Thằng Dũng, tên cúng cơm là Đèn, chủ nhân một gia đình có sáu người. Dáng cao gầy, da xanh tái, nom tạng nó ai cũng bảo trí thức, chỉ thiếu gọng kính trắng. Năm cái tàu há mồm đều trông vào nó. Ở tuổi hai bẩy mà Đèn đầu tắt mặt tối. Phim ảnh, hát bội... là những trò ngớ ngẩn, nó chẳng quan tâm. Nhà gần sông. Mùa lũ nước đục ngầu nhưng đến mùa cạn vén quần lội qua được. Đèn lấy giẻ tẩm dầu buộc cành tre làm đuốc đốt đùng đùng, có đêm nó chém...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Rừng phương Bắc Rừng phương Bắc TRUYỆN NGẮN CỦA CAO CHIẾNThằng Dũng, tên cúng cơm là Đèn, chủ nhân một gia đình có sáu người. Dáng cao gầy,da xanh tái, nom tạng nó ai cũng bảo trí thức, chỉ thiếu gọng kính trắng. Năm cái tàu hámồm đều trông vào nó. Ở tuổi hai bẩy mà Đèn đầu tắt mặt tối. Phim ảnh, hát bội... lànhững trò ngớ ngẩn, nó chẳng quan tâm.Nhà gần sông. Mùa lũ nước đục ngầu nhưng đến mùa cạn vén quần lội qua được. Đèn lấygiẻ tẩm dầu buộc cành tre làm đuốc đốt đùng đùng, có đêm nó chém được cả rổ cá.Nhưng dạo này cá hiếm, dân chài bỏ lưới nhiều, mà bọn nổ mìn cũng lắm, bữa ăn thiếuhẳn chất tươi. Giữa lúc ấy xí nghiệp hết việc, vợ ở cữ, Đèn như thằng mù mắc bòng bong,gỡ không ra. Ông bố toan thắt cổ cho nhà bớt miệng ăn, may có người thấy nên cứu kịp.Mẹ nó, bà Xáo móm lần đũng quần đưa con đôi bông tai kỷ niệm bà ngoại cho cô con gáitrước khi về nhà chồng. Đèn biết mẹ phòng xa, đôi bông tai mẹ nó giữ như của thiêng,quý hơn báu vật. Nhưng vợ nó ở cữ... Đèn nhìn mẹ không chớp mắt. Nó ngơ ngẩn cầmđôi bông tai, rồi nhét trả vào túi mẹ. Đôi mắt bà già sáng lên, nửa vui mừng, nửa đau đớnđến cực độ. Bà đứng như chôn chân giữa nhà trong khi Đèn bỏ ra ngoài, cổ họng đắngngắt.Rồi nó đi. Trên cánh đồng xác xơ những gốc rạ ven lộ, hoàng hôn như chén chè thập cẩmđổ vung vãi, loang lổ từng mảng tối sẫm. Đèn ngồi tựa cây cột điện đưa ống tay áo quệtngang. Bao tải bố khoai tây, quà bà dì biếu mẹ nó nằm chềnh ềnh bên cạnh. Xe xịch tới,một đám lăng xăng ở đâu bu lại. Đèn ném bao khoai lên thùng, thở đánh phào. “Xin ônganh mấy “hào” uống nước!” Một đứa giật áo Đèn. “Hào gì?” Đèn trợn mắt, nhìn xoáyvào mặt thằng trai đang trì kéo. “Này, đừng qua mặt bọn tao!” Thằng cửu vạn sấn lại.“Thôi, xì cho nó vài hào, đỡ rách chuyện!” Tay lơ chừng đã ngán bọn này lắm, khẽ bảoĐèn. “Thôi được, Đèn đạp cửa xe nhảy xuống, nào chúng mày muốn gì? Tao nói đểchúng mày biết, tao là thằng cùng. Bây giờ chúng mày thích kiểu gì tao cũng chiều!” MắtĐèn đỏ vằn man dại. Tay lơ lúc này cũng đã nhảy xuống tựa lưng vào ba-đờ-sốc. “Thôiđi, mặc mẹ chúng nó!” Gã kéo tay Đèn. Thằng cửu vạn đứng cụp mắt, đột nhiên thấy sợcái vẻ liều lĩnh đến táo tợn của kẻ cố cùng, định bỏ chạy. “Nhưng này, Đèn cười, có điếuthuốc hút đi, lần sau nhớ mặt tao, đừng quấy!”Đường xóc, xe nhảy chồm chồm như ngựa. Mấy bà buôn chuyến mục kích cảnh vừa rồithi nhau kể tội bọn cửu vạn. Mả cha chúng nó, không ai khiến cũng nhảy vào xin đám, rồiđòi tiền quầy quậy! Mụ béo ngồi trên nắp ca-bô nhổ nước trầu đánh toẹt: “Bà thì chỉ cócứt !” Đèn phì cười. Một tay chừng bốn nhăm năm mươi, nom mã còn bảnh, len qua đámđông đến ngồi cạnh Đèn. “Chú tên gì? À Đèn. Được! Khá lắm. Tôi muốn nhờ chú...”“Việc gì?” Đèn mệt mỏi. “Nhưng nguy hiểm lắm!” “Không sao, vấn đề là tiền. Có khákhông?” “Khỏi lo. Tôi xin bảo đảm. Chú ở đâu? Thôi được rồi!” Người đàn ông rút thuốcmời Đèn, xởi lởi. Đèn hít mạnh, khói thuốc xộc vào cuống họng, cay xè. Mồ hôi túa ròngròng, mặn chát. Đèn lơ mơ ngủ. Cái mệt từ trong ruột trong máu đã cắt ngang câu chuyệnvới người đàn ông nọ.Nhà có tin vui. Thứ bẩy, anh Đèn bấy lâu mắc công tác xa được về nghỉ vài bữa. Mấy bốcon ngồi uống rượu. Cái Thúy cười nắc nẻ, xắt chuối xoèn xoẹt. “Ngọt lắm!” Đèn bốcmột nắm bỏ vào bát anh. “Bao giờ mày thi?” Anh Đèn hỏi Thúy. “Chán lắm, em muốnbỏ, tốn nhiều tiền quá!” “Cũng được, Đèn thủng thẳng, nhưng thôi còn năm cuối màyphải cố!” Anh Đèn cầm ly rượu, dáng vẻ tư lự. Học hành tử tế, bươn chải với đời cũngnhiều mà cực vẫn hoàn cực. “Thì thôi, làm gì cũng được, miễn sao giữ tròn cái đạo làmngười!” Ông bố bảo các con. “Thế bao giờ mày đi?” Ông hỏi anh Đèn. “Mai! Con chỉ ởđược hôm nay, mai là phải đi!” Bà Xáo lồm cồm ngồi dậy, thảng thốt: “Mày đi vội thế?”Anh Đèn cười. Đèn cũng cười. “Thỉnh thoảng anh nhớ về, đừng đi lâu quá bọn emmong!” Đèn buồn. Đèn biết trong thâm tâm anh nó đau đớn vô cùng. Mà vẫn phải vô tư...Chỉ có bà mẹ khóc.Người đàn ông gặp gỡ trên chuyến xe nọ không quên lời hứa, tìm đến tận nhà. Khôngmột chút úp mở, ông ta đặt vấn đề làm ăn với Đèn. Cũng đơn giản, Đèn sẽ vận chuyểnhàng cho ông ta. Nhưng nguy hiểm, vì trước đó đã có đứa phải bỏ mạng, chịu làm mồicho cá. “Chết là cái gì, Đèn tặc lưỡi, sống mới khó chứ chết chẳng qua là ngủ, một giấcngủ dài, thế thôi. Nhưng…” Đèn khép cửa buồng. Tiếng bà Xáo ho xù xụ. Người đàn ôngđặt vào tay Đèn xấp bạc, ái ngại: “Anh không ép chú. Còn tùy. Nếu chót lọt chú sẽ nhậngấp đôi!” “Đèn!” Tiếng bà Xáo gọi. Qua cánh cửa khép hờ, người đàn ông nghe loángthoáng tiếng bà mẹ bảo con: “Đừng đi con. Nhỡ có điều gì bố mẹ ân hận suốt đời, chếtkhông nhắm nổi mắt!” “Kìa mẹ buồn cười, có gì đâu!” “Không, tao biết, bà kéo đầu conlại gần, cái nhà ông ấy cũng đứng đắn, nhưng thuốc pháo…” Bà nấc lên. “Mẹ yên tâm,Đèn đỡ mẹ nằm xuống, con không đi đâu!”Đêm mười bốn. Bầu trời như tráng một lớp men trong suốt, đẹp kỳ lạ. Không thấy trăng ...