Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Hướng dẫn kĩ năng nghị luận thơ đạt hiệu quả cho học sinh lớp 9

Sáng kiến kinh nghiệm THCS "Hướng dẫn kĩ năng nghị luận thơ đạt hiệu quả cho học sinh lớp 9" được nghiên cứu nhằm góp phần củng cố kĩ năng tạo lập văn bản, kĩ năng viết tốt bài văn nghị luận về đoạn thơ, bài thơ nâng cao chất lượng dạy và học môn Ngữ văn lớp 9, nâng cao kết quả thi vào 10 và thi học sinh giỏi môn Ngữ văn của trường THCS.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Hướng dẫn kĩ năng nghị luận thơ đạt hiệu quả cho học sinh lớp 91.MỞĐẦU 1.1Lídochọnđềtài: Thơ làđiệunhạccủatâmhồn,làkếttinhtiếnglòngngườinghệ sỹ, biểuhiệntrongngôntừnghệthuậtđặcbiệt:côđọng,hàmxúcvàtinhtế.Hiểu đượcthơ,cảmđượcthơ khôngdễ,phảicómộttâmhồnđồngđiệu,mộtnăngkhiếutrờicho,mộtlòngsayvănthựcsự ...Cóvậy,tamớidễ hòanhịpđậptrái timvớitiếnglòngcủangườinghệsỹ.NóinhưhoàngthơXuânDiệu:“Thơhay làhaycảhồnlẫnxác”,“hồn”lànộidungýnghĩa,“xác”lànghệ thuậtcủathơ. Nhưnglàmthế nàođể họcsinhcảmnhậnđượccáihay,cáiđẹpvề “xác”và“hồn”thơấy?Điềuđóthậtkhôngdễ!Nhiềunămqua,tôitrựctiếpđứnglớp,nắmbắtkĩnăngviếtvăncủatừnghọcsinhtheokhóahọc.Đồngnghiệp–cũngnhư tôicònrấtnhiềubănkhoăn,trăntrở,khiđọcnhữngbàiviếtcủacácemcảmnhậnvềđoạnthơ,bàithơ.Họcsinhcònvụngvề trongcáchdùngtừ,đặtcâu,dựngđoạncáchkhaithácnộidung,nghệthuậtthơ,hànhvănchưamạchlạc,chặtchẽ,sơsài,suydiễnchungchung,vừathừavừathiếu,cókhixađề,lạcđề,khôngbiếtxâydựngluậnđiểm…Thihọcsinhgiỏivănlớp9thìkhôngđạtgiải,khônglọtvàođộituyển.Làgiáoviêndạyvăn,tôithựcsựlolắngvềthựctrạngnày. TrongquyđịnhphânphốichươngtrìnhNgữvănlớp678cácemđãtiếpcậnvớisố lượngvănbảnthơ khôngnhỏ xongkhôngcóthờilượngchothực hành,chủ yếuđượcgiáoviênlồngghéptrongcácbàigiảngvănbản.Vìvậy, nhậnthứcvềkiếnthứctạolậpvănbảnrấtmờnhạt,họcsinhchưahiểuđược kháiniệmkiểubài,thểloại,chưađịnhhìnhviệctạolậpvănbảnnghịluậnthơlàgì.ĐếnNgữvăn9,sốtiếtdànhchothựchànhviếtnghịluậnvềthơrấtkhiêmtốn(1tiết),luyệnnói(2tiết).Số tiếthọcgiảngvănbảnthơ tới19tiết,chênhlệchlíluậnvàthựchànhrấtlớn.Dovậy,họcsinhkhónắmbắtđượckĩnăngviếtnghịluậnvềđoạnthơ,bàithơđồngnghĩahiệuquảviếtbàidạngtậplàmvănnàykhôngcao. Hiệntại,chưacónhiềutàiliệuchínhthống,nghiêncứuchuyênsâuvềvấnđề này,nhàtrường,đồngnghiệpcònlúngtúng,khókhăngiảiquyết,khắc phụchạnchếcủahọcsinhkhilàmdạngvănnày. Họcvănlàhọccáchlàmngười:biếtyêuthương,cămthù,giậnhờnbiếtsẻ chia...Nhữngbàiviếtcủacácemmộtphầnthểhiệntâmhồn,suynghĩ,cáchcảm,cáchhiểuvềthếgiớiquan,nhânsinhquan.Vìvậy,đểnângcaohiệuquảgiáodục ởbộ mônNgữ văntrongnhàtrườnghiệnnay,giáoviêncầnđặcbiệtchútrọnghơnnữatrongviệcrènluyệnkĩnăngviếtvănnghịluậnvềđoạnthơ,bàithơtheochuẩnkiếnthứcvàkĩnăngngànhyêucầu.Đúcrúttừthựctếhọc 1văn,dạyvăn,nhânđây,tôimạnhdạngópmộtvàiýkiếncủamìnhquanghiên cứukinhnghiệm:“Hướngdẫnkĩnăngnghịluậnthơđạthiệuquảchohọcsinhlớp9”. 1.2.Mụcđíchnghiêncứu: Mụcđíchcủatôikhithựchiệnđề tàinàynhằm gópphầncủngcố kĩnăngtạolậpvănbản,kĩnăngviếttốtbàivănnghị luậnvề đoạnthơ,bàithơnângcaochấtlượngdạyvàhọcmônNgữvănlớp9,nângcaokếtquảthivào10 vàthihọcsinhgiỏimônNgữvăncủatrườngTHCS. Bồiđắpniềmtin,tìnhyêuthơvănchohọcsinh. 1.3Đốitượngnghiêncứu: Lànhữnghọcsinhđangtheohọclớp9 Phạmvithựchiện: ứngdụngvàocáctiếthọcvănhọc,tậplàmvăn,các buổihọcbồidưỡng,phụđạobuổichiềuvàônthivào10. Đề tàinhiêncứutìmhiểusâuhơn,pháthiệnvà ứngdụngnhữnggiải phápnângcaohiệuquảkĩnăngnghịluậnthơ. 1.4.Phươngphápnghiêncứu Nghiêncứu Điềutrakhảosátnắmbắttìnhhìnhthựctế. Tiếnhànhthựcnghiệmtrongcáctiếtdạy. Dạyhọctrựcquan(gắnlíthuyếtvàthựchànhcụthể). 2.NỘIDUNGCỦASÁNGKIẾN 2.1.Cơsởlíluậncủasángkiếnkinhnghiệm: Đâyhoàntoànkhôngphảilàvấnđề mới,thựctế córấtnhiềucôngtrìnhnghiêncứucủacáctácgiả têntuổinhư NguyễnKhắcViện,TrầnĐìnhSử...Căncứ vàotàiliệuchínhthốngtrongnhàtrườngtừ:Sáchgiáokhoa,sáchgiáoviênNgữ Văn9đãcungcấpchohọcsinhnhữngkiếnthứclíluậnchungcách nghị luậnvề đoạnthơ,bàithơ như :kháiniệm,yêucầu,cácbướclàmbài,nhiệmvụ từngphầntheobốcụcbàivăn...Đóchínhlànhữngcơ sở líluậncó tácdụngđịnhhướngchoviệcnghiêncứu,tìmkiếmnhữnggiảiphápnhằmkhắc 2phụcmâuthuẩn,khókhăn,tồntạimàtôiđãtrìnhbàytrongphầnđặtvấnđề. Tuynhiên,nhữngbàiviết ấycònlíthuyếtchung,chưacụ thể,hoặcchưaphù hợpvớiđặcđiểmbộmônvàtiếpnhậncủahọcsinhđịaphương. 2. 2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinhnghiệm:Thựctế,Sáchgiáokhoa,sáchgiáoviên,phânphốichươngtrìnhNgữVăn9ởphânmônlàmvănchỉcó2tiết(T124T125)trangbịkiếnthứclíluận chohọcsinhvềnghịluậnthơ,2tiếtluyệnnói(T139T140)vàphânmôngiảngvănbảncó19tiết/14tácphẩmthơvà1tiếtkiểmtrathơ.Nhưvậy,chênhlệchsốtiếtthựchànhtậplàmvănvàgiảngvănrấtlớn.Điềuđóhạnchế khảnănghìnhthànhkĩnăngnghịluậnvềthơcủahọcsinh. Thựctế nhiềuhọcsinhkêuca:“họcthơ khó,phântíchthơ cũngkhó”.Hiểuthơ thế nàochođúng,chotrúng? Mỗitiếthọcchỉ có45p,cáikhócủangườigiáoviênlàlàmsaochohọcsinhhiểu,khắcsâukiếnthứcliênquanđến tácphẩm.Mỗitiếtkiểmtrađịnhkìlà45ph90phsốhọcsinhviếtcóbốcục,có nộidung,cóđộ sắcthậtkhiêmtốn.Trườngđịaphươngchúngtôi,nămhọc ...