Sử dụng phụ phẩm nuôi gia súc nhai lại - Chương 1

Sử dụng phụ phẩm nuôi gia súc nhai lạ. Chương 1. Gia súc nhai lại, khác với các gia súc khác, là loại gia súc duy nhất có thể lợi dụng được các thức ăn xơ thô nhờ cấu tạo đặc biệt của hệ tiêu hoá cùng hệ vi sinh vật cộng sinh trong đó.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử dụng phụ phẩm nuôi gia súc nhai lại - Chương 1 NguyÔn Xu©n Tr¹chSö dông phô phÈmnu«i gia sóc nhai l¹i Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp NguyÔn Xu©n Tr¹chSö dông phô phÈmnu«i gia sóc nhai l¹i Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp Hµ néi - 2003 lêi giíi thiÖu T«i h©n h¹nh ®-îc viÕt mÊy lêi giíi thiÖu trªn trang ®Çu cuèn s¸ch “Södông phô phÈm nu«i gia sóc nhai l¹i” nµy cña t¸c gi¶ NguyÔn Xu©n Tr¹ch.Cuèn s¸ch ®Ò cËp ®Õn mét vÊn ®Ò rÊt cã ý nghÜa ®èi víi ch¨n nu«i gia sóc nhail¹i ë n-íc ta, mét n-íc cßn nghÌo, ®Êt chËt ng-êi ®«ng, kh«ng cã nh÷ng c¸nh®ång cá réng nh- ë nhiÒu n-íc kh¸c. ViÖc tËn dông c¸c phô phÈm cña c©y trångvµ cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ cã tÝnh chiÕn l-îc, bëi nã sÏ huy ®éng ®-îc métnguån thøc ¨n to lín, cã s½n kh¾p mäi n¬i ®Ó nu«i sèng hµng triÖu gia sóc nhail¹i, nh÷ng con vËt cã bé m¸y tiªu ho¸ diÖu kú cã thÓ tiªu ho¸ nh÷ng s¶n phÈmt-ëng nh- ph¶i bá ®i. ViÖc sö dông tèt nguån phô phÈm kh«ng chØ thÝch hîp víih×nh thøc ch¨n nu«i tËn dông mµ cßn ®èi víi ch¨n nu«i hµng ho¸ nh»m lµm t¨ngthu nhËp cho bµ con n«ng d©n. T¸c gi¶ cuèn s¸ch-anh NguyÔn Xu©n Tr¹ch-lµ mét nhµ khoa häc trÎ ®· b¶ovÖ xuÊt s¾c luËn ¸n TiÕn sÜ t¹i Tr-êng ®¹i häc N«ng nghiÖp Na Uy. Còng cÇn nãithªm r»ng cuèn s¸ch nµy còng chøa ®ùng mét phÇn kÕt qu¶ nghiªn cøu tõ c«ngtr×nh luËn ¸n cña anh. Cuèn s¸ch ®-îc xuÊt b¶n víi sù tµi trî cña Dù ¸n hîp t¸cViÖt Nam-Na Uy NUFU/PRO 09/2002. Víi t×nh c¶m ®ång nghiÖp ch©n thµnh, t«i vui mõng ®-îc giíi thiÖu cuèns¸ch nµy víi b¹n ®äc Gi¸o s- Lª ViÕt Ly §iÒu phèi viªn Dù ¸n NUFU/PRO 09/2002 lêi nãi ®Çu Gia sóc nhai l¹i, kh¸c víi c¸c gia sóc kh¸c, lµ lo¹i gia sóc duy nhÊt cã thÓ lîidông ®-îc c¸c thøc ¨n x¬ th« nhê cÊu t¹o ®Æc biÖt cña hÖ tiªu ho¸ cïng hÖ visinh vËt céng sinh trong ®ã. Nhê nh÷ng kiÕn thøc tÝch luü ®-îc trong vµi thËp kûqua trong lÜnh vùc sinh lý dinh d-ìng gia sóc nhai l¹i, cïng víi viÖc hoµn thiÖnc¸c kü thuËt dinh d-ìng míi, b©y giê c¸c lo¹i thøc ¨n th« vèn ®-îc coi lµ cãchÊt l-îng thÊp nh- r¬m r¹ cã thÓ khai th¸c ®-îc ë møc tèi ®a lµm thøc ¨n chotr©u bß vµ c¸c gia sóc nhai l¹i kh¸c. H¬n n÷a, v× lý do kinh tÕ vµ m«i tr-êng, gia sóc nhai l¹i cÇn ®-îc cho ¨ncµng nhiÒu cµng tèt nh÷ng thøc ¨n x¬ th« kh«ng dïng lµm thøc ¨n cho ng-êi vµda sóc d¹ dµy ®¬n ®-îc. Thøc ¨n lý t-ëng cho gia sóc nhai l¹i râ rµng lµ cáxanh. Tuy nhiªn, ®ång cá ngµy cµng bÞ thu hÑp bëi sù gia t¨ng d©n sè vµ mëréng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c. §Êt n«ng nghiÖp ®-îc giµnh -u tiªn chñ yÕu ®Ótrång c©y l-¬ng thùc vµ rau mµu cho nhu cÇu tiªu thô trùc tiÕp cña con ng-êi.Do vËy gia sóc nhai l¹i ngµy cµng ph¶i phô thuéc nhiÒu h¬n vµo c¸c phô phÈmtrång trät. ViÖt Nam cã mét khèi l-îng lín phô phÈm cã thÓ lµm thøc ¨n cho gia sócnhai l¹i. Sè l-îng gia sóc nhai l¹i ë ViÖt Nam cßn rÊt Ýt so víi nguån thøc ¨n s½ncã vµ nÕu nh÷ng nguån thøc ¨n nµy ®-îc sö dông tèt th× cã thÓ t¨ng gÊp ®«i sè l--îng gia sóc nµy mµ kh«ng ph¶i sö dông ®Õn nguån thøc ¨n cña c¸c loµi d¹ dµy®¬n (Orskov, 2001). §ã lµ mét lîi thÕ cÇn ®-îc khai th¸c tèt h¬n trong thêi giantíi. Cuèn s¸ch nhá nµy nh»m cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc vÒ c¬ së sinh lý vµ dinhd-ìng häc liªn quan ®Õn viÖc sö dông thøc ¨n x¬ th« ë gia sóc nhai l¹i trong haich-¬ng ®Çu. C¸c ch-¬ng tiÕp theo giíi thiÖu c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶n¨ng sö dông phô phÈm lµm thøc ¨n cho gia sóc nhai l¹i c¶ vÒ mÆt lý thuyÕt vµquy tr×nh kü thuËt. Ch-¬ng cuèi cïng xem xÐt viÖc sö dông c¸c lo¹i phô phÈmtrong c¸c hÖ thèng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp bÒn v÷ng ë ViÖt Nam. Cuèn s¸ch nµy cã thÓ dïng lµm tµi liÖu tham kh¶o cho c¸n bé gi¶ng d¹y,sinh viªn, nghiªn cøu sinh ngµnh ch¨n nu«i vµ thó y ë c¸c tr-êng ®¹i häc còngnh- c¸c c¸n bé nghiªn cøu vµ c¸n bé kü thuËt quan t©m ®Õn ch¨n nu«i gia sócnhai l¹i. Tuy nhiªn, s¸ch kh«ng thÓ tr¸nh khái nhiÒu khiÕm khuyÕt, mong ®-îcb¹n ®äc gãp ý, bæ sung. T¸c gi¶ TiÕn sü NguyÔn Xu©n Tr¹ch Ch-¬ng 1 §Æc ®iÓm tiªu ho¸ cña gia sóc nhai l¹i Ch-¬ng nµy hÖ thèng vµ cËp nhËt nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ sinh lý tiªu ho¸cña gia sóc nhai l¹i. §©y lµ c¬ së cho viÖc khai th¸c ®Æc thï sinh häc cña lo¹igia sóc nµy nh»m tËn thu c¸c phô phÈm x¬ th« phôc vô cho lîi Ých cña conng-êi trong mét nÒn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng.Chøc n¨ng c¸c bé phËn cña ®-êng tiªu ho¸ D¹ dµy kÐp §-êng tiªu ho¸ cña gia sóc nhai l¹i ®-îc ®Æc tr-ng bëi hÖ d¹ dµy kÐp gåm 4tói (H×nh 1-1), trong ®ã ba tói tr-íc (d¹ cá, d¹ tæ ong, d¹ l¸ s¸ch) ®-îc gäichung lµ lµ d¹ dµy tr-íc, kh«ng cã tuyÕn tiªu ho¸ riªng. Tói thø 4, gäi lµ d¹ móikhÕ, t-¬ng tù nh- d¹ d¹y cña ®éng vËt d¹ dµy ®¬n, cã hÖ thèng tuyÕn tiªu ho¸ph¸t triÓn m¹nh. §èi víi gia sóc non bó s÷a d¹ cá vµ d¹ tæ ong kÐm ph¸t triÓn,cßn s÷a sau khi xuèng qua thùc qu¶n ®-îc dÉn trùc tiÕp xuèng d¹ l¸ s¸ch vµ ...