Run và những nguyên nhân thường gặp

A. Định Nghĩa: Run là một cử động không tự ý của bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể (ngay cả đầu và tiếng nói cũng có thể bị ảnh hưởng). Run thường nhận thấy rõ nhất ở tay. Có 3 loại run chính như sau:1. Run lúc nghỉ ngơi hoặc run “tĩnh” (static tremors) xảy ra khi tay hoặc một bộ phận nào đó đang trong giai đoạn nghỉ ngơi.2. Run “động” (kinetic tremors), bao gồm cả run ý định (intention tremors); run xảy ra khi bệnh nhân đang cử động tay hoặc một phần nào đó...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Run và những nguyên nhân thường gặp Run và những nguyên nhân thường gặp Teo cơ nhị đầu cánh tay gây yếu và run A. Định Nghĩa: Run là một cử động không tự ý của bất kỳ bộ phận nàotrên cơ thể (ngay cả đầu và tiếng nói cũng có thể bị ảnh hưởng). Run thường nhậnthấy rõ nhất ở tay. Có 3 loại run chính như sau: 1. Run lúc nghỉ ngơi hoặc run “tĩnh” (static tremors) xảy ra khi tay hoặcmột bộ phận nào đó đang trong giai đoạn nghỉ ngơi. 2. Run “động” (kinetic tremors), bao gồm cả run ý định (intention tremors);run xảy ra khi bệnh nhân đang cử động tay hoặc một phần nào đó bị thương tổncủa cơ thể. Run biến mất lúc nghỉ ngơi. 3. Run tư thế (Postural tremors) xảy ra khi bệnh nhân giữ tay hoặc mộtphần cơ thể bị thương tổn của mình ở một tư thế đặc biệt trong một thời gian nhấtđịnh nào đó. B- Xem Xét - Run có thể xảy ra ở bất cứ tuổi nào nhưng hay gặp hơn ở người cao tuổi. - Có thể bị run khi mệt, bị stress, lo âu, hoặc ngay cả khi giận dữ. Tuynhiên, khi run xảy ra không kèm với những thay đổi về trạng thái cảm xúc có thểlà dấu chứng của một bệnh lý tiềm ẩn và cần phải được xem xét kỹ. - Run có thể hoàn toàn bình thường, nhưng vấn đề quan trọng là nhất thiếtphải loại trừ được các nguyên nhân bệnh lý tiềm ẩn khác. - Cần đặc biệt chú ý khi run xảy ra ở một bộ phận khác của cơ thể ngoài 2tay, như ở lưỡi và đầu chẳng hạnhoặc khi bệnh nhân ngoài run giật còn có nhữngcử động không tự ý khác. - Run bản chất hay run vô căn (essential tremor) thường gặp ở người caotuổi. Run bản chất ít khi diễn ra khi không sử dụng đến tay. Nó sẽ biểu lộ rõ hơnkhi người bệnh cố gắng làm một việc gì đó, như với tay lấy một vật gì hoặc khiđang viết. Run bản chất không có nguyên nhân bệnh lý tiềm ẩn. - Một loại run khác thường gặp là run có tính chất gia đình (familialtremor), như tên gọi đã cho thấy, thường xảy ra trong cùng một gia đình. - Cả 2 loại run bản chất lẫn run gia đình đều có thể biến mất khi uống rượu.Đây là một yếu tố có ích khi tìm chẩn đoán; tuy vậy, uống rượu không phải là mộtphương thức điều trị phù hợp! C- Những Nguyên Nhân Thường Gặp Run có thể do các nguyên nhân sau: - Uống quá nhiều càfê hoặc các thức uống có chứa càfê - Lạm dụng rượu, nghiện rượu, hoặc đang trong giai đoạn cai rượu (sảngrun=delirium tremens) - Stress, lo âu, hoặc mệt mỏi – các nguyên nhân này có thể gây ra run tư thế(postural tremor) - Lão hóa tự nhiên - Do sử dụng nhiều loại thuốc men - Hạ đường huyết - Bệnh Parkinson – đây là nguyên nhân kinh điển về tình trạng run khi nghỉngơi và thường đi kèm với cử động chậm chạp, cứng cơ (tăng trương lực cơ), vàdáng đi bất thường - Đa xơ cứng (Multiple sclerosis) – có thể gây run ý định (intention tremor) - Tuyến giáp hoạt động quá mức (cường giáp) – có thể gây ra run tư thế D- Điều Trị Tại Nhà - Đối với các loại run do stress, hãy tập các kỹ thuật thư giãn như Thiền,thư giãn sâu (deep relaxation), yoga, hoặc các bài tập về hít thở. - Đối với run do bất kỳ nguyên nhân nào, nên tránh càfê và ngủ đầy đủ. - Đối với các loại run do thuốc, nên hỏi ý kiến bác sĩ điều trị về việc ngưng,giảm liều, hoặc đổi sang dùng thuốc khác. Không bao giờ được tự ý ngưng thuốcđang dùng. - Đối với một số loại run khác, như run bản chất (run vô căn) và run giađình, các loại thuốc men như beta-blockers, gabapentin, primidone, và một sốthuốc khác có thể là những chọn lựa trong điều trị. - Khi thuốc uống không có tác dụng, có thể phải dùng đến phẫu thuật. - Ngoài ra, tiêm botulinum toxin đã được dùng cho run bản chất (run vôcăn) ở tay. E- Về Thuốc 1- Nhóm ức chế beta (beta blocker): như metoprolol, atenolol, nadolol,propanolol v.v., các thuốc này có tác dụng hạ huyết áp và làm chậm nhịp tim nênphải rất thận trọng khi dùng 2- Nhóm ức chế kênh Calcium (calcium channel blockers): nicardipine,felodipine, nifedipine, amlodipine v.v. Nhóm thuốc này cũng có tác dụng hạ huyếtáp như nhóm trên nên cần được dùng rất thận trọng 3- Nhóm thuốc trị động kinh (anticonvulsives): primidone, gabapentine v.v. 4- Nhóm thuốc an thần (sedatives) : như clonazepam, diazepam... 5- Nhóm thuốc ức chế men carbonic anhydrase (carbonic anhydraseinhibitors): methazolamide, topiramate v.v. 6- Tiêm độc tố botulin (Botox): có hiệu quả trong điều trị run tiếng nói, runở vùng đầu cổ v.v. - Đối với run do lạm dụng rượu, hãy đến bệnh viện điều trị và tham gia vàocác chương trình giải độc rượu và cai rượu. - Run nặng có thể ảnh hưởng đến công việc hàng ngày. Có khi phải cần đếnngười hỗ trợ trong công việc. - Cần thận trọng phòng tránh chấn thương trong lúc đi đứng hoặc khi đangăn uống. F- Phẫu thuật ...