SKKN: Phương pháp giải một số bài tập nhiễm sắc thể Sinh học 9

Ở lớp 9, học sinh bắt đầu làm quen với việc giải bài tập vận dụng các quy luật di truyền để tính toán suy luận. Nhất là trong chương nhiễm sắc thể (NST) học sinh phải hiểu được tính đặc trưng của bộ nhiễm sắc thể, những diễn biến cơ bản của nhiễm sắc thể trong quá trình nguyên phân và giảm phân là cơ sở để làm một số bài tập về chương này.Mời các bạn cùng tham khảo bài SKKN này nhé.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Phương pháp giải một số bài tập nhiễm sắc thể Sinh học 9 TRƯỜNG THCS HỒNG THỦY=============================================================== SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM PHƯƠNG PHÁP GIẢI MỘT SỐ BÀI TẬP NST SINH HỌC 9=============================================================== GIÁO VIÊN: PHẠM MINH HẬU TRƯỜNG THCS HỒNG THỦY=============================================================== A. ĐẶT VẤN ĐỀ: I. CƠ SỞ LÝ LUẬN: - Sinh học là môn khoa học chuyên nghiên cứu về hình thái cấu tạosinh lí, sinh thái của cơ thể sinh vật. Đặc thù của môn sinh học là rất gần gũivới đời sống con người, học sinh dễ dàng quan sát các mẫu vật xung quanhthiên nhiên để tích luỹ kiến thức sinh học cho mình nhất là chương trình sinhhọc lớp 6, 7, 8. - Trong chương trình sinh học 9 nội dung mang tính khái quát, trừutượng ở cấp độ vi mô hoặc vĩ mô. Học sinh bắt đầu làm quen với việc giảibài tập vận dụng các quy luật di truyền để tính toán suy luận. Nhất là trong chương nhiễm sắc thể (NST) học sinh phải hiểu được tínhđặc trưng của bộ nhiễm sắc thể, những diễn biến cơ bản của nhiễm sắc thểtrong quá trình nguyên phân và giảm phân là cơ sở để làm một số bài tập vềchương này. II. CƠ SỞ THỰC TIỄN: - Trong thực tế khi tham gia trực tiếp giảng dạy môn sinh học 9 ở địaphương, đặc biệt là nội dung trong bài nguyên phân và giảm phân trongchương nhiễm sắc thể học sinh gặp rất nhiều khó khăn khi tìm hiểu chiếmlĩnh kiến thức. - Khi vận dụng kiến thức lí thuyết vào làm bài tập như tính số lượngnhiễm sắc thể, tính số tâm động… của nhiễm sắc thể ở mỗi kì trong quátrình phân bào học sinh rất lúng túng vì không hiểu được bản chất. Ví dụ: Khi làm bài tập 4 (sgk – tr30) – Sinh học 9 Ruồi giấm có 2n = 8. Một tế bào của ruồi giấm đang ở kì giữa của giảmphân I. Tế bào đó có bao nhiêu nhiễm sắc thể đơn trong các trường hợp sauđây? a) 2 b) 4 c) 8 d) 16=============================================================== GIÁO VIÊN: PHẠM MINH HẬU TRƯỜNG THCS HỒNG THỦY=============================================================== Kết quả thu được: Kết quả Giỏi Khá TB Yếu Tỉ lệ lớp 9A (37 HS) 0% 35% 40% 25% 9B (40 HS) 5% 30% 45% 20% Xuất phát từ thực tế đó là cơ sở thúc đẩy tôi chọn sáng kiến kinhnghiệm này nhằm giúp học sinh dể dàng làm một số bài tập liên quan đượcdễ dàng. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ * LÝ LUẬN. Đa số học sinh lớp 9 thường gặp khó khăn và không hiểu để làm cácbài tập về nhiễm sắc thể. Vì học sinh chưa thể hình dung ra được phươngpháp giải loại bài tập này. Để giải quyết vấn đề này tôi đã tìm ra một phươngpháp mới: Đầu tiên bản thân tôi nhắc lại khái niệm về cấu trúc của nhiễm sắc thểcho học sinh giỏi: Thế nào Cromatit, thế nào là tâm động. Sau đó tôi kết hợp tranh vẽ để miêu tả rõ các diễn biến của nguyên phân(gồm 4 kỳ: Kỳ đầu, kỳ giữa, kỳ sau, kỳ cuối); giảm phân (chú ý cho học sinhthấy rõ ở đây xảy ra 2 lần phân bào) và ý nghĩa của quá trình nguyên phân vàgiảm phân. Và điều then chốt nhất là từ những khái niệm đó tôi đã rút ra 2 bảngtổng hợp mà tôi nghĩ rằng khi học sinh nhìn vào có thể dễ dàng giải quyếtcác loại bài tập về NST. Bảng 1. Kỳ nguyên phân CuốiCấu trúc Trung TB Trước Giữa Sau TB đã gian chưa tách tách=============================================================== GIÁO VIÊN: PHẠM MINH HẬU TRƯỜNG THCS HỒNG THỦY===============================================================1. Số nhiễm sắc thể 2n 2n 2n 4n 4n 2n2. Về trạng thái kép kép kép đơn đơn đơn3. Số tâm động 2n 2n 2n 4n 4n 2n4. Số Cro matít 4n 4n 4n 0 0 0 Bảng 2. Kỳ Cuối Trung Trước Giữa Sau TB chưa TB đã gianLần phân bào tách táchLần phân bào I1. Nhiễm sắc thể 2n 2n 2n 2n 2n n2. Trạng thái kép kép kép kép kép kép3. Số tâm động 2n 2n 2n 2n 2n nLần phân bào II1. Nhiễm sắc thể n n n 2n 2n n2. Trạng thái kép kép kép đơn đơn đơn3. Số tâm động n n n 2n 2n n * BÀI TẬP VẬN DỤNG: Bài tập 1 (sgk – trang 30 – sinh học 9) Ở ruồi giấm 2n = 8. Một tế bào ruồi giấm đang ở kì sau của nguyênphân. Số nhiễm sắc thể trong tế bào đó bằng bao nhiêu trong các trường hợpsau: a) 4 b) 8 c) 16 d) 32 Số nhiễm sắc thể ở kỳ sau là 4n nhiễm sắc thể đơn = 16 -> đáp án c làđúng. Bài tập 2: Ở lúa nư ...