SÁCH LINH KHU - THIÊN 12: KINH THỦY

Hoàng Đế hỏi Kỳ Bá: “Kinh mạch gồm có 12 đường, bên ngoài nó hợp với 12 kinh thủy, bên trong nó thuộc vào ngũ tạng, lục phủ [1]. Ôi ! 12 kinh thủy, trong số đó có lớn nhỏ, có sâu cạn, có rộng hẹp, có xa gần, tất cả đều không đồng nhau[2]. Ngũ tạng lục phủ có những cao thấp, nhỏ lớn, thọ nhận cốc khí nhiều ít cũng không bằng nhau. vậy sự tương ứng giữa chúng với nhau như thế nào?[3] Ôi ! kinh Thủy nhờ thọ được thủy để vận hành, ngũ tạng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SÁCH LINH KHU - THIÊN 12: KINH THỦY SÁCH LINH KHU THIÊN 12: KINH THỦY Hoàng Đế hỏi Kỳ Bá: “Kinh mạch gồm có 12 đường, bên ngoài nóhợp với 12 kinh thủy, bên trong nó thuộc vào ngũ tạng, lục phủ [1]. Ôi ! 12kinh thủy, trong số đó có lớn nhỏ, có sâu cạn, có rộng hẹp, có xa gần, tất cảđều không đồng nhau[2]. Ngũ tạng lục phủ có những cao thấp, nhỏ lớn, thọnhận cốc khí nhiều ít cũng không bằng nhau. vậy sự tương ứng giữa chúngvới nhau như thế nào?[3] Ôi ! kinh Thủy nhờ thọ được thủy để vận hành,ngũ tạng nhờ hợp được với thần khí hồn phách để tàng giữ, lục phủ nhờ thọđược ‘cốc khí’ để vận hành, thọ được ‘khí’ để mà mở rộng ra, kinh mạchnhờ thọ được ‘huyết’ để mà ‘doanh’ ra[4]. Nay muốn hợp lại nhau để ‘trịbệnh’ phải làm sao?[5] Ta có thể nghe trình bày về sự châm sâu hay cạn,cứu bằng tráng số nhiều hay ít không?”[6]. Kỳ Bá đáp rằng: “Câu hỏi khéo thay ! Thiên rất cao không thể đo, Địarất rộng không lường, đó là ý nghĩa của vấn đề được đặt ra[7]. Vả lại, conngười sinh ra trong khoảng Thiên Địa, bên trong lục hợp[8]. Đây là Trờicao, Đất rộng, không phải là cái mà con người có thể đo lường mà đạt đượcvậy[9]. Đến như những kẻ mình cao 8 thước, da thịt hiện rõ nơi đây, bênngoài, ta có thể đo lường, rờ mó để biết được, khi chết, ta có thể ‘giải phẫu’để nhìn xem sự cứng mềm của tạng, sự lớn nhỏ của phủ, sự nhiều ít của cốckhí, sự dài ngắn của mạch, sự thanh trọc của huyết, sự nhiều ít của khí[10].Trong 12 kinh, kinh nào huyết nhiều khí ít, kinh nào huyết ít,khí nhiều , kinhnào cả huyết khí đều nhiều, kinh nào cả huyết lẫn khí đều thiếu, tất cả đều có‘số lớn’ của nó[11]. Khi trị, dùng châm cứu nhằm điều hòa khí của đườngkinh, mỗi trường hợp đều có chỗ thích hợp của nó”[12]. Hoàng Đế nói: “Ta nghe Thầy nói, tai ta rất thích, nhưng Tâm ta chưađược thỏa mãn. Ta mong được nghe cho hết”.[13] Kỳ Bá đáp : “Đây chính là những gì con người ‘tham’ được với ThiênĐịa, ứng được với Âm Dương, không thể không xét cho rõ”[14]. Kinh túc Thái dương, bên ngoài nó hợp với sông Thanh thủy, bêntrong nó thuộc vào Bàng quang có nhiệm vụ làm thông thủy đạo[15]. Kinh túc Thiếu dương, bên ngoài nó hợp với sông Vị thủy, bên trongnó thuộc vào Đởm[16]. Kinh túc Dương minh , bên ngoài nó hợp với Hải thủy, bên trong nóthuộc vàoVị[17]. Kinh túc Thái âm, bên ngoài nó hợp với sông Nhữ thủy, bên trong nóthuộc vào Thận[18]. Kinh túc Quyết âm, bên ngoài nó hợp với sông Thằng thủy, bên trongnó thuộc vào Can[19]. Kinh thủ Thái dương, bên ngoài nó hợp với sông Hoài thủy, bên trongnó thuộc vào Tiểu trường, thủy đạo xuất ra từ đây[20]. Kinh thủ Thiếu dương, bên ngoài nó hợp với sông Tháp thủy, bêntrong nó thuộc vào Tam tiêu[21]. Kinh thủ Dương minh, bên ngoài nó hợp với sông Giang thủy, bêntrong nó thuộc vào Đại trường[22]. Kinh thủ Thái âm, bên ngoài nó hợp với sông Hà thủy, bên trong nóthuộc vào Phế [23]. Kinh thủ Thiếu âm, bên ngoài nó hợp với sông Tế thủy, bên trong nóthuộc vào Tâm[24]. Kinh thủ Tâm chủ, bên ngoài nó hợp với sông Chương thủy, bên trongnó thuộc vào Tâm bào[25]. Phàm tất cả ngũ tạng, lục phủ, thập nhị kinh thủy, bên ngoài nó cónguồn, bên trong nó có chỗ bẩm thu, tất cả xuyên suốt nhau như chiếc vòngngọc không đầu mối[26]. ‘Kinh’ của con người giống như vậy[27]. Cho nên,Thiên thuộc Dương, Địa thuộc Âm, từ thắt lưng trở lên thuộc Thiên, từ thắtlưng trở xuống thuộc Địa[28]. Cho nên, từ “hải” về phía bắc thuộc Âm, từ“hồ” về phía bắc thuộc Âm trong Âm, từ sông Chương về phía nam thuộcDương, từ sông Hà thủy về phía bắc không đến sông Chương thuộc Âmtrong Dương, từ sông Tháp thủy về nam đến sông Giang thủy thuộc Tháidương trong Dương[29]. Đây chỉ là 1 vùng đất (tượng trưng) sự tương hợpcủa Âm Dương mà thôi, nhằm chứng minh con người cùng ‘tham’ với ThiênĐịa[30]. Hoàng Đế hỏi: Ôi ! Sự tương hợp giữa kinh thủy và kinh mạch cónhững chỗ xa gần, cạn sâu, thủy và huyết có sựnhiều ít, đều có những bấtđồng nhưng hợp nhau, dùng nó vào việc châm như thế nào ?”[31]. Kỳ Bá đáp : “Kinh túc Dương minh là ‘biển’ của ngũ tạng, lục phủ,mạch của nó đại, huyết của nó nhiều, khí của nó thịnh, nhiệt của nó tráng;Châm đường kinh này, nếu không sâu thì không làm tán được khí, không lưukim thì không tả được khí[32]. Châm kinh túc Dương minh sâu 6 phân, lưu 10 hô[33]. Châm kinh túcThái dương sâu 5 phân, lưu 7 hô [34]. Châm kinh túc Thiếu dương sâu 4phân, lưu 5 hô [35]. Châm kinh túc Thái âm sâu 3 phân, lưu 4 hô [36]. Châ mkinh túc Thiếu âm sâu 2 phân, lưu 3 hô[37]. Châm kinh túc Quyết âm sâu 1phân, lưu 2 hô[38]. Âm dương của Thủ có con đường thọ khí gần, khí đến lại nhanh, độchâm sâu không thể quá 2 phân, lưu kim đều không quá 1 hô[39]. Đối vớinhững người còn trẻ hoặc lớn tuổi, đối với người có vóc to hay bé nhỏ, đốivới người ...