, chung vận. Mỗibước vận lại ứng với một hành, thứ tự các hành là: Mộc, hoả, thổ, kim, thuỷ. Sơvận mộc bắt đầu từ tiết Đại hàn, nhị vận hoả, tam vận thổ, tứ vận kim, chung vậnthuỷ. Thứ tự thời gian của các bước chủ vận nh¬ư sau:- Mộc vận, bắt đầu từ tiết Đại hàn đến hết 73,05 ngày.Hoả vận, bắt đầu từ sau tiết Đại hàn 73,05 ngày đến hết 146, 10 ngày.- Thổ vận, bắt đầu từ sau tiết Đại hàn 146, 10 ngày đến hết 21 9, 15 ngày.- Kim vận, bắt đầu từ sau tiết Đại hàn 219, 15 ngày đến hết 292,20 ngày.- Thổ vận, bắt đầu từ sau liệt Đại hàn 292,20 ngày đến hết 365,25 ngày.Nếu tính theo ngày tháng dương lịch thì đại ¬ước là:- Mộc vận, từ 20 tháng 1 đến khoảng 2 tháng 4, có thể + hoặc - 1 ngày.Hoả vận, từ khoảng 2 tháng 4 đến khoảng 14 tháng 6, có thể + hoặc - 1 ngày.Thổ vận, từ khoảng 15 tháng 6 đến khoảng 26 tháng 8, có thể + hoặc - 1 ngày.- Kim vận, từ khoảng 27 tháng 8 đến khoảng 7 tháng 11 , có thể + hoặc - 1 ngày.Thổ vận, từ khoảng 8 tháng 1 1 đến khoảng 19 tháng 1 năm sau.III. CHỦ BỆNH CỦA CHỦ VẬN:Chủ bệnh của mỗi bước vận trong chủ vận là tạng phủ tương ứng với hành củavận.Mộc vận ứng với bệnh của tạng phủ can, đảm và các tổ chức, khí quan hữu quan.Hoả vận ứng với bệnh của tạng phủ tâm, tiểu trường và các tổ chức, khí quan hữuquan.Thuỷ vận ứng với bệnh của lạng phủ tỳ, vị và các lỗ chức, khí quan hữu quan.Kim vận ứng với bệnh của tạng phủ phế, đại trường và các tổ chức, khí quan hữuquan.Thuỷ Vận ứng với bệnh của tạng phủ thận, bàng quang và các tổ chức khí quanhữu quan.IV SỰ KHÁC NHAU GIỮA CHU KHÍ VÀ CHỦ VẬN:Khác nhau về số bước, chủ khí có 6 bước, chủ vận có 5 bước, do đó mỗi loại ởmột bước có số ngày khác nhau.Khác nhau về chủ bệnh, chủ khí gây bệnh ở kinh lạc, chủ vận gây bệnh ở tạngphủ.BÀI 5: KHÁCH KHÍI. ĐỊNH NGHĨA:Khách khí là khí hậu khác lạ xen kẽ với chủ khí ở các bước chủ khí của cả năm,làm cho khí hậu bình thư¬ờng các năm có sự khác nhau giữa năm này với nămkhác, do đó vạn vật và con người cũng có những biến hoá khác nhau.II. KHÁCH KHÍ CỦA MỖI NĂM BAO GỒM CÁC BƯỚC KHÍ:1. Khí tư thiên và Khí tại tuyền:Khách Khí tư thiên (khí chủ về giữa mùa hạ hàng năm).Khí tại tuyền (khí chủ về giữa mùa đông hàng năm).2. Tả hữu gian khí:Hữu gian khí của Khí tư thiên (khí chủ về giữa mùa xuân đến đầu hạ hàng năm).Tả gian khí của Khí tư thiên (khí chủ về cuối hạ đến giữa thu hàng năm).Hữu gian khí của Khí tại tuyền (khí chủ về giữa mùa thu đến đầu đông hàng năm).Tả gian khí của Khí tại tuyền (khí chủ về cuối đông đến giữa xuân h àng năm).Tả, hữu gian khí là quãng đệm giữa Khí tư thiên và Khí tại tuyền khi mô tả vậnhành của các bước khi theo đường tròn thuận chiều kim đồng hồ.III. QUAN HỆ GIỮA KHÁCH KHÍ VÀ CHỦ KHÍ:Khí tư thiên ở vào tam khí chúa chủ khí hàng năm.Khí tại tuyền ở vào chung khí của chủ khí hàng năm.Đứng tại Khí tư thiên, nhìn về Khí tại tuyền thì thấy:- Hữu gian khí của Khí tư thiên ở vào nhị khí của chủ khí hàng năm.- Tả gian khí của Khí tư thiên ở vào tứ khí của chủ khí hàng năm.Đứng Khí tại tuyền, nhìn về Khí tư thiên thì thấy:- Hữu gian khí của Khí tại tuyền ở vào ngũ khí của chủ khí hàng năm.- Tả gian khí của Khí tại tuyền ở vào sơ khí của chủ khí năm sau.Hình 1 : Quan hệ giữa các bước khách khí và các bước chủ khíGhi chú : - Vòng ngoài là 6 bước khách khí.- Vòng trong là 6 bước chủ khí.- Chủ khí của năm bắt đầu từ sơ khí, từ tiết Đại hàn.Khách Khí tính theo hai nửa, Thượng bán niên và hạ bán niên.IV. CHỦ BỆNH CỦA KHÁCH KHÍ:Chủ bệnh của khách Khí theo tên là hành của khí và kinh lạc, táng phủ tương ứngvới nó. Do khách khí là khí khác lạ xen kẽ vào trong các bước của chủ khí, chonên khi nó mạnh th¬ường gây thành bệnh dịch.Theo Trung y khái luận, trong thiên Chí chân yếu đại luận sáchTố Vấn nói: Năm thiếu âm tư thiên nhiệt tà vượng thịnh... người ta phần nhiềubị các chứng trong ngực phiền nóng, cổ khô, sườn bên phải đầy tức, ngoài da đaunhức, nóng rét, ho s ...