Rượu Tà vạt - Món quà của đất trời

"Người Cơ Tu bảo nhau đàn ông uống rượu tà vạt nhanh như con sóc, đàn bà uống rượu tà vạt da trắng, bầu ngực sẽ phồn thịnh căng đầy."Rượu Tà vạt rót vào tô uống như bia Vào tháng tư âm lịch, sau mùa ong đi lấy mật, đồng bào Cơ Tu (Quảng Nam) lại hớn hở vào rừng cắt tỉa lại những bầu rượu treo lơ lửng và lấy rượu trên cây Tà Vạt của mình. Để từ đó, rượu tà vạt trở thành một đặc sản độc đáo của đất trời dành tặng cho người Cơ Tu,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Rượu Tà vạt - Món quà của đất trờiRượu Tà vạt - Món quà của đất trờiNgười Cơ Tu bảo nhau đàn ông uống rượu tà vạt nhanh như con sóc, đàn bà uốngrượu tà vạt da trắng, bầu ngực sẽ phồn thịnh căng đầy. Rượu Tà vạt rót vào tô uống như biaVào tháng tư âm lịch, sau mùa ong đi lấy mật, đồng bào Cơ Tu (Quảng Nam) lạihớn hở vào rừng cắt tỉa lại những bầu rượu treo lơ lửng và lấy rượu trên cây Tà Vạtcủa mình. Để từ đó, rượu tà vạt trở thành một đặc sản độc đáo của đất trời dànhtặng cho người Cơ Tu, những cư dân sống đầu ngọn nước.Cây tà vạt giống như cây dừa, người Kinh đặt tên là “dừa núi” hay còn gọi là câyđoác. Đó là loại cây thân to, lá thưa, rễ chùm và và sống khắp các thung lũng, khesuối ở các huyện Nam Giang, Đông Giang…Và đặc biệt, đây là loại cây tự tạo ranhững chén rượu tơm lừng mang tên buốh tavak (rượu tà vạt).Người Cơ Tu bảo nhau đàn ông uống rượu tà vạt nhanh như con sóc, đàn bà uốngrượu tà vạt da trắng, bầu ngực sẽ phồn thịnh căng đầy. Tuy nhiên, để có đượcnhững chén rượu đúng chất đòi hỏi người ché biến rượu phải có kinh nghiệm vàsức khỏe. Thiếu nữ Cơ Tu đang leo cây Tà Vạt lấy rượuĐể làm rượu tà vạt trước tiên, người ta vào rừng, tìm những cụm tà vạt sống, chọnnhững cây to, mập mạp để làm rượu. Thường mỗi cây tà vạt cho bốn, năm buồngnhưng chỉ chọn một buồng có trái vừa, cỡ lớn hơn đầu ngón tay cái.Đầu tiên người ta phát dọn quanh gốc rồi làm thang bằng cây và dây rừng từ gốclên đến các buồng trái. Cứ 3 ngày một lần, người ta leo lên nơi gần buồng, dùngdùi cui – đẽo bằng cây rừng – đập nhẹ chung quanh cuống của buồng trái đã chọn.Mỗi lần đập khoảng một vài giờ. Sau 4 hoặc 5 lần đập, cắt ngang cuống buồng trái.Sau đó dùng cọng cây môn nước giã dập và bịt ngay đầu mới cắt, bên ngoài bọcbằng lá rừng và buộc lại. Động tác này gọi là “nhử nước”.Khi thấy nơi mặt vết cắt, nước nhỏ giọt nhanh, đều thì gạt bỏ lớp “chất nhử” vàtreo một cái can để hứng nước rỉ ra. Có nơi người ta còn dùng ống lồ ô, giang dểdẫn nước vào can. Chất nước này, lúc vừa chảy ra thì hơi trong, thơm và ngọt.Những lúc này ong bướm thường kéo tới để “nhấm nháp” thứ nước ngon ngọt này.Vì vậy người làm rượu phải thường xuyên canh chừng để đuổi ong bướm.Khi hứng được nước rỉ ra từ buồng cây Tà Vạt, để dung dịch này lên men, người tadùng vỏ cây chuồn dần cho mềm rồi cho vào can rượu theo liều lượng thích hợp.Muốn rượu có nồng độ cao, vị đắng thì cho vỏ chuồn nhiều và ngược lại thì bỏ ítvỏ cây chuồn hơn. Khi rượu đã xúc tác tốt với men từ vỏ cây Chuồn thì dung dịchchuyển sang màu trắng đục và có mùi hơi nồng.Cây tà vạt cho rượu rất lâu, có thể đến hai, ba tháng mới hết, trung bình mỗi cây tàvạt cho trên dưới 300 lít rượu. Tà vạt ra hoa, có trái hầu như quanh năm nên rượutà vạt có thể “sản xuất” quanh năm. Tuy nhiên, người Cơ tu bảo rằng, phải chờ đếntháng tư, khi ấy trời nắng nóng, lượng nước trong cây tà vạt bốc hơi nhiều, chỉ cònlại chất ngọt tự nhiên trong cây tiết ra, lúc ấy lấy làm rượu thì mới có loại rượu hảohạng của núi rừng.Rượu có vị ngọt, đắng nhẹ, cay cay làm tê tê đầu lưỡi, là loại rượu “khai vị” khôngthể thiếu trong các cuộc vui của đồng bào dân tộc Cơ Tu. Đến chơi nhà nhữngngười Cơ-Tu than thiện và hiếu khách bạn sẽ được thưởng thức món rượu thơmmát và kì lạ này kèm với những trái cây sẵn có trong vườn nhà như chôm chômrừng, bòng, bưởi. Tuy nhiên, để hóa quyện với hương vị của tà vạt thì phải thưởngthức ngay dưới gốc cây, khi rượu vừa được lấy. Nhưng để thưởng thức hết cáingon, vị men nồng của tà vạt thì phải ngồi trong ánh lửa bập bùng trên sàn nhàGươl giữa những điệu múa Tung Tung Dá Dá của người Cơ Tu hoặc nghe nhữngcâu chuyện dân gian rất kỳ thú gắn liền với cuộc mưu sinh của họ.Người Cơ tu quan niệm, ai đã từng đến các thôn làng mà chưa uống rượu tà vạt thìchưa đi hết tấm lòng của người dân nơi đây, chưa được thấm hết hương vị của rừngnúi đại ngàn.