Sự ảnh hưởng của Phật Giáo và Thiền trong công việc sáng tạo và thể nghiệm nghệ thuật sân khấu đương đại

Năm 1993, trong thời gian viết vở kịch Trở về,[1] tôi đã đi dự một khoá tu Thiền Vipassana 10 ngày trên Blue Mountain. Vipassana là một pháp môn Thiền thuộc truyền thống Phật Giáo nguyên thủy. Cả khoá tu 10 ngày được diễn ra trong sự im lặng tuyệt đối, chỉ trừ phần vấn đáp. Khoá tu đó đã ảnh hưởng rất nhiều đến nội dung và hình thức biểu diễn của vở kich Trở về được công diễn năm 1994 tại nhà hát Belvoir Street, Sydney. Ảnh hưởng của Thiền bàng bạc trong toàn bộ vở diễn từ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sự ảnh hưởng của Phật Giáo và Thiền trong công việc sáng tạo và thể nghiệm nghệ thuật sân khấu đương đại S nh hư ng c a Ph t Giáo và Thi n trong công vi c sáng t o và th nghi m ngh thu t sân kh u ương i Năm 1993, trong th i gian vi t v k ch Tr v ,[1] tôi ã i d m t khoá tu Thi n Vipassana 10 ngày trên Blue Mountain. Vipassana là m t pháp môn Thi n thu c truy n th ng Ph t Giáo nguyên th y. C khoá tu 10 ngày ư c di n ra trong s im l ng tuy t i, ch tr ph n v n áp. Khoá tu ó ã nh hư ng r t nhi u n n i dung và hình th c bi u di n c a v kich Tr v ư c công di n năm 1994 t i nhà hát Belvoir Street, Sydney. nh hư ng c a Thi n bàng b c trong toàn b v di n t l i thơ n âm nh c, c nh trí, nh ng chuy n ng c a cơ th , và âm thanh c a nư c. Tr v i ngư i h i tr v i V i hơi th c a ngư i trong t ng giây t ng phút Trong n i im l ng n t n cùng sâu th m Ngư c m t lên tr i nghe ti ng chim kêu Nhìn xu ng t nghe th i gian ang th ... Tr v i... tr v i Ch còn l i ni m im l ng Và th i gian ang chuy n mình trong hơi th Ph i chăng s ‘Tr v ’ ây không ch là s ‘Tr v ’ m t nơi ch n hay m t m nh t xa xôi nào ó b ng thân xác phàm t c này, mà ây còn là s ‘Tr v ’ m t quê hương trong ký c, trong tâm tư ng, là s ‘Tr v ’ v i t tr i, v i muôn loài, và sau cùng là s ‘Tr v ’v i chính mình, tr v v i t ng hơi th , t ng kho nh kh c, t ng bư c chân, t ng n cư i. Khoá tu Vipassana 10 ngày ó không ch nh hư ng riêng n v k ch Tr v , mà còn nh hư ng n công vi c làm ngh thu t sân kh u c a tôi sau này. Năm 1995, tôi sang Indonesia h c thêm, nâng cao v chuyên môn trong lãnh v c sân kh u. Tôi ư c h c v i Rendra, là o di n, k ch tác gia, di n viên và nhà thơ Indonesia. Nơi tôi h c là t i oàn k ch Bengkel c a o di n Rendra. “Bengkel” có nghĩa là “s chu n b ”. oàn k ch Bengkel n m m t vùng quê có tên là Cipayung g n th ô Jakarta, trong m t trang tr i có ru ng lúa, ao th cá, r t nhi u cây ăn qu , và t t nhiên là có c sân kh u. Chương trình h c m i ngày là th c d y lúc 5 gi sáng và ng i thi n m t ti ng ng h . Sau ó là làm ru ng, chăm gia súc như dê, bò, gà, v t, cho cá ăn, hái trái cây, l p mái nhà, v.v... cho n 12 gi trưa. Bu i chi u có hai ti ng ng h luy n t p m t môn võ thu t b t ngu n t võ Thi u Lâm. Kho ng năm gi chi u m i ngày, cùng v i nh ng h c sinh và di n viên c a oàn k ch Bengkel, chúng tôi ch y dư i cơn mưa, băng qua nh ng cách ng, qua nh ng khu vư n c a ngư i dân và ng i th y mùi rơm r cháy khi h ang n u b a cơm t i. Chúng tôi bơi qua m t dòng sông nh và ng i nhìn m t tr i l n. Chúng tôi ch y tr v khi bóng t i ã xu ng. Ti p theo ó là tr n bu i t i dành cho luy n t p v chuyên môn sân kh u. Hai tháng h c t p t i oàn k ch Bengkel c a Rendra ã cho tôi m t bài h c có giá tr v cách áp d ng Thi n và võ thu t vào trong ngh thu t sân kh u ương i, ó là: tr c ti p th hành trong cu c s ng và công vi c thư ng ngày. Sau khi tr v t Indonesia, tôi ã cùng ngư i b n Úc, Bruce Keller, thành l p oàn k ch Citymoon vào cu i năm 1995.[2] nh hư ng c a Ph t Giáo và Thi n ã có m t trong nhi u v di n c a oàn k ch Citymoon, rõ nét nh t là trong v k ch Tìm Trâu ư c bi u di n t i Chùa Phư c Hu vào cu i tháng Hai và u tháng Ba năm 2001. V k ch Tìm Trâu ư c dàn d ng v i s h p tác c a oàn k ch Citymoon và oàn Powerhouse Youth Theatre, và c bi t có s giúp và ng h c a Chùa Phư c Huê. V k ch Tìm Trâu ư c b t u v i ý tư ng là s d ng khuôn viên c a chùa Phư c Hu làm b i c nh chính cho v k ch. C t chuy n c a v k ch Tìm Trâu là s khai tri n trên n i dung, tinh th n và tư tư ng c a Th p M c Ngưu (‘Mư i b c tranh chăn Trâu’ Thi n Tông). Anh Hoàng Ng c- Tu n cùng Bruce Keller vi t k ch b n; tôi cùng Bruce Keller và Michael McLaughlin là ng o di n. N i dung c a ‘Mư i b c tranh chăn Trâu’ là nói v ‘ ư ng l i tu tâp, làm sao làm ch ư c tâm, b t ư c tâm. Và tâm ây là con trâu.’[3] T ‘Mư i b c tranh chăn Trâu’, mư i màn k ch ã ư c sáng t o và ư c bi u di n t i mư i a i m khác nhau trong chùa Phư c Hu . Khán gi ư c chia làm sáu nhóm và cùng xem chung b n màn c a v k ch, sáu màn còn l i c a v k ch ư c di n làm sáu l n cho riêng t ng nhóm, b i vì m i nhóm có m t hành trình riêng. ây là m t c u trúc bi u di n sân kh u m i, không b l thu c và h n ch b i nh ng l lu t sân kh u c i n; khán gi không ch ng i xem mà còn ư c tham d vào quá trình di n bi n c a v kich. C nh cu i cùng c a v k ch là khán gi cùng hoà nh p v i di n viên i tìm l i ôi gi y ho c ôi dép c a mình ã ư c c i ra trư c khi i vào chánh i n. Hàng trăm ôi gi y/dép n m la li t trên sân chùa ngoài chánh i n, và trong âm thanh tr ...