Sử dụng Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam trong dạy học Lịch sử ở trường trung học phổ thông

Bài viết đề xuất những định hướng cho việc sử dụng Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam trong dạy học Lịch sử Việt Nam từ nguồn gốc đến giữa thế kỷ XIX và kết quả bước đầu của việc tiến hành thử nghiệm sư phạm tại trường THPT Trung Giã (Sóc Sơn, Hà Nội).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử dụng Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam trong dạy học Lịch sử ở trường trung học phổ thôngSửdụngBảotàngMĩthuậtViệtNam trongdạyhọcLịchsửởtrườngtrunghọcphổthông HOÀNGTHANHTÚTrườngĐạihọcGiáodục–ĐHQGHàNội CHUNGỌCQUỲNHtrườngĐạihọcSưphạmHàNội2 Tómtắt:Bảotàngkhôngchỉ lànơilưugiữ bằngchứnglịchsửcủamộtquốc gia,dântộcmàcònlàmộtmôitrườnghọctậpbổíchdànhchohọcsinh.Cáchiệnvật, tranh ảnh…trưngbàytạibảotànglàminhchứngsốngđộnggópphầngiúpHStìmhiểu,khámphálịchsử.MỗibảotàngcónộidungtrưngbàykhácnhaunêncóưuthếriêngtrongviệcdạyvàhọcLS.Trongđó,BảotàngMỹ thuậtViệtNamlànơitrưngbày,giớithiệucáctácphẩmnghệ thuật,hộihọatiêubiểucủadântộc.Trêncơ sởphântíchvaitròcủaBảotàngMỹthuậtViệtNam,khảosátthựctrạngsửdụngBảotàngnàytrongdạyhọclịchsử ở trườngTHPT,bàiviếtđề xuấtnhữngđịnhhướng choviệcsử dụngBảotàngMỹ thuậtViệtNamtrongdạyhọcLịchsửViệtNamtừnguồngốcđếngiữathếkỉXIXvàkếtquảbướcđầucủaviệctiếnhànhthử nghiệmsưphạmtạitrườngTHPTTrungGiã(SócSơn,HàNội). Từkhoá:BảotàngMỹthuậtViệtNam,dạyhọclịchsử Mởđầu Bảotàngkhôngchỉlànơilưugiữbằngchứnglịchsửcủamộtquốcgia,dântộcmàcònlàmộtmôitrườnghọctậpbổíchdànhchohọcsinh(HS).Cáchiệnvật,tranhảnh…trưngbàytạibảotànglàminhchứngsốngđộnggópphầngiúpHStìmhiểu, khámphálịchsử(LS). Mỗibảotàngcónộidungtrưngbàykhácnhaunêncó ưuthế riêngtrongviệcdạyvàhọcLS.Trongđó,BảotàngMỹthuậtViệtNam(MTVN)lànơitrưngbày,giới thiệucáctácphẩmnghệthuật,hộihọatiêubiểucủadântộc.Đâylànơikhẳngđịnhđặcđiểm,tinhthần,tưtưởngvàquanniệmcủanềnmỹthuậtViệtNam.Thôngqua cáctácphẩmnghệ thuậtđó,HScóthể tìmhiểuvề nhânvậtLS,cácsự kiện,hiện tượngLStừcộinguồnđếnthờikìxâydựngvàbảovệđấtnước.Bởimỗitácphẩmmỹ thuậttừ ngànxưađếnnaylànhữngbứctranhthunhỏchứađựnggiátrị LSvớiphongcáchđậmđàbảnsắcdântộc.1.VaitròcủaBảotàngMTVNtrongdạyhọcLịchsử1 BảotàngMTVNsưutầmvàbảoquảntrên18.000tàiliệu,hiệnvậtthể hiệnquacácchuyênđề:mỹ thuậtthờiTiền–Sơ sử;mỹ thuậttừ thế kỷXIđếnthế kỷXIX(mỹthuậtthờiLý–Trần,mỹthuậtthờikỳLêSơ –Mạc–LêTrungHưng,mỹthuậtthờiTâySơn–thờiNguyễn);mỹ thuậtđươngđại,mỹ thuật ứngdụng;mỹthuậtdângian;gốmnghệthuậtViệtNamtừthếkỷXIđếnthế kỉ XX. Vớinộidungtrưngbàymạchlạc,khúctriếttheotrụcdọcthờigiancủaLSmỹ thuậtvàđadạngloạihình,chấtliệunhưgốm,tranhsơnmài,sơndầu,lụa,giấy…BảotàngMTVNcóưuthế đặcbiệttrongviệcgiúpHStừ việc cảmthụđượcnétđẹp,nétđặcsắccủanhữngtácphẩmnghệthuậtViệtNamtiêubiểuđếnviệchiểu,phântíchvàkhámphánộidungLSđượcthểhiệnquacáctácphẩmnghệthuậtđó.Nhưvậy,cáctưliệu,hiệnvậttrưngbàytạiBảotàngMTVNgiúpchoHScócáinhìntoàndiệnnhấtvềsựpháttriểncủanềnmỹ thuậtnướcnhàvànângcaohiểubiếtvề LSvănhóacủadântộc. Nềnmỹthuậtđómặcdùchịuảnhhưởngcủamộtsốnềnvănhóaxungquanhởmột vàiyếutốvàtrongnhữngthờikìnhấtđịnh,nhưngphongcáchsángtạocũngnhư nộidungLSđượcphảnchiếutrongđóhoàntoànmangtinhthần,tưduycủangườiViệt Nam,tạonênmộtbứctranhtoàncảnhđậmbảnsắcdântộc. Dựatrêncơsởquansáttàiliệu,hiệnvậtcủabảotàng,thamgiacáchoạtđộng họctập,HSđượcrènluyệncáckĩnăngquansát,miêutả,thuyếttrình,thảoluận,sưu tầm–xử lýthôngtin,làmviệcnhóm...Từ đó,HShọccáchtư duycủanhàsử học thôngquaviệcphântích,tổnghợpthôngtintừcáctưliệuvàrútranhậnxét,kếtluận về bảnchấtcủacácsự kiện,hiệntượngLS,lýgiảimốiliênhệ giữacácsự kiện, hiệntượngđó,tạohứngthúhọctậpLS. Vídụ:thờikìnguyênthủylàthờikìLScáchrấtxathờiđạimàHSđangsinh sống,dođóđể cócáinhìnsốngđộngvàchânthựchơnvề đờisốngtinhthầncủangườinguyênthủytrênđấtnướcta ở thờikìnày,GVcóthể giớithiệuchoHSquan sáthìnhkhắc mặt người ở vách đá hang Đồng Nội (Đồng Tâm, Lạc Thủy, HòaBình)đang được trưng bày tại Bảo tàng MTVN. GV có thể đặt câu hỏi yêu cầu HSquansát,miêutảnhư:“TrênváchđáhangĐồngNộicóbaonhiêuhìnhkhắc?Đólà nhữnghìnhgì?”.Sauđó,HSliênhệvớikiếnthứcđãđượchọcđểtraođổi,thảoluậncácvấnđề:“ChữYđượckhắctrênđầucủabahìnhmặtngườitượngtrưngchođiều gì?Tạisaongườinguyênthủylạikhắchìnhđó?;Emcónhậnxétgìvề tư duyhình tượngvànghệthuậtcủacưdânthuộcvănhóaHòaBình?”. Từnhữngnhiệmvụhọctậptrên,HSkhôngchỉhiểuhơncuộcsốngconngườithờikìnàymàcònhìnhdungvềthẩmmĩcủaconngườivàcuộcsống,tínngưỡngnguyênthủyxaxưa. ĐốivớiBảotàngMTVN,vớiphongcáchtrưngbàyđộcđáocáctácphẩmnghệthuậttheotừngthờikìLScòngiúpHScảmthụvàhiểuđượctrongsuốtchiềudàiLS, 2dântộctađãtạonênmộtnềnmỹ thuậtphongphú,đadạng.Mặcdùmỗilầnđất nướcbịxâmlănglàmộtlầnnềnvănhóadântộcbịthửthách,tànphánhưngchođến nay,nềnvănhóanghệthuậtđókhôngnhữngkhôngbị đồnghóamàbảnsắcdântộccàngđượckhẳngđịnhhơn.Bêncạnhđó,mỗitácphẩmnghệ thuật,mỗibứctranh trưngbàytạiBảotàngMTVNđềumangtrongđónhữngthôngđiệp,khôngchỉ chứa đựngthôngđiệpLSmàcònlàcảmxúc,tâmtư,nguyệnvọng,sựsángtạo,sự hisinh giankhổcủanhữngngườinghệsĩđươngthờimàHScầntrântrọng,giữ gìnvàpháthuy.2.VàinétvềthựctrạngsửdụngBảotàngMTVNtrongdạyhọcLịchsử Khảosátđượctiếnhànhvới20GVvà378HS ở4tr ...