Sáng tạo đường cong kinh nghiệm

Cục bộ và toàn bộ Thú thực, tôi không rõ lắm các lý thuyết về sáng tạo người ta nói gì. Nhưng có nhiều lần chúng tôi tiến hành những phép thử rất thực tế. Các kết quả thu được khá nhiều tính gợi ý. Việc đầu tiên phải nói là luật về đường cong kinh nghiệm cục bộ. Điều này không quá khó hiểu, được phát biểu như sau: Khi ta làm một việc nhiều lần, tập trung, liên tục và suy nghĩ tốt về nó, hiệu suất và kết quả sẽ tốt hơn. Sử dụng từ khóa "learning...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng tạo đường cong kinh nghiệm Sáng tạo đường cong kinh nghiệmCục bộ và toàn bộThú thực, tôi không rõ lắm các lý thuyết về sáng tạo người ta nói gì.Nhưng có nhiều lần chúng tôi tiến hành những phép thử rất thực tế. Cáckết quả thu được khá nhiều tính gợi ý. Việc đầu tiên phải nói là luật vềđường cong kinh nghiệm cục bộ.Điều này không quá khó hiểu, được phát biểu như sau: Khi ta làm mộtviệc nhiều lần, tập trung, liên tục và suy nghĩ tốt về nó, hiệu suất và kếtquả sẽ tốt hơn. Sử dụng từ khóa learning curve hay experience curvetra cứu Google hay Yahoo!Search, đảm bảo các bạn sẽ không thất vọng.Trước tiên, khi làm nhiều lần một việc, kỹ năng, sự khéo léo, năng lực tốiưu hóa hành vi cho công việc ấy cải thiện nhanh chóng. Hình ảnh dễ nhấtlà một người thợ trong dây chuyền may công nghiệp. Ban đầu sự khéo léovà khả năng quan sát có hạn, do chưa quen, do chưa thể tự tổ chức thaotác tốt nhất, do chưa chịu được sức ép sản xuất công nghiệp. Qua thờigian sẽ tốt lên. Ngay với một người đã có kỹ năng và hiệu suất đã khá ổnđịnh thì ngay trong cùng một ngày, lúc tập trung và sau khởi động, thìchính họ cũng làm tốt hơn họ trước đó vào cái giờ khởi động uể oải. Cácvận động viên điền kinh hay bơi lội thường được yêu cầu thực hiện cácđộng tác khởi động lâu và kỹ. Trong võ học, người ta cũng thường nói tớitạo ra sự hưng phấn sau khi cảm thấy mệt mỏi lần đầu. Người mới học võcũng hay bị vỡ cơ, nhưng sau này bền bỉ luyện tập, họ có cơ bắp dẻodai, bền chắc... Đại loại là thế.Sáng tạo cũng như vậy. Người viết báo sẽ khó khăn nhất lúc khởi độngbài viết, lúc bắt đầu hình thành và nhen nhóm những ý tưởng. Càng viếttiếp, các ý tưởng liên quan, có tính chất trợ giúp hay mở rộng... sẽ xuấthiện ngày càng nhiều. Tới cuối bài viết, thậm chí người ta phải bỏ bớtnhững cái đưa ra ban đầu, do có khả năng lựa chọn từ nhiều cái mới hayhơn, phù hợp hơn. Đó là sự sáng tạo khá cục bộ. Tương tự thế, lúc làmđào tạo, chúng tôi thử khoảng hơn chục bài toán xếp hình với các quediêm, vốn như là một trò chơi trẻ em vậy. Những bài ban đầu dễ, nhưngviệc thiếu tập trung và cảm giác trẻ con khiến những người lớn lúngtúng. Bài dễ cũng lúng túng. Với một áp lực hoàn thành trong các khoảngthời gian ngắn, càng sau làm càng tốt, và việc những bài khó nhằn nhất lạicó nhiều đáp án sáng tạo nhất. Thời gian để xử lý vẫn chỉ như bài dễ nhất.Bài dễ làm mãi không xong. Bài khó làm thoắt cái thì xong. Vẫn là conngười đó, chỉ cách nhau 30 phút -- và, chớ bỏ qua cái và quan trọng này,sự tập trung suy nghĩ cao độ.Còn sáng tạo toàn cục? Đây chỉ là khái niệm tưởng tượng, vì vậy có thểnó chưa phù hợp lắm. Nhưng tôi nhận thấy rằng mỗi con người có khảnăng liên kết rất nhiều thứ tưởng chừng không có liên hệ. Thực ra, đốivới các vấn đề tự nhiên và xã hội, có nhiều mối liên hệ có sẵn, nhưngchúng ta chưa có dịp tìm hiểu hay xét kỹ mà thôi.Người được xem là thông thái trong xã hội là những người có khả năngliên kết những hiện tượng, những hiểu biết tưởng chừng không liên hệ gìvới nhau, trong một không-thời gian và hệ ý tưởng nhất định, nhằm tạo ranhững hiểu biết có ích lợi cho người khác; điều mà không phải lúc nàocũng được coi là hiển nhiên.Quay trở lại với khái niệm sáng tạo: Các ý tưởng mới hay các kết hợp mớicó giá trị, ích lợi, trong các không-thời gian phù hợp, được bồi đắp bởi tínhkhả thi thương mại, chúng sẽ trở thành tính sáng tạo thương mại.iphone4.jpgiPod là ví dụ của ý tưởng âm nhạc di chuyển vốn có từW alkman, nhưng có cấu trúc mới của Internet, sự thích thú download, kếthợp thương mại với website bài hát giá rẻ, và một không-thời gian ngự trịbởi Internet, chiếm lĩnh bởi những con người sống không thể thiếuInternet. Đây là một ví dụ về sự sáng tạo toàn cục, mà chỉ có cách làmviệc miệt mài, gộp hàng trăm đường cong kinh nghiệm của các nhà nghiêncứu R&D, kinh doanh, thời trang... chúng ta mới thấy xuất hiện. Tính toàncục hiển nhiên đẩy tới lợi ích và không-thời gian ý tưởng sáng tạo củaiPhone. iPhone sáng tạo và hấp dẫn, nhưng không đầy bất ngờ như iPod.iPhone là sự mở rộng không gian sáng tạo toàn cục và kéo dài nhữngđường cong kinh nghiệm của tập thể Apple và những đội ngũ cộng sự liênquan.Không phải ngẫu nhiên mà xu hướng đan xen ngành của khoa học hiệnđại rõ rệt, lan tỏa hơn bao giờ hết như hiện nay. Thiết nghĩ đó cũng chínhlà việc mở rộng không gian kết nối cho các đường cong kinh nghiệm củanhiều lĩnh vực, vốn dĩ đã có sự liên kết, nhưng chưa được khám phá triệtđể. Những ngành có tính chất biên giới như vật lý-toán, sinh hóa, y sinh,kinh tế lượng... lần lượt ra đời. Nhưng những ngành đan xen rộng rãi hơnvẫn tiếp tục đẩy quá trình này ra xa nữa. Còn trong kinh doanh thì các tưtưởng sáng tạo để sinh ra giá trị mới, thiết nghĩ đã ra đời từ lâu lắm. Chiếntranh, khan hiếm lương thực, nghèo đói, khó vận chuyển có khi lại lànguyên liệu cho sự thịnh vượng của một tập đoàn phân phối hàng hóa, chỉnhờ sự kết dính rất sáng tạo: phục vụ nhu cầu trong khoảng không-thờigian tạo ra nhiều giá trị nhất, nghĩa là nơi thiếu thốn nhất, và vào lúc khókhăn nhất. Nhiều tập đoàn kinh doanh hàng hóa châu Âu đã lớn lên vàgiàu có nhờ điều này.Dường như tôi tin tưởng có một quá trình interconnecting các vùng tư duykhác nhau, vốn tưởng như khá biệt lập của bộ não mỗi con người, để tạora những sáng tạo có tính toàn bộ, chí ít là mở rộng hơn rất nhiều so vớicục bộ. ...