Rừng ngập mặn với ứng phó biến đổi khí hậu ở đồng bằng sông Cửu Long

Bài viết trình bày rừng ngập mặn ứng phó với biến đổi khí hậu, rừng ngập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long, diện tích và phân bố rừng ngập mặn, quản lý rừng ngập mặn ứng phó với biến đổi khí hậu...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Rừng ngập mặn với ứng phó biến đổi khí hậu ở đồng bằng sông Cửu LongNGHIEÂN CÖÙU - TRAO ÑOÅI RÖØNG NGAÄP MAËN ÖÙNG PHOÙ VÔÙI BIEÁN ÑOÅI KHÍ HAÄU ÔÛ ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG PGS.TS BUØI THÒ NGA Tröôøng Ñaïi hoïc Caàn Thô1. Röøng ngaäp maën öùng phoù bieán ñoåi khí haäu Röøng ngaäp maën (RNM) laø heä sinh thaùi coù giaù trò cöïc kyø lôùn khoâng chæ laø nguoàn taøi nguyeâncaàn thieát cho coäng ñoàng daân cö vuøng ven bieån maø laø böùc töôøng xanh vöõng chaéc (hình 1) choáng gioùbaõo, soùng thaàn ñeå baûo veä vuøng bôø bieån traùnh nhöõng taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu. Trong nhieàutröôøng hôïp, röøng ngaäp maën goùp phaàn baûo veä vuøng bôø bieån traùnh khoûi nhöõng taùc ñoäng töø thieân tai.ÔÛ AÁn ñoä vaø Philippines, daân laøng ñaõ ñöôïc baûo veä traùnh khoûi nhöõng côn baõo vaø loác xoaùy nhôø coùröøng ngaäp maën. Soùng thaàn laø moái ñe doaï khuûng khieáp ñoái vôùi heä sinh thaùi röøng ngaäp maën vaø daâncö soáng phía sau röøng. ÔÛ moät soá tröôøng hôïp, RNM ñoùng vai troø quan troïng trong baûo veä söï soáng vaøngaên ngöøa nhöõng côn soùng töø ngoaøi bieån. Vai troø naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh sau ñôït soùng thaàn ôû AÁnÑoä Döông ngaøy 26/12/2004 ñaõ giaûm nheï löïc taùc ñoäng cuûa soùng vaø baûo veä daân cö cuõng nhö haï taàngcô sôû ôû vuøng ven bieån. Nôi naøo coù RNM coøn nguyeân veïn thì thieät haïi raát ít. Keát quaû khaûo saùt cuûaIUCN (Hieäp hoäi Baûo toàn Thieân nhieân Theá giôùi) vaø UNEP (Chöông trình Moâi tröôøng Theá giôùi) cuøngcaùc nhaø khoa hoïc ôû ñôït soùng thaàn khuûng khieáp naêm 2004 cuõng cho thaáy, nhöõng laøng xoùm ôû phíasau “böùc töôøng xanh” RNM vôùi baêng röøng roäng gaàn nhö coøn nguyeân veïn vì naêng löôïng soùng ñaõñöôïc giaûm töø 50 % ñeán 90 %, neân thieät haïi veà ngöôøi raát thaáp hoaëc khoâng bò toån thaát. Hình 1. Röøng ngaäp maën böùc töôøng xanh ven bieån (B.T.Nga vaø ctv, 2007) Thöïc teá cuõng cho thaáy, ôû nöôùc ta, RNM coù vai troø giaûm moái nguy haïi töø thieân tai (baõo) ñeáncaùc ñeâ bieån, tieát kieäm ñöôïc kinh phí raát lôùn trong söûa chöõa ñeâ. Tuy nhieân, coøn raát nhieàu ngöôøi chöahieåu heát giaù trò to lôùn cuûa RNM. Do ñoù caàn cung caáp thoâng tin moät caùch kòp thôøi ñeå ngöôøi daân hieåuñöôïc vai troø vaø taàm quan troïng cuûa RNM, vaø caùc bieän phaùp caáp baùch ñeå öùng phoù vôùi thieân taitrong phuïc hoài vaø phaùt trieån hôïp lyù RNM. Ngoaøi ra, röøng ngaäp maën giuùp laøm giaûm möïc trieàucöôøng nhôø coù heä reã caây chaèng chòt treân maët ñaát giuùp laøm giaûm cöôøng ñoä cuûa soùng neân haïn cheádoøng chaûy vaøo noäi ñòa moãi khi trieàu cöôøng. ÔÛ thaønh phoá Hoà Chí Minh, trong thôøi gian gaàn ñaâytrieàu cöôøng ñaõ gaây ngaäp nhieàu khu daân cö trong ñoù coù moät nguyeân nhaân laø haàu heát caùc keânh raïchcoù nhöõng daõy döøa nöôùc vaø nhieàu loaøi caây ngaäp maën khaùc nhö baàn, maém, suù, trang… ôû caùc quaänNhaø Beø (nhieàu nhaát laø ôû Phuù Xuaân), quaän Bình Chaùnh ñaõ bò chaët phaù vaø laáp ñaát ñeå xaây döïng caùckhu coâng nghieäp, khu daân cö neân khoâng coù choã cho nöôùc thoaùt. Röøng phoøng hoä ôû Thaïnh Phuù, BeánTre vaø moät soá nôi khaùc, nhôø coù röøng khi trieàu leân, soùng yeáu, tieâu nöôùc toát neân nöôùc maën khoâng theåxaâm nhaäp saâu vaøo noäi ñoàng. Vieäc thöïc hieän caùc chöông trình giaûm nheï bieán ñoåi khí haäu döïa vaøoröøng seõ khoù thaønh coâng neáu khoâng ñöôïc thöïc hieän ñoàng boä moät caùch beàn vöõng. Maëc duø ñaõ coùnhieàu chöông trình troà#ng röøng ñaõ ñöôïc trieån khai lieân tuïc khoaûng gaàn 20 naêm qua, nhöng söï phuïcNGHIEÂN CÖÙU - TRAO ÑOÅIhoài dieän tích khoâng ñaùng keå vaø chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu naâng cao chaát löôïng RNM. Beân caïnhñoù, heä thoáng vaø bieän phaùp quaûn lyù RNM vaãn chöa phuø hôïp vaø coøn nhieàu baát caäp.2. Röøng ngaäp maën ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long (ÑBSCL)2.1 Phaân boá röøng ngaäp maën ôû caùc tænh ven bieån ÑBSCL Dieän tích RNM ôû ÑBSCL chieám cao nhaát so vôùi caùc vuøng khaùc trong caû nöôùc khoaûng128.537 ha, trong ñoù röøng töï nhieân chieám 22.400 ha vaø röøng troàng 106.137 ha ñöôïc chia thaøn h 3loaïi röøng: röøng phoøng hoä (45.213 ha), röøng ñaëc duïng (23.806 ha), röøng saûn xuaát (59.518 ha), söïphaân boá röøng ôû ÑBSCL ñöôïc trình baøy chi tieát trong baûng 1 Baûng 1: Dieän tích vaø phaân boá RNM ôû caùc tænh ven bieån ÑBSCL Ñôn vi: ha Ñòa danh Toång dieän tích Röøng töï nhieân Röøng troàng ÑBSCL 128,537 22,400 106,137 Tieàn Giang 1,511 ...