SIÊU ÂM THẬN CẤP CỨU phần 1

nĐau ở mạn sườn hoặc đau bụng cấp kèm với tiểu máu là những lý do nhập viện tương đối hay gặp ở khoa cấp cứu. Tuy rằng tắc nghẽn hệ niệu có thể là một chẩn đoán khả dĩ nhất ở những bệnh nhân này, nhưng vẫn còn có những chẩn đoán phân biệt bao gồm những bệnh gây đe dọa tính mạng mà trong đó quan trọng nhất là dãn và vỡ túi phình động mạch chủ bụng. Siêu âm cấp cứu tại giường là một phương tiện giúp xác định nhanh chóng chẩn đoán trong tắc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SIÊU ÂM THẬN CẤP CỨU phần 1 SIÊU ÂM THẬN CẤP CỨU phần 1Đau ở mạn sườn hoặc đau bụng cấp kèm với tiểu máu là những lý donhập viện tương đối hay gặp ở khoa cấp cứu. Tuy rằng tắc nghẽn hệ niệucó thể là một chẩn đoán khả dĩ nhất ở những bệnh nhân này, nhưng vẫncòn có những chẩn đoán phân biệt bao gồm những bệnh gây đe dọa tínhmạng mà trong đó quan trọng nhất là dãn và vỡ túi phình động mạch chủbụng. Siêu âm cấp cứu tại giường là một phương tiện giúp xác địnhnhanh chóng chẩn đoán trong tắc nghẽn hệ niệu cấp tính và giúp loại trừnhững bệnh gây đe dọa tính mạng khác.Cũng cần phải tìm hiểu một chút về những thuật ngữ thường gặp để mô tảsinh bệnh học của tình trạng tắc nghẽn hệ niệu. Tắc nghẽn dòng chảy củanước tiểu về mặt cấu trúc được gọi là tắc nghẽn hệ niệu bệnh lý. Ngoạitrừ trường hợp sự tắc nghẽn diễn tiến từ từ, thông thường thì tình trạngtắc nghẽn sẽ gây đau và được gọi là cơn đau quặn thận. Nguyên nhânthường gặp nhất là sỏi thận bị rơi vào niệu quản gây kẹt (sỏi kẹt niệuquản). Dòng nước tiểu bị sỏi chặn lại gây ứ đọng và làm cho đầu gần củaniệu quản dãn ra (dãn niệu quản). Khi sự tắc nghẽn tiến triển hơn nữa,đến lượt những cấu trúc nằm gần thượng lưu hơn, chẳng hạn như hệthống góp của thận (bể thận và các đài thận) sẽ bị d ãn ra, hiện tượng nàyđược gọi là thận ứ nước. N ếu thận ứ nước nặng, nhu mô thận bị chèn ép,và nếu sự chèn ép kéo dài đủ lâu (khoảng 2 - 4 tuần) sẽ gây mất chứcnăng thận.Như đ ã mô tả ở trên, nguyên nhân thường gặp nhất của cơn đau quặn thậnlà thận ứ nước và sỏi kẹt niệu quản. Tuy nhiên, nói chung, bất cứ thứ giàcó thể gây bít tắc bên trong lòng của hệ thống góp hoặc gây chèn ép từbên ngoài đều có thể chặn dòng chảy của nước tiểu và gây cơn đau quặnthận.Siêu âm tại giường trong khoa cấp cứu cũng rất có ích đối với nhữngbệnh nhân thiểu niệu hoặc vô niệu, suy thận cấp hoặc viêm thận bể thận.Tương tự như đối với những bệnh nhân bị đau quặn thận, nó cũng giúpcho bác sĩ thu hẹp lại những chẩn đoán phân biên bằng cách khảo sátnhững cấu trúc nằm sau phúc mạc xem có bất thường hay không nhưngnó cũng chỉ cho được những manh mối có giới hạn về tình trạng chứcnăng của hệ tiết niệu.GIẢI PHẪU HỌCThận là một cơ quan nằm sau phúc mạc và được bảo vệ từ phía sau bởinhững cung sườn dưới. Thận phải nằm ngay dưới gan còn thận trái nằmngay dưới lách. Cực trên của hai thận hơi nghiêng vào trong và ra sau.Mỗi thận đều có một lớp vỏ xơ ở bên ngoài, lớp giữa chứa tủy thận (cáctháp thận) với lớp vỏ bao quanh (các cột Bertin) và vùng xoang thận bêntrong có chứa các đài thận và bể thận cùng với những mạch máu lớn, mômỡ và bạch huyết.Đường vào xoang thận nằm ở mặt giữa của mỗi thận và được gọi là rốnthận. Nó có chứa các nhánh lớn của tĩnh mạch thận, động mạch thận, niệuquản, mô liên kết và mô bạch huyết.Toàn bộ phức hợp thận bao gồm thận, tuyến thượng thận, rốn thận, lớpmỡ quanh thận và được bao quanh bởi 1 lớp mạc được gọi là m ạc Gerota.Resized to 85% (was 541 x 566) - Click image toenlargeHình minh họa 1: Tổng quan về thậnNiệu quản đi ra khỏi thận từ rốn thận và nó là một ống cơ đi từ sau phúcmạc và trước cơ psoas đến bàng quang. Nó ngoặt vào trong rồi băng quacác mạch chậu rồi đi dọc theo thành khung chậu trước khi hướng về phíatrước và vào trong để đi đến đáy bàng quang.Có 3 chỗ hẹp tự nhiên của niệu quản: (1)khúc nối bể thận - niệu quản, lànơi bể thận hẹp lại để trở thành niệu quản; (2)vị trí băng ngang qua cácmạch chậu do nó bị uốn cong và ép lại và (3)chỗ nối niệu quản - bàngquang. Bàng quan nằm ngay phía sau xương mu và phía trước trực tràng(đ ối với nam) hoặc tử cung (đối với nữ). Nó là một cấu trúc cơ mà khi ởtrạng thái căng sẽ chiếm trọn lòng khung chậu, và đôi khi tiếp giáp vớithành bụng.KỸ THUẬT, CẤU TRÚC B ÌNH THƯỜNG VÀ NHỮNG BIẾN THỂĐầu dò thường được sử dụng để khảo sát thận là những đầu dò có tần số3.5-5 MHz. Đ ể khảo sát thận phải, b ênh nhân nằm ngửa và đầu dò đượcđặt ở khoảng gian sườn dưới b ên phải, trên đường nách giữa. D ùng ganlàm cửa sổ xuyên âm và hướng đầu dò chếch nhẹ về phía sau (hướng vềphía thận). Nhẹ nhàng quét đầu dò (lên xuống hoặc từ bên này sang bênkia) để khảo sát toàn bộ thận. Nếu cần, bạn có thể yêu cầu bệnh nhân hítvào và thở ra để quan sát sự dịch chuyển của thận. Quan sát thận theo trụcdọc (trục dài) và trục ngang (trục ngắn) (hình 1 - 3 và video 1 - 2).Resized to 85% (was 541 x 373) - Click image toenlargeResized to 85% (was 541 x 380) - Click image toenlargeHình 1a và 1b: hình ảnh theo trục dọc của thận phải bình thườngResized to 85% (was 541 x 393) - Click image toenlargeHình 2: hình ảnh theo trục ngang của thận phải bình thường. Chú ý vị trítúi mật (GB) kế bên gan và tĩnh mạch chủ dưới (IVC)Your browser does not support inline frames or is currently configurednot to display inline frames.Video 1: trục dọc của thận phải bình thường.Your browser does not support inline frames or is currently configurednot to display inline frames.Video 2: trục ngang của thận phải b ình thường.Resized to 89% (was 520 x 402) - Click image toenlargeHình 3: H ình cắt ngang của hệ thống cung cấp máu cho thận phải bìnhthường (Doppler màu hiển thị các mạch máu ở rốn thận bằng màu đỏ vàxanh)Đối với thận trái, bênh nhân được nằm ngửa hoặc nghiêng phải. Đặt đầudò ở khoảng gian sườn ở đường nách sau. Vị trí có thể ở gần phía đầu vànằm gần phía sau hơn so với khi khảo sát thận phải. Tiếp tục quét nhẹ đầudò để khảo sát toàn bộ thận. Khảo sát thận trên trục dọc và ngang (Video3 và 4)Your browser does not support inline frames or is currently configurednot to display inline frames.Video 3: hình ả nh thận trái bình thường ở trục dọc.Your browser does not support inline frames or is currently configurednot to display inline frames.Video 4: hình ả nh thận trái bình thường ở trục ngang.Tùy thuộc bạn quan sát thận theo trục nào mà hình ảnh siê ...