Selen và sức khỏe con người

Selen là một nguyên tố hiếm có trong cơ thể với hàm lượng rất ít, nhưng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe. Bài viết Selen và sức khỏe con người trình bày các nội dung: Selen trong cơ thể; Hợp chất selen chống oxy hóa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Selen và sức khỏe con người KHOA HỌC SỨC KHỎE SELEN VÀ SỨC KHỎE CON NGƯỜI PGS.TS. Phan Túy Trường Đại học Hòa Bình Tác giả liên hệ: phantuy@daihochoabinh.edu.vnNgày nhận: 04/12/2023Ngày nhận bản sửa: 14/12/2023Ngày duyệt đăng: 21/12/2023Tóm tắt Selen là nguyên tố vi lượng thiết yếu. Tổng hàm lượng selen trong cơ thể ngườikhoảng 14 mg. Selen được đưa vào cơ thể người qua đường ăn uống dưới dạng selenhữu cơ như selenomethionine (Se-Met) và selenocystein (Sec hoặc U, trong các ấn phẩmcũ hơn thì cũng có thể là Se-Cys), và dạng selen vô cơ phổ biến là selenate (SeO42 -) vàselenite (SeO32 -) . Selenomethionine (Se-Met) đã được chứng minh có chức năng miễn dịch, có hoạt tínhchống oxy hóa đặc biệt chống lại peroxynitrite, và superoxitde, có tác dụng bảo vệ DNAkhỏi bị hư hại do tia cực tím, do bức xạ gây ra. Sự thiếu hụt selen có thể dẫn đến rối loạn tim, cơ, xương và miễn dịch, cũng có thể dẫnđến nguy cơ cao hơn là mắc bệnh ung thư, bệnh tim mạch, cao huyết áp và đột quỵ. Ngoàira, cá biệt có thể mắc bệnh chàm, bệnh vẩy nến, viêm khớp, đục thủy tinh thể, nghiện rượuvà nhiễm trùng.Từ khóa: Selen, Selen hữu cơ.Selenium and Human Health Assoc. Prof., Dr Phan Tuy Hoa Binh University Corresponding Author: phantuy@daihochoabinh.edu.vnAbstract Selenium is an important trace element. The total of selenium content in the humanbody is about 14 mg. Selenium enters the human body through food in the form of organicseleniums such as selenomethionine (Se-Met) and selenocysteine (Sec), and commoninorganic forms of selenium are selenate (SeO32 -) and selenite (SeO32 -)… Selenomethionine (Se-Met) has been shown to have immune functions, have specificantioxidant activity against peroxynitrite and superoxide, and protect DNA from damagecaused by ultraviolet rays and radiation. Selenium deficiency can lead to heart, muscle, bone and immune system disease, aswell as a higher risk of cancer, heart disease, high blood pressure and stroke. Additionally,people may suffer from eczema, psoriasis, arthritis, cataracts, alcoholism and infections.Keywords: Selen, Selen hữu cơ, selenocysteine (Sec). Số 10 - Tháng 12.2023 - Tạp chí KH&CN Trường Đại học Hòa Bình 99KHOA HỌC SỨC KHỎEMở đầu ở Thụy Điển vào năm 1817. Selen là một nguyên tố hiếm có Selen là một phi kim. Về mặt hóatrong cơ thể với hàm lượng rất ít, nhưng học, selen rất giống với lưu huỳnh vàlại đóng vai trò vô cùng quan trọng đối teluri. Trong tự nhiên, rất hiếm thấy Sevới sức khỏe. Bên cạnh đó, Selen còn ở dạng nguyên tố.giúp củng cố hệ miễn dịch khi chống lại Selen tồn tại ở các dạng hóa họccác loại bệnh tật rất hiệu quả. Nếu một khác nhau và các hợp chất của selen cóngười thiếu hụt selen sẽ có nguy cơ dễ thể được phân thành hai loại: selen hữumắc bệnh như tiểu đường, đột quỵ, xơ cơ và selen vô cơ. Selen được đưa vàovữa động mạch, suy tim, xơ gan,… và cơ thể người và động vật qua đường ănthậm chí là ung thư. Tuy nhiên, cơ thể uống dưới dạng hữu cơ hoặc vô cơ. Dạnglại không thể tự sản sinh ra selen, mà selen hữu cơ gồm có selenomethioninephải bổ sung khoáng chất vi lượng từ (Se-Met) và selenocysteine (Sec), dạngnguồn thực phẩm. selen vô cơ phổ biến là selenate (SeO42 - )1. Selen trong cơ thể và selenite (SeO32 - ) [1]. Selen là một nguyên tố hóa học với Con đường trao đổi chất của Se quasố nguyên tử 34, ký hiệu hóa học Se do chế độ ăn uống được thể hiện trongBerzelius và Gahn phát hiện lần đầu tiên Hình 1. Hình 1. Con đường chuyển hóa Se trong chế độ ăn uống ở người [2] Se-Met (Selenomethionine); Sec (selenocystein); GSSeSG (selenodiglutathione);γ-glutamyl-CH3 SeCys, γ-glutamyl-Se-metyl selenocystein; H2Se, hydro selenid;HSePO3, selenophotphat; CH3SeCys,Se-metylselenocystein; CH3SeH, metylselenol;(CH3)2Se, dimetyl selenid; SeO2, selen dioxit; (CH3)3Se, ion trimethylselenonium Selenium là một nguyên tố vi lượng cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêmđáp ứng các chức năng quan trọng trong trọng. Chức năng của selen trong cơ thểcơ thể. Sự thiếu hụt selen có thể gây ra chủ yếu liên quan đến đặc tính chốngbệnh cấp tính rối loạn, nhưng quá liều oxy hóa của nó, vì Se là một phần thiết100 Tạp chí KH&CN Trường Đại học Hòa Bình - Số 10 - Tháng 12.2023 KHOA HỌC SỨC KHỎEyếu của các enzym chống oxy hóa hơn 25 selenoprotein hiện diện trong cơquan trọng [3]. thể. Selenium (Se) là một trong những Trên thế giới, ở các vùng khác nhau, nguyên tố vi lượng được nghiên cứuhàm lượng Se trong đất, khẩu phần ăn rộng rãi nhất về các yếu tố, đặc biệt làcủa người không giống nhau, nên hàng liên quan đến chống oxy hóa và bệnhngày, lượng Se được đưa vào cơ thể ung thư. Đã có nhiều công trình nghiênngười rất khác nhau mặc dù lượng Se cứu về tác dụng chống oxy hóa và ứcđược khuyến nghị trong chế độ ăn uống chế sự phát triển của tế bào ung thư.đã được thiết lập, Liều dinh dưỡng dao Dưới đây, chúng tôi chỉ nêu tác dụngđộng từ 50 - 200 μg/ngày đã được sử chống oxy hóa của một số hợp chấtdụng chủ yếu để phòng ngừa ban đầu selen hữu cơ.[4]. Tuy nhiên, nếu dùng Se ở liều dinh 2. Hợp chất selen chống oxy hóadưỡng cao trong thời gian dài có ...