SÁCH TỐ VẤN - Thiên chín: LỤC TIẾT TẠNG TƯỢNG LUẬN

Hoàng Đế hỏi rằng: Tôi nghe: Trời do cái tiết ‘sáu sáu’ để làm nên một năm; người do cái số ‘chín chín’ để ‘chế hội’; tính ra người cũng ba trăm sáu mươi nhăm tiết, để hợp với trời đất, đã lâu rồi. Nghĩa đó như sao, xin cho biết (1). Kỳ Bá thưa rằng: Cái tiết ‘sáu sáu’ và ‘chín chín’ chế hội, là cốt để phân rõ ‘thiên độ’ và ghi rõ ‘khí số’ (2) (2). Thiên độ cốt là chỉ để đo sự vận hành của nhật nguyệt(3). Khí số cốt để ghi cái công...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SÁCH TỐ VẤN - Thiên chín: LỤC TIẾT TẠNG TƯỢNG LUẬN SÁCH TỐ VẤN Thiên chín: LỤC TIẾT TẠNG TƯỢNG LUẬN Hoàng Đế hỏi rằng: Tôi nghe: Trời do cái tiết ‘sáu sáu’ để làm nên một năm; người do cáisố ‘chín chín’ để ‘chế hội’; tính ra người cũng ba trăm sáu mươi nhăm tiết,để hợp với trời đất, đã lâu rồi. Nghĩa đó như sao, xin cho biết (1). Kỳ Bá thưa rằng: Cái tiết ‘sáu sáu’ và ‘chín chín’ chế hội, là cốt để phân rõ ‘thiên độ’ vàghi rõ ‘khí số’ (2) (2). Thiên độ cốt là chỉ để đo sự vận hành của nhật nguyệt(3). Khí số cốtđể ghi cái công dụng của hóa sinh (3).(4) Thiên là dương, địa là Âm; nhật là dương, nguyệt là Âm; sự vận hànhcó phận kỷ, mỗi một chu có đường lối (5). Nhật vận hành được một độ, thìnguyệt vận hành được mười hai độ, mà còn lẻ nữa (6). Cho nên tính cả thángthiếu, tháng đủ, cộng ba trăm sáu mươi nhăm ngày mà thành một năm, chứacác khí ‘doanh, sóc, hư’ lại mà thành ra tháng nhuận (4).(7) Lập cây thẳng làm nêu để nhận phương hướng, tính kỹ những giờkhắc thừa...Đó là hoàn tất cái nhiệm vụ thiên độ (5) (8). Hoàng Đế hỏi rằng (9): Tôi đã được nghe thiên độ rồi. Xin cho nghe khí số, hợp lại với nhaunhư thế nào? (1) Kỳ Bá thưa rằng (10) : Trời lấy ‘sáu sáu’ làm tiết, đất lấy ‘chín chín’ chế hội (2) Trời có mười ngày, chọn sáu lần mười ngày mà chu giáp, thì thànhmột năm (11). Những bực thông thiên đời xưa, biết được cái gốc về sự sống của conngười, là gốc ở Âm dương. Cái khí đó ở đất thì là chín châu, ở người thì làchín khiếu, đề thông với tam khí (4). Cho nên sinh ra năm tạng, mà khí thì có ba (5). Do ba mà thành đất,do ba mà thành người (6). Ba mà nhân với ba, hợp lại thì thánh chín, chín chia ra làm chín dã(khu vực), chín đã chia ra làm chín tạng (7). Cho nên ở con người, về hữu hình có bốn tạng về ‘thân có năm tạng’,hợp lại thành chín tạng để ứng với chín ‘dã’ ở trên (8). Hoàng Đế hỏi rằng: Tôi được nghe cái tiết ‘sáu sáu’ và cái số ‘chín chín’ rồi. Trên kia phutử nói: ‘chứa khí...Thành nhuận’. Vậy chẳng hay thế nào là khí? (1) Kỳ Bá thưa răng: Năm ngày là một ‘hậu’, ba ‘hậu’ là một ‘khí’ sáu ‘khí’ là một mùa;bốn mùa là một năm...Mà đều theo khí của mùa để làm chủ trị (2). Năm vận cùng rập theo nhau, để c ùng đi, cứ đến chọn cái tháng cuốinăm, hết vòng rồi lại bắt đầu. Mùa đã lập, khí tán bố, như vòng không chỗnói. Về ‘hậu’ cũng một khuôn phép ấy (3) Cho nên nói rằng ‘không biết sự ‘da lÂm’ trong một năm, sự suy haythịnh của khí, và hư thực bởi đâu phát sinh...Không thể gọi là ‘lương công’(4). Hoàng Đế hỏi rằng: Bắt đầu năm vận, quanh đi như vòng không đầu mối. Vậy về ‘tháiquá’ và ‘bất cập’ như thế nào (1). Kỳ Bá thưa rằng: Năm khí thay đổi, đều có ‘sở thắng’, ‘thịnh’ hay ‘hư’ xảy ra là cái lệthường (2). Hoàng Đế hỏi rằng: Năm khí thay đổi, đều có ‘sở thắng’, ‘thịnh’ hay ‘hư’ xảy ra cái lệthường (2). Hoàng Đế hỏi rằng: Thế nào là bình khí ? Kỳ Bá thưa rằng: Không sai với thường hậu là bình (3) Hoàng Đế hỏi rằng: Thế nào là thái quá bất cập? Kỳ Bá thưa rằng: - Ở Kinh đã có nói rồi (4). Hoàng Đế hỏi rằng: Thế nào là Sở thắng?... Kỳ Bá thưa rằng: Xuân thắng trường hạ, trường hạ thắng Đông, Đông thắng Hạ, Hạthắng Thu, Thu thắng Xuân... Đó là được cái thắng về năm hành; nhân lấycái khí đó để đặt tên cho Tạng (1). Hoàng Đế hỏi rằng: Sao lại biết là thắng? Kỳ Bá thưa rằng: Cốt tìm ở cái khí của nó, nhưng đều phải bắt đầu từ mùa xuân. Nếukhí chửa đến mà đã đến, thì gọi là thái quá. Nóù sẽ bách cái ‘sở bất thắng’mà lấn cái ‘sở thắng’. Như thế gọi là khi rÂm không phận, tật bệnh sẽ sinhra ở bên trong, lương công cũng không thể ngăn được (2). Nếu đã đến màkhông đến, thì gọi là bất cập. Như thế thì cái ‘sở thắng’ nó sẽ vọng hành, màcái ‘sở sinh’ sẽ thu bệnh. Vì cái bất thắng nó bách đến nóùãi thế. Nên gọi là‘khí bách’ (3). Ta cần phải cầu cái lúc khi nó đến. Cẩn thận để chờ cho đúng lúc, khicó thể cùng hẹn. Nếu trái cái thì hậu ấy, thì cái khí của năm vận sẽ khôngphân, tật bệnh sẽ sinh ra ở bên trong, dù lương công c ũng không chữa được(4). Hoàng Đế hỏi rằng: Có sự gì duyên tập chăng? Kỳ Bá thưa rằng: Khí của trời, không thể nào vô thường, nếu khí không duyên tập, tứclà phi thường, phi thường thì là biến (2). Hoàng Đế hỏi rằng: Phi thường thì sẽ biến như thế nào? Kỳ Bá thưa rằng: Biến đến thì mắc bệnh, sở thắng thì nhẹ, sở bất thắng thì nặng. Nhân đó mà lại mắc thêm tà khí thì sẽ chết. Cho nên không phải‘thì’ của nó thì bệnh nhẹ, đúng vào ‘thì’ của nó thì bệnh nặng (3). Hoàng Đế hỏi rằng: Tôi nghe: Khí hợp ...