Quy trình kiểm toán nội bộ đối với hoạt động cho vay tại các ngân hàng thương mại cổ phần

Bài viết nghiên cứu quy trình kiểm toán, hoàn thiện quy trình kiểm toán nội bộ nói chung và đặc biệt là đối với hoạt động cho vay tại các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh của các ngân hàng thương mại cổ phần trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quy trình kiểm toán nội bộ đối với hoạt động cho vay tại các ngân hàng thương mại cổ phần n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam QUY TRÌNH KIỂM TOÁN NỘI BỘ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TS. Nguyễn Đăng Huy Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội Tóm tắt: Kiểm toán nội bộ (KTNB) có vai trò rất quan trọng, trong các tổ chức kinh tế nói chung và trong hệ thống các ngân hàng thương mại nói riêng. Đối với các ngân hàng thương mại – tổ chức hoạt động kinh doanh tiền tệ là chủ yếu và luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro (rủi ro tín dụng, thanh khoản, tỷ giá, rủi ro về hoạt động giao dịch, kế toán,…), đặc biệt là hoạt động tín dụng – hoạt động tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất và là hoạt động đóng góp lợi nhuận nhiều nhất. Để nắm chắc thắng lợi trong kinh doanh, các nhà quản trị ngân hàng phải quản trị và kiểm soát được rủi ro tín dụng. KTNB sẽ đánh giá tính hiệu năng, hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB), kiểm tra tính tuân thủ của các hoạt động nghiệp vụ và giúp hoàn thiện quy trình, quy chế kiểm soát rủi ro tại các bộ phận nghiệp vụ đó. Với mong muốn tiếp tục quá trình nghiên cứu về quy trình kiểm toán, hoàn thiện quy trình KTNB nói chung và đặc biệt là đối với hoạt động cho vay tại các ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) tại Việt Nam, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh của các NHTMCP trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. Từ khóa: NHTMCP; KTNB: KTNB; Summary: Internal auditor plays an important role in economic organizations in general and commercial banks in particular. For commercial banks - the main business activities are currency trading, which is always subject to many risks (risks of credit, liquidity, exchange rate, transaction, accounting, etc.) , especially credit activities - the most risky and profitable activity. To be successful in business, bank executives must manage and control credit risk. Internal auditors will assess performance and effectiveness of the internal control system, check the compliance of professional operations and improve the risk management process and regulation in the industrial sector, with the desire to continue studying the auditing process and finalizing the internal audit process in general and especially for lending activities in joint stock commercial banks in Vietnam, which will contribute to improving business efficiency of joint stock commercial banks in the context of international economic integration. Key word: JSC Bank; IA: Internal audi. KTNB là một trong những loại hình của kiểm toán nói chung và quy trình KTNB cũng tuân thủ theo một quy trình chung của kiểm toán. Để đảm bảo tính hiệu quả, tính kinh tế và tính hiệu lực của từng cuộc kiểm toán cũng như để thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ và có giá trị làm, căn cứ cho kết luận của kiểm toán viên về tính trung thực và hợp lý của số liệu, cuộc kiểm toán thường được thực hiện theo một quy trình gồm các bước lập kế hoạch, thực hiện kế hoạch và kết thúc kiểm toán. Bên cạnh đó, KTNB có những đặc điểm riêng hình thành nên một quy trình đặc thù hơn so với quy trình chung của kiểm toán. Việc xây dựng và thực thi quy trình KTNB bao gồm các bước công việc theo trình 111 n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam tự, thủ tục phù hợp với diễn biến khách quan của hoạt động KTNB, nhằm định hướng cho toàn bộ hoạt động KTNB cũng như cho một cuộc KTNB, đồng thời làm cơ sở cho việc quản lý KTNB. Qui trình KTNB là trình tự, thủ tục tiến hành công việc KTNB, trình tự thủ tục này được sắp xếp theo thứ tự phù hợp với diễn biến và yêu cầu khách quan của hoạt động KTNB. Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi xin luận bàn quy trình hoạt động cho vay tại ngân hàng NHTMCP Việt Nam. Quy trình KTNB trong hoạt động cho vay tại các ngân hàng, theo chúng tôi gồm các bước như sau: * Bước 1: Đánh giá rủi ro tổng thể toàn ngân hàng, các đơn vị trực thuộc Đối với toàn ngân hàng, việc đánh giá rủi ro phụ thuộc vào việc phân tích các yếu tố: tình hình kinh tế chung, các thay đổi chính sách liên quan đến hoạt động ngân hàng, mục tiêu phát triển định hướng của ngân hàng, thay đổi cơ cấu tổ chức hoạt động, những khó khăn có khả năng gặp phải và kỳ vọng của cấp lãnh đạo đối với phòng KTNB,… Đối với từng đơn vị trực thuộc, việc đánh giá rủi ro dựa trên các tiêu chí sau: Quy mô hoạt động, hiệu quả hoạt động, nợ quá hạn (dư nợ quá hạn, tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ, biến động nợ quá hạn qua các thời kỳ), mức độ sai phạm qua các đợt thanh tra kiểm tra, KTNB và việc khắc phục các sai phạm đó, mức độ thay đổi các cán bộ chủ chốt, cách thức quản lý, tác phong làm việc và đặc điểm hoạt động riêng của từng đơn vị phụ thuộc vào đặc điểm điều kiện hoàn cảnh cụ thể của từng địa phương,… Tháng 12 hàng năm, Trưởng phòng KTNB sẽ xây dựng một bảng hệ thống các chỉ tiêu rủi ro áp dụng cho toàn bộ các đơn vị trên toàn hệ thống, từ đó xác định được đơn vị nào rủi ro cao, trung bình thấp đưa ra tần suất kiểm toán phù hợp. Việc xác định rủi ro và kế hoạch kiểm toán cụ thể cho từng đơn vị, được trưởng phòng Kiểm toán gửi Ban Kiểm soát duyệt và lưu bằng văn bản có chữ ký và đóng dấu của trưởng Ban Kiểm soát. Kế hoạch này mang tính bảo mật cao. Bảng các tiêu chí đánh giá rủi ro các đơn vị trực thuộc Chỉ tiêu Cách đánh giá Quy mô hoạt động của các đơn vị được xác định trên nhiều tiêu chí khác Quy mô hoạt động nhau, dựa trên các khoản mục của báo cáo tài chính và các chỉ tiêu phân tích từ báo cáo tài chính. Quy mô hoạt động càng lớn thì mức độ rủi ro càng cao. So sánh kết quả hoạt động với kế hoạch hoạt động năm đã đặt ra. Kế hoạch hoạt động tốt sẽ phản ánh khả năng k ...