Sự cần thiết phải khôi phục lại chợ nổi Ngã Bảy và vấn đề khai thác trong du lịch

Chợ nổi Ngã Bảy trước đây nằm cạnh thị trấn Ngã Bảy thuộc huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang. Năm 2000 chợ đã bị di dời về phía vàm kinh Ba Ngàn ở xã Đại Thành, cách địa điểm cũ khoảng 3km và có tên là chợ nổi Ba Ngàn. So với các chợ nổi khác trong vùng, chợ nổi Ngã Bảy có lịch sử hình thành khá lâu đời; đã từng có quy mô mua bán rộng lớn; chứa đựng nhiều yếu tố văn hóa bản địa đặc sắc gắn liền với cuộc sống của cư dân vùng sông nước; đồng thời là địa điểm được nhiều du khách trong và ngoài nước biết đến và lựa chọn trong các chuyến du lịch khi đến miền Tây Nam Bộ. Trên cơ sở phân tích vai trò của chợ nổi Ngã Bảy trong quá khứ; so sánh các điểm lợi và bất lợi của chợ nổi Ngã Bảy so với chợ nổi Ba Ngàn cho thấy sự cần thiết phải khôi phục lại chợ nổi Ngã Bảy nhằm mục tiêu thúc đẩy phát triển du lịch nói riêng và phát triển kinh tế-xã hội, văn hóa của vùng nói chung.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sự cần thiết phải khôi phục lại chợ nổi Ngã Bảy và vấn đề khai thác trong du lịch96 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (91) . 2012 SÖÏ CAÀN THIEÁT PHAÛI KHOÂI PHUÏC LAÏI CHÔÏ NOÅI NGAÕ BAÛY VAØ VAÁN ÑEÀ KHAI THAÙC TRONG DU LÒCH Nguyễn Trọng Nhân* 1. Lòch söû hình thaønh, phaùt trieån ñòa danh Ngaõ Baûy vaø chôï noåiNgaõ Baûy Caùnh ñoàng Phuïng Hieäp phía höõu ngaïn soâng Haäu maø tröôùc kia ngöôøiPhaùp goïi laø Plaine des Roseaux, tuy ñaát toát nhöng hoang vu ñaày lau saäy, vôùiñòa theá töông toái cao (so vôùi Chaâu Ñoác vaø Raïch Giaù), vôùi ñaát phuø sa ngoït deãtroàng hoa maøu laïi gaàn ñöôøng giao thoâng veà Saøi Goøn, luùa baùn coù giaù(1) neânngöôøi Phaùp raát quan taâm trong vieäc naïo veùt, môû roäng caùc keânh raïch nhoû,duøng xaùng muùc taïo ra caùc keânh xaùng môùi ñeå noái lieàn vôùi caùc keânh raïch vuønglaân caän. Vieäc phaùt trieån heä thoáng thuûy lôïi coù taùc duïng to lôùn trong vieäc taïolaäp ñöôøng giao thoâng ñeå chuyeân chôû haøng hoùa, xaû luõ, choáng uùng ngaäp, thaupheøn, ñeå daân ñònh cö khai hoang vaø saûn xuaát nhaèm thu thueá, ñoàng thôøi coønvì muïc ñích quaân söï. Coâng taùc khai thoâng, naïo veùt nhöõng keânh raïch saün coù vaø ñaøo theâmnhöõng keânh môùi ôû caùnh ñoàng Phuïng Hieäp ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu vaøo thaäpnieân ñaàu (keânh Möông Loä ñöôïc ñaøo trong thôøi gian 1901-1905, keânh LaùiHieáu 1906-1908) vaø keùo daøi ñeán gaàn nöûa thaäp nieân thöù hai (keânh Xeûo Voâng1908-1912) cuûa theá kyû XX, taïo thaønh baûy nhaùnh soâng quy tuï veà moät trungtaâm goïi laø Ngaõ Baûy. Neáu laáy quoác loä 1A höôùng veà phía Soùc Traêng laøm muïctieâu roài ñeám thöù töï theo chieàu kim ñoàng hoà thì baûy nhaùnh soâng coù teân nhösau: keânh Möông Loä doïc theo quoác loä 1A xuoáng Soùc Traêng, keânh Buùn Taøu ñiveà Ngaõ Naêm (Soùc Traêng) roài xuoáng Baïc Lieâu-Caø Mau, keânh Laùi Hieáu xuoángLong Myõ, keânh Xeûo Moân voâ caùnh ñoàng Saäy Nieáu, keânh Xeûo Voâng doïc theoquoác loä 1A leân thò traán Caùi Taéc, keânh Caùi Coân (keânh Xaùng) noái lieàn Ngaõ Baûyvôùi soâng Haäu, keânh Mang Caù xuoáng Keá Saùch (Soùc Traêng). Naêm 1915 taïi Ngaõ Baûy hình thaønh neân trung taâm quaän lî Phuïng Hieäptreân cô sôû di dôøi töø quaän lî Raïch Goøi.(2) Luùc baáy giôø vuøng ñaát xung quanhtrung taâm quaän lî vaãn coøn lau saäy hoang vu. Ngöôøi daân töø caùc nôi nhö SoùcTraêng, Myõ Tho, Taân An... tuï hoäi veà vaø tranh nhau töøng taác ñaát ôû maët tieàndoïc theo caùc bôø keânh xaùng. Ngöôøi daân chuû yeáu laøm ruoäng, coù ngöôøi laøm ngheàhôùt toùc, thôï moäc, mua baùn haøng xeùn, baùn quaùn caø pheâ, huû tieáu... Taïi quaänlî Ngaõ Baûy luùc baáy giôø, haàu heát ngöôøi Vieät laø daân ngheøo neân gaëp nhieàu khoùkhaên trong vieäc taïo döïng cô nghieäp. Cuøng vôùi ñoù laø söï caïnh tranh vaø cheøneùp cuûa caùc nhaø buoân baùn lôùn ngöôøi Hoa trong caùc hoaït ñoäng thöông maïi, saûnxuaát tieåu thuû coâng nghieäp, dòch vuï... Vì ngay luùc ñaàu laäp chôï Ngaõ Baûy, coùnhieàu Hoa Kieàu ñeán cö truù vaø hoaït ñoäng thöông maïi. Hoï trôû thaønh chuû caùcchaønh luùa, chuû traïi cöa lôùn neân ñoäc quyeàn trong caùc lónh vöïc luùa gaïo vaø goã.Moät soá Hoa Kieàu khaùc laïi kinh doanh taïp hoùa, ghe haøng, khaùch saïn, quaùn* Khoa Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên, Tröôøng Ñaïi hoïc Caàn Thô.Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (91) . 2012 97côm, quaùn huû tíu, moå heo... Ñoái vôùi moät soá ngöôøi Vieät coù chuùt ít voán thì môûcaùc tieäm caàm ñoà, thôï baïc, tieäm vaøng....(3) Töø naêm 1975, thò traán Phuïng Hieäp laø huyeän lî cuûa huyeän Phuïng Hieäp,tröïc thuoäc tænh Haäu Giang. Naêm 2005, thò xaõ Taân Hieäp ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû naâng caáp töø thòtraán Phuïng Hieäp vaø theo ñoù huyeän Phuïng Hieäp ñöôïc chia taùch thaønh haiñôn vò haønh chính: thò xaõ Taân Hieäp vaø huyeän Phuïng Hieäp môùi. Tuy nhieân,do söï khoâng ñoàng tình cuûa ngöôøi daân veà teân Taân Hieäp neân ñeán naêm 2006,thò xaõ Taân Hieäp laïi ñöôïc ñoåi teân thaønh thò xaõ Ngaõ Baûy cho ñeán ngaøy nay. Hieän nay chöa thaáy taøi lieäu naøo xaùc ñònh thôøi ñieåm ra ñôøi chính xaùccuûa chôï noåi Ngaõ Baûy. Tuy nhieân, caên cöù theo lôøi keå cuûa moät soá vò cao nieânôû ñòa phöông, ñoàng thôøi so saùnh vôùi nguyeân nhaân ra ñôøi cuûa caùc chôï noåikhaùc ôû vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long, coù theå khaúng ñònh chôï noåi Ngaõ Baûyra ñôøi sau khi quaän lî Phuïng Hieäp ñöôïc thaønh laäp (1915), töùc khoaûng nöûacuoái thaäp nieân 20 vaø phaùt trieån cöïc thònh vaøo nhöõng thaäp nieân 80, 90 cuûatheá kyû XX. Chôï noåi Ngaõ Baûy hay coøn goïi laø chôï noåi Phuïng Hieäp naèm beân caïnh thòtraán Phuïng Hieäp tröôùc ñaây, chôï caùch thaønh phoá Caàn Thô khoaûng 30km theoquoác loä 1A. Do naèm ôû vò trí trung taâm cuûa moät vuøng saûn xuaát noâng nghieäp,thuû coâng nghieäp roäng lôùn vaø naèm treân truïc loä giao thoâng thuûy chieán löôïcneân chôï noåi Ngaõ Baûy ñaõ töøng moät thôøi laø chôï ñaàu moái, vôùi caùc hoaït ñoängmua baùn raát saàm uaát. Luùc ban ñaàu chôï noåi Ngaõ Baûy ra ñôøi nhaèm ñaùp öùng nhu caàu tieâu thuïhaøng noâng saûn trong vuøng vaø sau ñoù caùc maët haøng thuû coâng truyeàn thoáng,ñoà gia duïng, nhu yeáu phaåm, ñoà aên thöùc uoáng cuõng ra ñôøi treân chôï noåi naøy.Nhaø vaên Sôn Nam, trong taäp hoài kyù Töø U Minh ñeán Caàn Thô, nhaän xeùt veàchôï noåi Ngaõ Baûy nhö sau: “...taïi Ngaõ Baûy naøy ghe, thuyeàn, taøu thuûy ngaøyñeâm roän ròp. Coù baùn thöùc aên, thöùc uoáng cho ghe thuyeàn. Baùn khoâng sôï eá,vì giôùi tieåu thöông daùm aên xaøi, töông lai ñang môû roäng tröôùc maét...”.(4) Coùtheå noùi, trong quaù khöù, chôï noåi Ngaõ Baûy ñaõ thöïc hieän ñöôïc chöùc naêng trungchuyeån keát noái giöõa caùc ngaønh noâng nghieäp, coâng nghieäp, thöông maïi, dòchvuï, tieåu thuû coâng; ñ ...