Sáng Tạo Cần Gì ?

Đặc điểm chính, những thay đổi chính trong sáng tạo mỹ thuật thời đổi mới, nhất là thập niên 1985 - 1995 là từ chủ nghĩa tập thể sang tự do cá nhân, từ hiện thực bên ngoài vào nội giới sinh động. Trại sáng tác Đại Nải, triển lãm Trừu tượng toàn quốc đầu tiên ở TP. Hồ Chí Minh… triển lãm cá nhân của các bậc thầy Phái, Nghiêm, Sáng và những triển lãm đầu tiên của hội họa Việt Nam tại Hong Kong, Singapore, Mỹ, Úc… không chỉ làm sôi động đời sống mỹ thuật mà cả...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng Tạo Cần Gì ? Sáng Tạo Cần Gì?Chỉ có cá nhân…Ở trại sáng tác Đà Lạt tôi ngẫu nhiên đọc được mấy ý kiến của Cao HànhKiện (người Hoa, giải Nobel văn học): “Sáng tác (văn học) từ trước tới naylà con sóng trào của tâm huyết cá nhân tác giả. Với các chủ nghĩa chẳng cóbao nhiêu quan hệ”. “Tôi coi trọng hình thức lại càng coi trọng chân thật.Chân thật không chỉ giới hạn vào hiện thực bên ngoài, mà nằm từ cái cảmxúc tươi rói của con người sinh hoạt trong hiện thực”. Tác giả thuộc lớp nhàvăn đổi mới của Trung Quốc đương thời với lớp họa sĩ đổi mới ở ta. Ta dễdàng đồng ý với ông, ngay cả khi ông không được giải lớn. Đặc điểm chính, những thay đổi chính trong sáng tạo mỹ thuật thời đổi mới, nhất là thập niên 1985 - 1995 là từ chủ nghĩa tập thể sang tự do cá nhân, từ hiện thực bên ngoài vào nội giới sinh động. Trại sáng tác Đại Nải, triển lãm Trừu tượng toàn quốc đầu tiên ở TP. Hồ Chí Minh… triển HÀ ĐĂNG NHUẬN. Chìa khóa. Sơn dầu. 150x180cm lãm cá nhân củacác bậc thầy Phái, Nghiêm, Sáng và những triển lãm đầu tiên của hội họaViệt Nam tại Hong Kong, Singapore, Mỹ, Úc… không chỉ làm sôi động đờisống mỹ thuật mà cả giới văn hóa nghệ thuật nói chung. Nét nổi bật của hộihọa thời này là “cửa mở hai chiều”: Mở ra với tất cả các trường phái, chủnghĩa của nghệ thuật thế giới hiện đại (ngay cả các môn mới nhưinstallation, video art, perfomance cũng phát triển mau lẹ không ngờ). Mở ravới đời sống kinh tế thị trường và giao lưu quốc tế, xác lập vị thế của hộihọa Việt Nam trong khu vực thí dụ các bảo tàng, các sưu tập lớn bày và muatranh tượng Việt Nam, báo chí đưa tin, bài sôi nổi (không tính tới quảng cáothương mại)… hình thành một thị trường nhỏ nhoi (hiện nay đang suy đồi).Mở vào với truyền thống nghệ thuật dân tộc trước thời Pháp, trước khi cótrường mỹ thuật Đông Dương. Có người từng nói đùa “Họa sĩ Hà Nội cậy cólắm đình chùa!”. Nguyễn Trung cho rằng “Hội họa trừu tượng có nguồn gốcÁ Đông”. Truyền thống văn hóa nghệ thuật Chăm, Kh’mer, Tày, Thái, TâyNguyên mê hoặc nhiều tác giả. Mở vào với thế giới nội tâm cá nhân, nhữngđau xót, vui sướng, ẩn ức, suy tưởng, triết lý cá nhân gần tới mức “cá nhânbằng mọi giá”.Nhờ những sáng tạo ấy thay đổi ấy mà diện mạo, tinh thần của mỹ thuật ViệtNam thay đổi rất lớn, tương đương hai lần thay đổi trước đó là mỹ thuậtĐông Dương và mỹ thuật kháng chiến – hiện thực XHCN. (cũng rộng lớnhơn những nỗ lực thay đổi của nhóm họa sĩ trẻ Sài Gòn những năm 70).Điều đáng nói là sau sự đồng thuận của lãnh đạo Đảng về tự do sáng tác cácthành quả to lớn trên hoàn toàn là kết quả nỗ lực của các cá nhân. Cơ quanchính quyền, Bộ Văn hóa, các Hội chỉ đứng sau, làm ngơ, không ngăn cảnđã là tốt. Trừ ba triển lãm của ba họa sĩ lão thành nói trên toàn bộ kinh phíhoạt động do tài trợ và đóng góp cá nhân. Thực tế này vẫn tiếp diễn và cáchứng đối với các môn mới installation, performance, video art… đến hiện nayvẫn là như vậy. Tiền bạc và sự quan tâm của chính quyền, hội chỉ tập trungvào một lĩnh vực quan trọng nhưng tốn kém xấu xí là tượng đài. Thực tế nàycũng vẫn tiếp diễn dù rất ê chề.Trại sáng tác Đà Lạt lần này tuy chỉ có 15 họa sĩ nhưng cũng như một mẫusinh thiết để “chuẩn đoán” cho tình trạng hội họa nước ta hiện nay.Họa sĩ khóa kháng chiến Lưu Công Nhân chống ba - tong đến thăm các “đànem”. Ông đang bận kiểm kê lại tài sản hội họa của mình. “Cái được củamình vẫn là hiện thực XHCN, xem lại mới thấy nhiều cái còn bừa bộn quá,chưa đâu vào đâu” ông tâm s ự.Các họa sĩ từ trung niênvà lớn tuổi thì đều đãđịnh hình, hoặc vẽ trừutượng, hoặc vẽ có hình,hoặc triết lý, hoặc tìnhcảm. Ta không thể đòihỏi ở họ những đột phá,những bùng nổ như họ đãlàm trước đây 10, 20năm, song ta có quyền hyvọng ở họ sự chín muồicủa các phong cách cánhân và những tác phẩmhội tụ những gì thú vịtrong hội họa của họ. Tấtnhiên cũng có người đãmệt mỏi. Có người phânthân tay làm để bán, tayvẽ “cho mìn ...