Sỏi mật (Phần 1)

Sỏi mật (Phần 1)Sỏi mật là gì ?Sỏi mật là “ những hòn sỏi ” nằm bên trong túi mật. Túi mật là một túi có dạng hình lê nằm ở bên dưới gan. Nó là nơi dự trữ mật do gan bài tiết ra. Trong bữa ăn túi mật co bóp để tống mật qua đường mật vào ruột non để giúp tiêu hóa thức ăn. Những lắng đọng bất thường của mật sẽ hình thành nên sỏi mật. Sỏi mật thường gây ra đau bụng, viêm nhiễm và nhiễm trùng túi mật và viêm tụy. Có hai loại...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sỏi mật (Phần 1) Sỏi mật (Phần 1)Sỏi mật là gì ? Sỏi mật là “ những hòn sỏi ” nằm bên trong túi mật. Túi mật là một túi có dạnghình lê nằm ở bên dưới gan. Nó là nơi dự trữ mật do gan bài tiết ra. Trong bữa ăn túimật co bóp để tống mật qua đường mật vào ruột non để giúp tiêu hóa thức ăn. Nhữnglắng đọng bất thường của mật sẽ hình thành nên sỏi mật. Sỏi mật thường gây ra đaubụng, viêm nhiễm và nhiễm trùng túi mật và viêm tụy. Có hai loại sỏi mật : sỏi cholesterol và sỏi sắc tố mật. Sỏi cholesterol bao gồm ítnhất 60% là cholesterol và thường gặp ở Hoa Kỳ và Tây Âu. Sỏi sắc tố thì màu nâuhoặc đen do có nồng độ sắc tố mật cao và chiếm tỷ lệ trên 90% bệnh sỏi mật ở ngườiChâu Á. Sỏi mật là bệnh rất thường gặp. Ước đoán khoảng 20% dân số thế giới sẽ bị sỏimật trong cuộc đời của mình. Bệnh sỏi mật chiếm tỉ lệ cao nhất ở những quốc gia vùngScandinavia và số người bị sỏi mật ở những quốc gia này ngày càng tăng. Tại sao có sỏi mật ? Mật do gan tạo ra và được dự trữ trong túi mật. Những thành phần cơ bản trongmật là muối mật, bilirubin, và cholesterol. Sỏi mật được hình thành là do mất cân bằngcác thành phần này. Cholesterol được giữ giới hạn bình thường là do nó hòa tan trongmuối mật. Một sự gia tăng số lượng cholesterol trong mật làm quá khả năng hòa tancủa muối mật sẽ dẫn tới hình thành sỏi cholesterol. Tương tự vậy, sự giảm số lượngmuối mật cũng thúc đẩy việc hình thành sỏi cholesterol. Sự giảm co bóp và túi mậtrỗng, thường gặp ở thai kỳ, là một yếu tố quan trọng khác để hình thành sỏicholesterol. Sỏi sắc tố mật thường liên quan tới tình trạng nhiễm trùng mạn tính ở đườngmật. Điều này thường thấy nhất ở các quốc gia Châu Á, nơi mà tình trạng nhiễm kýsinh trùng đường mật thường gặp. Những bệnh nhân mắc bệnh về máu có thể gây raphá hủy hồng cầu nhiều làm gia tăng số lượng bilirubin trong mật, do đó gây ra hìnhthành sỏi sắc tố mật. Ai là người có nguy cơ bị sỏi mật ? Có rất nhiều yếu tố nguy cơ đã được xác định trong việc hình thành nên sỏicholesterol. Trước tuổi thanh thiếu niên sỏi mật rất ít gặp, còn sau tuổi 40 tỉ lệ này giatăng rõ rệt. Những yếu tố nguy cơ khác để hình thành nên sỏi mật bao gồm : nữ , sanhđẻ nhiều, uống thuốc ngừa thai, chế độ ăn nhiều chất béo và ít chất sợi, béo bệu, sụtcân nhanh, một vài loại thuốc, bệnh đường ruột làm mất muối mật như là bệnh Crohnvà do yếu tố di truyền nữa. Nguy cơ sỏi cholesterol đặc biệt cao ở những phụ nữ sanh đẻ nhiều. Hormonestrogen của nữ làm gia tăng nồng độ cholesterol trong mật và giảm sự co bóp của túimật. Tác dụng của estrogen cũng được chứng minh ở những người dùng thuốc ngừathai và phụ nữ dùng liệu pháp estrogen thay thế thì nguy cơ sỏi mật gia tăng. Vai trò của chế ăn trong việc hình thành nên sỏi mật thì không rõ ràng. Tuynhiên, chế độ ăn có calorie cao, nhiều béo, ít sợi đã cho thấy có liên quan đến nguy cơcủa sự hình thành nên sỏi cholesterol. Điều đáng chú ý là nồng độ cholesterol huyếtthanh cao có thể không là nguy cơ cao của sỏi cholesterol nhưng trái lại nồng độtriglyceride cao lại có thể là yếu tố nguy cơ. Béo bệu thường kèm với sự gia tăng bàitiết cholesterol trong mật, vì vậy làm gia tăng nguy cơ bị sỏi cholesterol. Khi ngườibéo bệu trãi qua thời kỳ sụt cân nhanh chóng thì nguy cơ bị sỏi mật lại tăng hơn nữa.Điều này xảy ra là do hậu quả của sự gia tăng cholesterol và giảm muối mật ở nhữngbệnh nhân có chương trình giảm cân nhanh. Những bệnh có ảnh hưởng lên ruột có thể làm mất muối trong cơ thể và dẫn tớisự hình thành sỏi cholesterol. Đây là điều quan trọng cần để ý những bệnh nhân bịbệnh Crohn, một bệnh viêm ruột non, nguy cơ cao bị sỏi mật hơn. Để biết thêm, xinvui lòng đọc phần bệnh Crohn. Những thuốc làm hạ thấp lipid trong cơ thể như là clofibrate có thể làm gia tăngcholesterol trong mật và dẫn tới làm gia tăng nguy cơ cao bị sỏi mật . Yếu tố di truyền đóng vai trò khá quan trọng. Sỏi mật thường gặp ở nhiều thànhviên trong gia đình. Một ví dụ khá rõ ràng cho vấn đề này là ở những người PimaIndian sống ở Tây Nam Mỹ, nơi bệnh sỏi mật ở phụ nữ trẻ có thể tới 80%. Những yếu tố nguy cơ của sỏi sắc tố mật là vệ sinh ăn uống kém thường liênquan tới sự gia tăng sắc tố bilirubin trong mật. Điều này được thấy rõ ở những bệnh cósự phá hủy hồng cầu như bệnh hồng cầu hình liềm, sốt rét hoặc trên nền bệnh gan nhưxơ gan. Những triệu chứng của sỏi mật là gì ? Đa số những người bị sỏi mật không có triệu chứng và họ cũng không biết mìnhbị bệnh. Trong những lần khám sức khỏe vì bệnh khác, qua những xét nghiệm nhưsiêu âm hay X-quang bụng, tình cờ phát hiện ra sỏi mật. Tuy vậy, những triệu chứngcó thể xuất hiện sau đó trong cuộc sống. Trãi qua khoảng 5 năm, khoảng 10% nhữngngười bị sỏi sẽ bắt đầu có triệu chứng và khi triệu chứng xuất hiện, diễn tiến sẽ tiếp tụ ...