Siêu âm Doppler

Trong siêu âm chẩn đoán, có một kỹ thuật để đo dòng chuyển động của máu trong mạch và một số chức năng khác mà ở siêu âm thường không thực hiện được. Đó là kỹ thuật siêu âm Doppler. * Vậy siêu âm Doppler là gì và nó có những ưu điểm gì so với siêu âm thông thường ? * Ta nhắc lại Hiệu ứng Doppler trong vật lý cơ bản để hiểu về ứng dụng của nó. 1. Hiệu ứng Doppler : + Nếu sóng được phát ra từ nguồn phát cố định đến 1 đầu...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Siêu âm Doppler Siêu âm Doppler* Trong siêu âm chẩn đoán, có một kỹ thuật để đo dòng chuyển động củamáu trong mạch và một số chức năng khác mà ở siêu âm thường không thựchiện được. Đó là kỹ thuật siêu âm Doppler.* Vậy siêu âm Doppler là gì và nó có những ưu điểm gì so với siêu âm thôngthường ?* Ta nhắc lại Hiệu ứng Doppler trong vật lý cơ bản để hiểu về ứng dụng củanó.1. Hiệu ứng Doppler :+ Nếu sóng được phát ra từ nguồn phát cố định đến 1 đầu thu cố định: thì tầnsố thu bằng tần số phát.+ Nếu khoảng cách giữa đầu thu và đầu phát thay đổi trong khoảng thời gianthu sóng thì:- bước sóng sẽ dài ra hay ngắn lại,- bước sóng ngắn lại trong trường hợp đầu thu và phát lại gần nhau.+ Hiệu ứng Doppler đúng cho mọi loại sóng từ sóng hạ âm, sóng nghe đượccho tới sóng siêu âm.(ví dụ điển hình khi nghe tiếng còi tàu từ xà chạy về gần...)+ Hiệu số giữa sóng tới và sóng phản xạ gọi là tần số DopplerCông thức Δf=|Fr - Fi| =2Fi|cosθ|.v/cTrong đó:~Fr: tần số sóng phản xạ~Fi: tần số sóng tới~c: vận tốc truyền sóng siêu âm trong môi trường~v: vận tốc của vật chuyển động~θ: góc tạo bởi chùm tia siêu âm và phương chuyển động của vật2. Siêu âm Doppler :+ Siêu âm Doppler là phương pháp ứng dụng hiệu ứng doppler.+ Người ta phát sóng siêu âm tới bộ phận cần khảo sát chức năng và thu hồisóng phản xạ.- Từ sự khác biệt tần số tới và phản hồi ta sẽ có các thiết bị xủ lý và hiển thịlên màn ảnh.- Ảnh này cho biết chức năng hoạt động của các cơ quan ra sao.+ Về khía cạnh kỹ thuật ta quan tâm tới hai vấn đề:- một là phân tích sóng phản hồi để tính tần số Doppler, nhờ đó khảo sátđược sự chuyển động của vật cần khảo sát.- hai là hiển thị lên màn ảnh sự phân bố của vật chuyển động đó.+ Khi đánh giá tín hiệu phản hồi của dòng chảy:- các vận tốc của dòng chảy hướng về phía đầu dò được mã màu đỏ trênDoppler màu,- còn các vận tốc của dòng chảy hướng ra xa đầu dò sẽ đươc mã màu xanh.+ Siêu âm doppler có 4 loại :- Doppler sóng liên tục (continuous wave doppler)- Doppler kép (duplex doppler)- Doppler màu (color doppler)- Doppler năng lượng (power doppler)3. Ứng dụng của siêu âm Doppler :+ Siêu âm Doppler đuợc ứng dụng trong khá nhiều trường hợp, thường gặpnhất là khảo sát mạch máu.+ Trong khảo sát mạch máu, thông tin từ siêu âm Doppler có thể cho ta cácthông số về :- Hướng dòng chảy.- Sự phân bố vận tốc dòng chảy- Đặc tính nhịp đập- Động mạch hay tĩnh mạch- Vận tốc và lưu lượng dòng chảy+ Ngoài ra siêu âm Doppler còn được ứng dụng trong sản phụ khoa để xemxét tình hình phát triển của thai nhi, cung cấp các thông tin hữu ích về sinhlý tử cung trong thời kỳ mang thai của người mẹ.+ Các ứng dụng khác của siêu âm cũng được ứng dụng khá rộng rãi như :- Khảo sát hoạt động và các thông số chức năng của tim.- Khảo sát hệ thống tĩnh mạch cửa, tĩnh mạch trên của gan- Khảo sát bệnh lý động mạch thận- Khảo sát bệnh lý của động mạch chủ bụng4. Về ưu nhược của siêu âm Doppler :+ Qua các ứng dụng, ta thấy siêu âm Doppler có nhiều ưu điểm, kỹ thuật nàygiúp cho bác sĩ có thể đưa ra những chẩn đoán bệnh tốt hơn phục vụ khámvà điều trị.+ So với siêu âm thuờng thì siêu âm Doppler có nhiều ưu thế hơn (tk về siêuâm thường).+ Tuy nhiên, tuỳ theo trường hợp bệnh mà ta cần chụp siêu âm thường haysiêu âm Doppler, vì chi phí chụp ảnh Doppler cao hơn siêu âm thườngnhiều.+ Tốt nhất nên chụp siêu âm loại nào theo sự chỉ định của bác sĩ.