'Sân, vườn' trong ngôi nhà hiện đại

Sân và vườn trong một nhà hàng theo kiến trúc nhà vườn ở Huế. Khoảng sân trước nhà cùng vườn cây bao quanh kết hợp hài hoà và nhấn mạnh kiến trúc chủ thể; sân cũng là nơi có thể tổ chức các hoạt động khác.Sân và vườn – mới nghe tưởng như ít liên quan đến kiến trúc, tới ngôi nhà, hay các công việc xây dựng. Nhưng thực tế, sân và vườn là những thành phần rất quan trọng, góp phần tạo nên giá trị của công trình....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sân, vườn trong ngôi nhà hiện đạiSân, vườn trong ngôi nhà hiện đạiSân và vườn trong một nhà hàng theo kiến trúc nhà vườn ởHuế. Khoảng sân trước nhà cùng vườn cây bao quanh kếthợp hài hoà và nhấn mạnh kiến trúc chủ thể; sân cũng là nơicó thể tổ chức các hoạt động khác.Sân và vườn – mới nghe tưởng như ít liên quan đến kiến trúc,tới ngôi nhà, hay các công việc xây dựng. Nhưng thực tế, sânvà vườn là những thành phần rất quan trọng, góp phần tạonên giá trị của công trình.Từ ngôi nhà dân gian xưa ở nông thôn, đến ngôi nhà đô thịhiện nay, là một khoảng thời gian dài và đã có rất nhiều thayđổi; nhưng sân và vườn vẫn có những giá trị riêng nhất định.Đó không chỉ là những khoảng đất trống hay là khu đất trồngcây…Sân và vườn Chiểu theo nghĩa gốc của từ điển, thì có thể hiểu sân vàvườn là những khoảng đất, khu đất, những bề mặt phẳngngang, được sử dụng có mục đích (theo định nghĩa). Sân(nghĩa thứ nhất, nằm trong phạm vi đề cập của bài viết) gắnliền với ngôi nhà, với công trình kiến trúc; vườn gắn liền vớihoạt động trồng trọt. Như vậy sân và vườn đều gắn liền vớicuộc sống của con người.Trong ngôi nhà dân gian truyền thống xưa ở nông thôn, sânvà vườn là những yếu tố không thể thiếu, gắn bó chặt chẽcùng kiến trúc và tạo nên một tổng thể chung. Nhà, sân, vườn(và có thể cả ao) là một chuỗi hệ thống chức năng của khônggian sống, sinh hoạt và lao động sản xuất.Sân là một khoảng đệm trước nhà tạo nên tầm nhìn thôngthoáng theo cả hai chiều. Thông thường nhà nông thôn xưađều có một khoảng sân trước nhà dài bằng chiều dài nhà,rộng (sâu) chừng vài mét; một số nhà có đất rộng có thể cósân sau hoặc vị trí khác trong tổng thể.Sân có thể được lát gạch, cũng có thể chỉ là sân đất (đượcđầm chặt). Sân là nơi phơi nông sản, là nơi tập kết nông cụ –vật liệu; là nơi làm các công việc khác của nhà nông… Sân làchỗ sinh hoạt, vui chơi và là nơi tổ chức các hoạt động nghilễ, ăn uống khi nhà có việc (cúng giỗ, hiếu, hỷ…). Có thể nóisân là một diện tích – không gian rất đa năng và linh hoạt.Trước sân, phía ngoài thường có vườn, và vườn còn có thểbao bọc quanh nhà. Vườn trước hết là một dạng tư liệu sảnxuất trong mô hình kinh tế tự cung tự cấp ở nông thôn. Vườnlà nơi trồng trọt các loại cây ăn quả, rau xanh, các loại hoa…Những nhà có vườn rộng có thể trồng cả tre và những loạicây lấy gỗ như xoan, mít… (những loại cây này cung cấpnhững vật liệu thiết thực cho đời sống). Lùi lại một chút để có một khoảng sân vườn nho nhỏ.Vườn cũng là nơi chôn lấp, tiêu huỷ chất thải, rác thải (chủyếu là rác hữu cơ) tạo nên sự cân bằng sinh thái, môi trường.Vườn tạo nên không gian xanh, chắn nắng, ngăn bức xạ nhiệtvào ngôi nhà ở… Có thể nói vai trò của sân và vườn trongngôi nhà truyền thống ở nông thôn rất quan trọng và có sựgắn bó, liên hệ chặt chẽ với nhau.Khi con người cư trú đô thị, trong những ngôi nhà phố, dùcách thức sinh hoạt, làm việc, môi trường sống đã khác rấtnhiều so với nông thôn, thì sân vườn vẫn cứ cần thiết chongôi nhà, và là một trong những tiêu chuẩn không tách rời đểđánh giá ngôi nhà cùng với kiến trúc.Cân đối nhà – sân – vườnTrong đô thị hiện nay, đa phần nhà ở không có sân vườn,hoặc chỉ đủ có sân (nhỏ) mà không thể có vườn. Tuy vậy,không thể phủ nhận rằng ai cũng mong muốn sống trong mộtngôi nhà có đầy đủ sân vườn, như một môi trường sống lýtưởng. Ở đây, xin được đề cập đến những ngôi nhà ở đô thị,nhà ở hiện đại có sân vườn, dù đã khác rất nhiều với sânvườn của ngôi nhà dân gian truyền thống.Ngoại trừ những khu vực phải tuân thủ chặt chẽ các quy địnhxây dựng theo quy hoạch, (trong cơ cấu sử dụng đất, mật độxây dựng… thường ở các khu đô thị mới, hoặc khu vực bảotồn); thì vấn đề quyết định một cơ cấu nhà – sân – vườn vớitỷ lệ như thế nào hoàn toàn do chủ đầu tư quyết định theonhu cầu và ý thích.Trong thời buổi tấc đất tấc vàng, việc hy sinh diện tích xâydựng công trình kinh doanh để làm sân vườn là rất khó đốivới chủ đầu tư. Với công trình nhà ở gia đình nói riêng, thìphần lớn chủ nhà chỉ có khả năng kinh tế cho một “cuộc đất”vừa đủ, không thừa để làm sân vườn. Thế cho nên sân vườntrong nhà ở đô thị có thể là một điều gì đó thật xa xỉ với sốđông.Tuy nhiên, nhìn nhận ở một khía cạnh khác, thì diện tích sửdụng chưa phải là yếu tố hoàn toàn quyết định giá trị củacông trình. Giá trị của công trình còn được đánh giá trênnhiều yếu tố khác, trong đó có giá trị thẩm mỹ, không gian,cảnh quan, môi trường, sự tiện lợi trong sử dụng, giaothông…Sân – vườn góp phần tạo nên những giá trị đó, dù là bất kỳthể loại công trình nào. Sân trong nhà ở đô thị bây giờ khôngphải là nơi phơi phóng nông sản, vườn cũng không phải lànơi trồng trọt, sản xuất… Vai trò và chức năng của nó đã cónhiều thay đổi, song về bản chất nó không thay đổi là tạo nênnhững không gian hỗ trợ cho kiến trúc chính, hỗ trợ chonhững hoạt động của con ngườ ...