Sử dụng bản đồ tư duy để hỗ trợ dạy học theo xemina đối với môn Hóa học đại cương ở trường đại học kỹ thuật

Bài báo này giới thiệu việc sử dụng bản đồ tư duy để hỗ trợ việc dạy học theo xemina đối với môn Hóa học đại cương ở trường Đại học kỹ thuật. Việc sử dụng bản đồ tư duy kết hợp với xemina sẽ giúp giảng viên tiết kiệm thời gian, nâng cao tính linh hoạt trong giảng dạy, giúp sinh viên phát huy tối đa sự sáng tạo, khả năng tư duy, ghi nhớ, kỹ năng hội họa, tạo tâm lý thoải mái, kích thích hứng thú học tập và nâng cao kết quả học tập của sinh viên
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử dụng bản đồ tư duy để hỗ trợ dạy học theo xemina đối với môn Hóa học đại cương ở trường đại học kỹ thuật SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY ĐỂ HỖ TRỢ DẠY HỌC THEO XEMINA ĐỐI VỚI MÔN HÓA HỌC ĐẠI CƯƠNG Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT NGUYỄN NGỌC TUẤN Trường Đại học CNTT và Truyền thông – Đại học Thái Nguyên TRẦN TRUNG NINH Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt: Ở các trường Đại học kỹ thuật không chuyên về hóa học, môn Hóa học đại cương được học từ năm thứ nhất. Sinh viên gặp nhiều khó khăn khi học môn Hóa học đại cương, bởi vì sinh viên bắt đầu làm quen với giảng đường đại học, chưa có phương pháp học phù hợp với bậc đại học. Bản đồ tư duy (Mind Map) là một công cụ hiệu quả để hệ thống hóa tư duy bằng các hình ảnh, từ khóa và liên kết với nhau bằng những đường nối. Bài báo này giới thiệu việc sử dụng bản đồ tư duy để hỗ trợ việc dạy học theo xemina đối với môn Hóa học đại cương ở trường Đại học kỹ thuật. Việc sử dụng bản đồ tư duy kết hợp với xemina sẽ giúp giảng viên tiết kiệm thời gian, nâng cao tính linh hoạt trong giảng dạy, giúp sinh viên phát huy tối đa sự sáng tạo, khả năng tư duy, ghi nhớ, kỹ năng hội họa, tạo tâm lý thoải mái, kích thích hứng thú học tập và nâng cao kết quả học tập của sinh viên. Từ khóa: Bản đồ tư duy, xemina, phương pháp dạy học, hóa học đại cương, đại học kỹ thuật 1. MỞ ĐẦU Xemina là một trong những phương pháp dạy học tích cực được sử dụng thường xuyên trong quá trình dạy học tại các trường Đại học và Cao đẳng. Phương pháp này giúp người học tự giác, tích cực, sáng tạo, chủ động tìm kiếm tài liệu và tiếp thu kiến thức. Với cách dạy học này, sinh viên có nhiều điều kiện bộc lộ những suy nghĩ của mình, tạo không khí học tập sôi nổi, kích thích tất cả sinh viên tham gia vào quá trình học tập [1], [3]. Do vậy, tăng cường các xemina trong dạy học ở trường đại học là một hướng quan trọng để đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học đại học hiện nay. Để tiến hành tốt một xemina khoa học, giảng viên và sinh viên cần có sự chuẩn bị chu đáo về mặt nội dung và cách thức tổ chức. Tuy nhiên, trong thực tế khi sử dụng phương pháp này thì giảng viên và sinh viên sẽ tốn rất nhiều thời gian và công sức để chuẩn bị một buổi xemina, từ khâu chuẩn bị đến khâu tiến hành... Để khắc phục những hạn chế trên bài viết này giới thiệu việc sử dụng bản đồ tư duy để hỗ trợ việc dạy học theo xemina. 2. PHƯƠNG PHÁP XEMINA Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC Xemina là phương pháp dạy học cơ bản đặc trưng ở đại học và cao đẳng. Xemina là hình thức học tập, trong đó một sinh viên hay một nhóm sinh viên được giao chuẩn bị trước một vấn đề nhất định, sau đó trình bày trước lớp (nhóm) và thảo luận vấn đề đã Tạp chí Khoa học và Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Huế ISSN 1859-1612, Số 01(29)/2014: tr. 24-30 SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY ĐỂ HỖ TRỢ DẠY HỌC THEO XEMINA... 25 chuẩn bị. Xemina đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình dạy học ở đại học. Xemina là khâu thực hành đầu tiên, trong đó người học tìm tòi, vận dụng tri thức và tập dượt nghiên cứu khoa học. Nếu ở hình thức diễn giảng, người dạy hoạt động tích cực nhiều hơn, người học có phần bị động, thì ở xemina, tính năng động tích cực của sinh viên được phát huy đầy đủ hơn, họ thực sự là chủ thể, là trung tâm của quá trình dạy học và cùng hợp tác để thảo luận, giải quyết một vấn đề khoa học. Để thực hiện được tốt buổi xemina, cần nhiều kĩ thuật dạy học, một trong các kĩ thuật là sử dụng bản đồ tư duy để phát huy tối đa những ưu điểm của phương pháp xemina. 3. CÁC BƯỚC XÂY DỰNG MỘT BÀI XEMINA Để thực hiện tốt bài dạy theo phương pháp xemina, giảng viên và sinh viên cần thực hiện các bước sau: Chọn chủ đề: Chủ đề là những vấn đề hấp dẫn liên quan đến bài học nhằm thu hút người học và đáp ứng các yêu cầu của người học. Xây dựng nguồn thông tin dữ liệu: Các nguồn thông tin dữ liệu phải đa dạng, thường bao gồm sách, bài báo, kỉ yếu hội thảo – hội nghị, tạp chí, internet… Xây dựng dàn bài xemina: Từ chủ đề xemina và các nguồn thông tin dữ liệu, giảng viên và sinh viên bắt đầu xây dựng dàn bài xemina. Để xây dựng dàn bài semiar một cách nhanh chóng, khoa học thì giảng viên và sinh viên cần sử dụng bản đồ tư duy để phác thảo bài xemina dưới dạng thô dựa trên các vấn đề liên quan đến bài học. Hoàn thành bài xemina: Từ dàn bài xemina, bổ sung các chi tiết và chỉnh sửa hoàn thiện bản kế hoạch xemina bằng bản đồ tư duy. 4. BẢN ĐỒ TƯ DUY VÀ QUY TRÌNH SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY ĐỂ HỖ TRỢ VIỆC DẠY HỌC THEO XEMINA a/ Bản đồ tư duy Bản đồ tư duy, còn gọi là lược đồ tư duy, sơ đồ tư duy..., là một hình thức ghi chép sử dụng màu sắc, hình ảnh để mở rộng và đào sâu các ý tưởng, được xây dựng và phát triển bởi tác giả Tony Buzan. Bản đồ tư duy được đánh giá là công cụ tư duy của thế kỷ 21, được ứng dụng rộng rãi trong tất cả các lĩnh vực trong đó có giáo dục [2]. Sử dụng BĐTD trong dạy học là một kỹ thuật dạy học tích cực, giúp sinh viên phát huy tối đa tính tích cực, chủ động, sáng tạo, khả năng tư duy, ghi nhớ, năng khiếu hội họa, đồng thời tạo tâm lí thoải mái, kích thích hứng thú ...