Sóng cơ học: Chủ đề 4 - Sóng âm

Mời các bạn tham khảo tài liệu Sóng cơ học: Chủ đề 4 - Sóng âm sau đây để nắm bắt được những kiến thức về nguồn gốc của âm và cảm giác về âm; nhạc âm và tạp âm; những đặc trưng vật lí của âm; những đặc trưng sinh lí của âm; giới hạn nghe của tai người; nguồn nhạc âm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sóng cơ học: Chủ đề 4 - Sóng âmSóng c Ch IV. Sóng âm CH IV. SÓNG ÂMA. TÓM T T KI N TH C C B N1. Ngu n g c c a âm và c m giác v âm - Nh ng v t dao ng và phát ra âm c g i là ngu n âm. Ví d nh dây àn c gãy,m t tr ng c gõ, … - V t dao ng làm cho l p không khí bên c nh l n l t b nén r i b dãn. Không khí bnén hay b dãn thì làm xu t hi n l c àn h i khi n cho dao ng ó c truy n cho cácph n t không khí xa h n. Dao ng c truy n i trong không khí t o thành sóng g i làsóng âm, có cùng t n s v i ngu n âm. - Sóng âm truy n qua không khí, l t vào tai ta, g p màng nh , tác d ng lên màng nh làmcho nó dao ng. Dao ng c a màng nh l i c truy n n các u dây th n kinh thínhgiác, làm cho ta có c m giác v âm. - C m giác v âm ph thu c vào ngu n âm và tai ng i nghe. - Tai con ng i có th c m nh n c nh ng sóng âm có t n s trong kho ng t 16 Hz n 20 000 Hz. - Nh ng âm có t n s l n h n 20 000 Hz g i là siêu âm và nh ng âm có t n s nh h n16 Hz g i là h âm. - Sóng âm là nh ng sóng c truy ntrong các môi tr ng khí, l ng, r n.Sóng âm không truy n c trong chân Âm thoakhông. - Th ng thì t c truy n âm trongch t r n l n h n trong ch t l ng và trongch t l ng l n h n trong ch t khí. - Trong ch t khí và ch t l ng, sóng Ghitaâm là sóng d c. - Trong ch t r n, sóng âm g m csóng d c và sóng ngang.2. Nh c âm và t p âm - Âm do các nh c c phát ra nghe êm Viôlonái, d! ch u, th c a chúng là nh ng ng cong tu n hoàn có t n s xác nh. Chúng c g i là nh c âm. th dao ng c a các âm phát ra - Ti ng gõ t m kim lo i nghe chói tai, t âm thoa, ghita, viôlongây c m giác khó ch u, th c a chúnglà nh ng ng cong không tu n hoàn, xkhông có t n s xác nh. Chúng cg i là t p âm.3. Nh ng c tr ng v t lí c a âm a. T n s âm O t T n s là m t trong nh ng c tr ngv t lí quan tr ng nh t c a âm. th dao ng c a âm phát Ví d : Âm la3 có t n s 440 Hz, âm ra khi gõ vào t m kim lo ido4 có t n s 528 Hz.Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi Trang 1Sóng c Ch IV. Sóng âm b. C ng âm và m c c ng âm - C ng âm I t i m t i m là i l ng o bng n#ng l ng mà sóng âm truy n quam t n v di n tích t t i i m ó, vuông góc v i ph ng truy n sóng trong m t n vth i gian. n v c ng âm là oát trên mét vuông, kí hi u là W/m2. - Khi c ng âm t#ng lên 10n thì c m giác v to c a âm ch$ t#ng lên n l n. Vì v y, c tr ng cho c m giác v to c a âm i v i tai con ng i thì ng i ta a ra nhngh a v m%c c ng âm. M c c ng âm L là i l ng so sánh to c a âm nghe c có c ng Iv i to c a âm chu&n có c ng I0, c nh ngh a theo công th%c : I L = lg I0 M%c c ng âm c tính bng n v Ben, kí hi u là B. Ch n âm có t n s bng 1 000 Hz làm âm chu&n, khi ó c ng âm chu&n có giá tr Ibng I0 = 10-12 W/m2 t ng %ng v i m%c c ng âm bng L = lg = lg1 = 0 B và c ng I0 âm m nh nh t làm cho tai con ng i nh%c nh i, au n có giá tr bng I = 10 W/m2 It ng %ng v i m%c c ng âm bng L = lg = lg1013 = 13 B. I0 Tai con ng i có th phân bi t c hai âm có m%c c ng chênh l ch nhau 0,1 B. B iv y, ng i ta dùng m t c c a ben là êxiben, kí hi u là dB. Ta có : 1 B = 10 dB Do ó, khi dùng n v êxiben (dB) thì m%c c ng âm c tính b i công th%c : I L(dB ) = 10 lg I0 c. Âm c b n và ho âm Khi cho m t nh c c phát ra âm có t n s f0 thì nh c c ó cng ng th i phát ra âm cót n s 2f0, 3f0, 4f0, … có c ng khác nhau. Âm có t n s f0 g i là âm c b n hay ho âmth nh t. Các âm có t n s 2f0, 3f0, 4f0, … c g i là các ho âm th hai, ho âm th ba,ho âm th t , … T(ng h p th dao ng c a t t c các ho âm trong m t nh c âm ta c th dao ng c a nh c âm ó. th dao ng c a cùn ...