Say nóng say nắng, dùng thuốc gì?

Say nắng say nóng là tình trạng rối loạn thần kinh trung ương và các cơ quan trong cơ thể do thân nhiệt tăng quá cao. Rối loạn bệnh lý này thường xảy ra ở những người già yếu, trẻ em có sức chịu nóng kém, người mới ốm dậy, người lao động quá sức, người làm việc căng thẳng trong điều kiện nắng nóng gay gắt...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Say nóng say nắng, dùng thuốc gì?Say nóng say nắng, dùng thuốc gì?Say nắng say nóng là tình trạng rối loạn thần kinh trung ương và các cơ quantrong cơ thể do thân nhiệt tăng quá cao. Rối loạn bệnh lý này thường xảy ra ởnhững người già yếu, trẻ em có sức chịu nóng kém, người mới ốm dậy, ngườilao động quá sức, người làm việc căng thẳng trong điều kiện nắng nóng gaygắt...Trong say nắng say nóng có nhiều rối loạn khác nhau, nhưng đứng về mặtđiều trị thì có ba rối loạn đáng lưu ý là: thân nhiệt tăng quá cao là do cơ thể bịnhận thêm nhiệt từ môi trường cộng với tình trạng tăng sản sinh nhiệt do laođộng. Mặc dù cơ thể luôn có phản ứng điều hòa để làm mát cơ thể. Song donhiều lý do khác nhau mà các cơ chế này hoặc thực hiện không hiệu quả hoặcquá khả năng không điều hòa kịp dẫn đến cơ thể bị tăng thân nhiệt. Thường ởnhững trường hợp bị nặng, thân nhiệt có thể lên đến trên 39oC như nhữngtrường hợp sốt cao thực thụ. Tình trạng mất quá nhiều muối và nước là rốiloạn đáng lưu ý thứ hai. Đây là hậu quả của việc mất mồ hôi mà không đượcbù nước kịp thời. Và rối loạn thứ ba là nhiễm nội độc tố quá lớn. Tình trạngnhiễm nội độc tố dẫn đến suy đa phủ tạng chỉ xuất hiện từ ngày thứ 2 từ khisay nóng, say nắng mức độ nặng trở đi. Các nội độc tố này được cho là xuấthiện từ các rối loạn chuyển hóa, hấp thu.Theo các rối loạn trên, thuốc có thể cải thiện tình hình bao gồm các thuốcdưới đây:Thuốc hạ nhiệt: Thuốc đầu tiên nên dùng nhất đó là thuốc hạ thân nhiệt, ưutiên dùng paracetamol. Thuốc này có tác dụng ức chế các prostaglandin là cácchất gây tăng thân nhiệt điển hình và là các chất giải phóng mạnh dưới tácdụng của thân nhiệt tăng cao. Thân nhiệt tăng cao làm hủy hoại tế bào và làmtăng giải phóng các chất này. Ứ c chế thành công các prostaglandin chúng tacó thể hạ được thân nhiệt như mong muốn.Đ ể có hiệu quả, việc lựa chọn dạng thuốc dùng là rất quan trọng. Nếu nhưthân nhiệt của người bệnh chỉ từ 39-40oC thì chúng ta có thể dùng dạng viênsủi 1 viên 500mg liều duy nhất. Nhớ là phải hòa tan thuốc trong cốc nước rồimới uống và uống ngay khi có dấu hiệu tăng thân nhiệt. Trong trường hợpnày, bạn không cần uống thuốc sau ăn. Nhưng nếu như thân nhiệt của bạntăng trên 40oC thì bạn cần phải dùng dạng thuốc tiêm truyền để thuốc nhanhphát huy tác dụng. Efferalgan được bào chế hẳn dưới dạng truyền đóng trongchai pha chế sẵn. Có thể dùng trực tiếp dạng này ở người bệnh có thân nhiệttrên 40-41 0C thì mới có khả năng hạ nhiệt thành công và chỉ thực hiện việctiêm truyền tại các cơ sở y tế. Khi bị say nóng, say nắng thân nhiệt thường tăng cao, cần phải dùng thuốc hạ nhiệt kịp thời.Các thuốc giãn cơ:Mặc dù say nắng say nóng không làm tăng co thắt cơ nhưng việc dùng thuốcgiãn cơ là cần thiết. Trong nỗ lực hạ thân nhiệt thì cơ chế làm giãn mạch làmột cơ chế “vàng”. Mạch ngoại vi giãn ra, máu được chuyển từ trung tâm rangoại vi để thải nhiệt nên có hiệu ứng hạ thân nhiệt vô cùng lớn. Thuốc giãncơ làm giảm trương lực cơ, giảm chèn ép mạch máu nên có thể góp phần hạnhiệt ở một mức độ nhất định. Chúng ta chỉ cần dùng thuốc giãn cơ với liềuduy nhất là ổn. Thuốc hay được dùng là dantrolen.Dung dịch bù nước điện giải: Đây là dung dịch muối, đường. Uống dungdịch này rất có ý nghĩa, vừa cung cấp nước cho cơ thể tránh bị mất nước do raquá nhiều mồ hôi lại vừa cung cấp điện giải - vốn là một chất đang bị rối loạnnghiêm trọng dưới tiết trời nắng nóng gay gắt. Dung dịch tốt nhất có thể dùnglà oresol vẫn được dùng để trị tiêu chảy. Một gói pha với 1 lít nước và chongười bệnh uống từ từ. Chừng 15 phút lại cho uống khoảng 100ml (một ngụmto). Sau đó người bệnh sẽ tỉnh dần. Nếu không đi mua kịp thì bạn có thể tựpha chế với công thức đường: muối là 5:1. Làm sao cho đủ 18g (15g đường,3g muối) rồi pha trong 1 lít nước là thành công. Nhớ là chỉ uống nước nguộiho ặc nước mát, không uống nước lạnh. Trường hợp thân nhiệt tăng cao trên39 0C, chúng ta phải xem xét tới khả năng truyền dịch điện giải để bù nướcnhanh và làm mát nhanh.Thuốc corticoid: Thuốc corticoid không được phép tự sử dụng trong cáctrường hợp này mà chỉ được phép dùng tại các tuyến bệnh viện và có bác sĩchuyên khoa hoặc bác sĩ hồi sức cấp cứu. Thuốc có tác dụng ức chế và giảmbớt tác dụng gây viêm đa phủ tạng của các nội độc tố nhằm giải thoát chotrung tâm hô hấp và tuần hoàn. Việc d ùng thuốc phải hết sức cân nhắc và chỉdùng ở những bệnh nhân nặng (bị đột qụy do nóng).Ngoài các thuốc trên, một số thuốc khác có thể có tác dụng như dopamin,noradrenalin, adrenalin… Đây là các thuốc dùng trong hồi sức tích cực và chỉđược sử dụng do bác sĩ chuyên khoa hồi sức cấp cứu những trường hợp đedọa là trụy tuần hoàn.Ngoài việc dùng thuốc thì cấp cứu làm mát cho bệnh nhân say nóng say nắnglà quan trọng nhất. Người ta thấy nếu như chúng ta cấp cứu nhanh và hạ thânnhiệt cấp tốc trong vòng 30 phút đầu tiên thì khả năng cứu sống bệnh nhân làrất cao. Nhưng nếu như chúng ta chậm trễ thì có dùng thuố ...