Sử dụng kỹ thuật 210Pb trong tính toán tốc độ trầm tích tại khu vực ven biển cửa Ba Lạt (sông Hồng)

Bài viết Sử dụng kỹ thuật 210Pb trong tính toán tốc độ trầm tích tại khu vực ven biển cửa Ba Lạt (sông Hồng) trình bày kết quả áp dụng các mô hình tính toán xác định tuổi trầm tích đối với cột mẫu BL13 nhằm đưa ra phương pháp luận chung cho việc xác định tuổi và tốc độ trầm tích của các cột trầm tích tại khu vực ven biển cửa Ba Lạt (Sông Hồng).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử dụng kỹ thuật 210Pb trong tính toán tốc độ trầm tích tại khu vực ven biển cửa Ba Lạt (sông Hồng)Tuyển tập báo cáo Hội nghị Khoa học và Công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ 14Proceedings of Vietnam conference on nuclear science and technology VINANST-14 SỬ DỤNG KỸ THUẬT 210Pb TRONG TÍNH TOÁN TỐC ĐỘ TRẦM TÍCH TẠI KHU VỰC VEN BIỂN CỬA BA LẠT (SÔNG HỒNG) USE OF 210Pb TECHNIQUE FOR CALCULATING SEDIMENTATION RATE IN THE BA LAT COASTAL AREA (RED RIVER) BÙI ĐẮC DŨNG, DƯƠNG ĐỨC THẮNG, DƯƠNG VĂN THẮNG, VƯƠNG THU BẮC, NGUYỄN THỊ THU HÀ, ĐOÀN THÚY HẬU, NGUYỄN THỊ OANH, LÊ ĐÌNH CƯỜNG Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân, 179 Hoàng Quốc Việt – Cầu Giấy – Hà Nội Email: dacdung@gmail.comTóm tắt: Thực hiện Đề tài nghiên cứu cấp Bộ năm 2020-2021 “Nghiên cứu sử dụng kỹ thuật hạt nhân và đồng vị để nhậndiện nguồn gốc và lịch sử phát sinh ô nhiễm hệ sinh thái vùng ven biển cửa Sông Hồng” chúng tôi đã lấy các cột mẫu trầmtích tại khu vực ven biển cửa Ba Lạt (Sông Hồng). Các cột mẫu được lấy trong khu vực Vườn Quốc gia Xuân Thủy, đượccắt lát thành các lát mẫu và đo xác định các nhân phóng xạ U, Th, 226Ra, 137Cs và 210Pb. Từ kết quả phân tích chúng tôi đãsử dụng các mô hình tính toán để xác định tuổi trầm tích và tốc độ trầm tích cho từng cột mẫu. Báo cáo này trình bày kếtquả áp dụng các mô hình tính toán đối với cột mẫu BL13 nhằm đưa ra phương pháp luận chung cho việc xác định tuổi cáccột trầm tích và tốc độ trầm tích tại khu vực ven biển cửa Ba Lạt. Kết quả cho thấy mô hình tốc độ cung cấp không đổi(CRS) có lẽ là mô hình tốt nhất để xác định tốc độ trầm tích. Đối với cột mẫu BL13, việc sử dụng mô hình hỗn hợp bằngcách điều chỉnh lại kết quả của mô hình CRS kết hợp với mốc thời gian tháng 8 năm 1971 (là thời gian xảy ra cơn lũ lịch sửtrên Sông Hồng) cho kết quả hợp lý nhất. Tốc độ trầm tích trung bình tại vị trí BL13 trước năm 1960 là khoảng0,5 cm/năm, từ năm 1960 đến nay tăng cao đáng kể, lên đến giá trị cao nhất là 1,5 cm/năm vào những năm 1970, giảmxuống khoảng 1,0 đến 1,2 cm/năm từ những năm 1980 đến nay. Nguyên nhân thay đổi tốc độ trầm tích có thể là do cácthay đổi dòng chính và các cơn lũ lớn trên Sông Hồng trong giai đoạn từ năm 1960 đến năm 1980.Từ khóa: cửa Ba Lạt, 210Pbex, CIC, CFCS, CRS, Mô hình hỗn hợp.Abstract: In implementing the 2020-2021 Ministerial-level research project Research on the use of nuclear and isotopetechniques to identify the origin and history of pollution in the coastal ecosystem of the Red River estuary, we have takensediment cores in the coastal area of Ba Lat estuary (Red River). The cores were taken in Xuan Thuy National Park area,sliced into sample slices and numbered from the top to the bottom and then analyzing for radionuclides (U, Th, 226Ra, 137Csand 210Pb. Based on the analysis results, we have tried to use computational dating models to determine the age andsedimentation rate for each sediment core. This report presents the results of applying computational models to thesediment core BL13 that could provide a general methodology for determining the age and the sedimentation rate of thesediment cores taken in the coastal area of Ba Lat estuary. Results show that Constant rate of supply (CRS) model probablyis the best model for determining the sedimentation rate. For the sediment core BL13, the use of the Composite model byadjusting the results of the CRS model in combination with the time marker of August 1971 (the time of the historical floodevent on the Red River) seems to give the most reasonable results. The average sedimentation rate at the BL13 site before1960 was about 0.5 cm/year, has increased significantly from 1960, up to the highest value of 1.5 cm/year in the 1970s andthen decreased to about 1.0 to 1.2 cm/year from the 1980s to the present. The change in the sedimentation rate could becaused by the main flow changes and large floods on the Red River in the years from 1960 to 1980.Keywords: Ba Lạt estuary, 210Pbex, CIC, CFCS, CRS, Composite Model.1. MỞ ĐẦU Kỹ thuật hạt nhân và kỹ thuật đồng vị đã và đang được ứng dụng rộng rãi để nghiên cứu về ô nhiễmmôi trường biển như ô nhiễm kim loại nặng (KLN), các chất dinh dưỡng, hữu cơ trong trầm tích biển đãđược tiến hành rộng khắp thế giới [1-4]. Để nghiên cứu lịch sử phát thải ô nhiễm trong môi trường biển,mẫu trầm tích phải được lấy theo độ sâu bằng dụng cụ, thiết bị lấy nguyên cột trầm tích. Sau đó cột trầmtích được cắt lát mỏng, xử lý, phân tích và tính toán để xác định tuổi của từng lát trầm tích. Một trong cácphương pháp xác định tuổi trầm tích là phương pháp xác định tuổi trầm tích bằng kỹ thuật 210Pb. Nguyên lý của phương pháp xác định tuổi trầm tích bằng kỹ thuật 210Pb có thể được tóm tắt như sau:Đồng vị 210Pb là một trong số các đồng vị trong dãy phân rã phóng xạ 238U. Giữa 210Pb và ...