Sử dụng phụ phẩm nuôi gia súc nhai lại - Chương 2

Sử dụng phụ phẩm nuôi gia súc nhai lạ. Chương 2. Dinh dưỡng năng lượng và protein của gia súc nhai lại Chương này tóm tắt những kiến thức cơ bản và cập nhật về các hệ thống đánh giá giá trị năng lượng và protein (đối với thức ăn và nhu cầu) của gia súc nhai lại, cũng như nguyên tắc phối hợp khẩu phần để đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng của con vật.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử dụng phụ phẩm nuôi gia súc nhai lại - Chương 2 Ch-¬ng 2 dinh d-ìng n¨ng l-îng vµ protein cña gia sóc nhai l¹i Ch-¬ng nµy tãm t¾t nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vµ cËp nhËt vÒ c¸c hÖ thèng®¸nh gi¸ gi¸ trÞ n¨ng l-îng vµ protein (®èi víi thøc ¨n vµ nhu cÇu) cña gia sócnhai l¹i, còng nh- nguyªn t¾c phèi hîp khÈu phÇn ®Ó ®¸p øng ®-îc nhu cÇu dinhd-ìng cña con vËt.Dinh d-ìng n¨ng l-îng Kh¸i niÖm Gia sóc lÊy n¨ng l-îng tõ thøc ¨n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu n¨ng l-îng cña c¬thÓ. Toµn bé n¨ng l-îng ho¸ häc cã trong thøc ¨n (x¸c ®Þnh b»ng c¸ch ®èt mÉuthøc ¨n trong «xy trong mét dông cô gäi lµ bom calorimet) ®-îc gäi lµ n¨ngl-îng th« (GE) cña thøc ¨n ®ã. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i toµn bé GE thu nhËn®-îc tõ thøc ¨n ®Òu ®-îc con vËt sö dông. Mét sè bÞ mÊt ®i qua ph©n, qua n-íctiÓu vµ qua khÝ mª-tan. N¨ng l-îng th« trõ ®i n¨ng l-îng ë trong ph©n ®-îc gäilµ n¨ng l-îng tiªu ho¸ (DE). Sau khi trõ tiÕp phÇn n¨ng l-îng mÊt qua n-íctiÓu vµ qua khÝ mª-tan, phÇn n¨ng l-îng cßn l¹i ®-îc gäi lµ n¨ng l-îng trao®æi (ME). HÖ sè q=ME/GE ®-îc gäi lµ hµm l-îng n¨ng l-îng trao ®æi vµ lµmét chØ tiªu chÊt l-îng quan träng cña thøc ¨n. N¨ng l-îng trao ®æi ®-îc c¬ thÓhÊp thu vµ tr¶i qua c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi trung gian ®Ó cung cÊp ATP cho c¸cmôc ®Ých duy tr× c¬ thÓ vµ s¶n xuÊt kh¸c nhau cña con vËt nh- co c¬, duy tr×gradient nång ®é, phôc håi m« bµo vµ chuyÓn ho¸ vµo c¸c s¶n phÈm sinh häcnh- glycogen, protein, mì vµ lactoza cña s÷a. B¶n th©n viÖc sö dông ME ®Ó duy tr× c¬ thÓ vµ s¶n xuÊt còng ®ßi hái tiªutèn n¨ng l-îng. PhÇn n¨ng l-îng tiªu tèn nµy cuèi cïng bÞ mÊt d-íi d¹ng nhiÖtvµ ®-îc gäi lµ gia nhiÖt (HI). Møc ®é HI cao hay thÊp phô thuéc vµo b¶n chÊtcña thøc ¨n sö dông vµ môc ®Ých sö dông ME. Gi¸ trÞ n¨ng l-îng cña thøc ¨ncßn l¹i sau khi trõ ®i HI ®-îc gäi lµ n¨ng l-îng thuÇn (NE). §ã chÝnh lµ n¨ngl-îng h÷u Ých ®-îc con vËt sö dông cho duy tr× c¬ thÓ, lao t¸c, nu«i thai hay t¹os¶n phÈm. HÖ sè k = NE/ME ®-îc gäi lµ hiÖu suÊt sö dông n¨ng l-îng trao ®æi. Toµn bé NE sö dông cho duy tr× vµ HI cuèi cïng ®-îc c¬ thÓ th¶i ra ngoµid-íi d¹ng nhiÖt. HÇu hÕt NE sö dông cho lao t¸c cuèi cïng còng th¶i ra khái c¬thÓ d-íi d¹ng nhiÖt. Trong khi ®ã NE cho t¨ng träng (kÓ c¶ bµo thai) vµ s¶n xuÊts÷a chÝnh lµ gi¸ trÞ n¨ng l-îng cña c¸c s¶n phÈm nµy. Sù chuyÓn ho¸ n¨ng l-îng trong c¬ thÓ gia sóc nhai l¹i nh- trªn ®-îc m« t¶tãm t¾t qua S¬ ®å 2-1 vµ lµm s¸ng tá thªm qua c¸c VÝ dô 1 vµ 2 sau ®©y.NL th« (GE) (18,4MJ/kgVCK) NL ph©n (10-80%)NL tiªu ho¸ (DE) NL n-íc tiÓu (5-10%) NL khÝ mªtan (6-12%)NL trao ®æi (ME) = NL thuÇn (NE) + Gia nhiÖt (HI) ME duy tr× = NE duy tr× + HI duy tr× ME lao t¸c = NE lao t¸c + HI lao t¸c ME thai = NE thai + HI thai ME s÷a = NE s÷a + HI s÷a ME t. träng = NE t. träng + HI t. trängNhiÖt S¬ ®å 2-1: ChuyÓn ho¸ n¨ng l-îng ë gia sóc nhai l¹iVÝ dô 1: Mét con bß (180kg) ®-îc nu«i ë møc duy tr×, mçi ngµy ¨n mét l-îngthøc ¨n chøa 45 MJ, th¶i ra 15 MJ theo ph©n, 3 MJ theo n-íc tiÓu, 3 MJ theo khÝmªtan (î h¬i) vµ 24 MJ d-íi d¹ng nhiÖt (17,3MJ NE duy tr× + 6,7MJ HI duy tr×).TÝnh l-îng thu nhËn theo DE, ME vµ NE.Gi¶i: Thu nhËn (GE): 45 MJ/ngµy Th¶i ra: 24 + 15 + 3 + 3 = 45MJ/ngµy S¶n xuÊt: 0 MJ/ngµy DE = 45 - 15 = 30MJ/ngµy ME = 45 - 15 -3 -3 = 21MJ/ngµy NE = 17,3MJ/ngµyVÝ dô 2: Mét con cõu (35kg) mçi ngµy ¨n mét l-îng thøc ¨n (1,1 kg cá kh«)chøa 18,4 MJ, th¶i ra 6,0 MJ theo ph©n, 0,9 MJ theo n-íc tiÓu, 1,5 MJ theo khÝmªtan (î h¬i) vµ 7,5 MJ d-íi d¹ng nhiÖt (gåm 4,3MJ NE duy tr× + 1,9MJ HIduy tr× + 1,3 MJ HI s¶n xuÊt). Cõu t¨ng träng 140g/ngµy (2,5MJ). TÝnh l-îngthu nhËn theo DE, ME vµ NE.Gi¶i: Thu nhËn (GE): = 18,4 MJ/ngµy Th¶i ra: 6,0 + 0,9 + 1,5 + 7,5 = 15,9MJ/ngµy S¶n xuÊt (NEp): = 2,5 MJ/ngµy DE =18,4 - 6,0 =12,4MJ/ngµy ME tèng sè = 12,4 - (0,9 + 1,5) = 10,0MJ/ngµy ME duy tr× = 4,3 + 1,9 = 6,2 MJ/ngµy ME t¨ng träng = 10 - 6,2 = 3,8 MJ/ngµy NE tæng sè = 10 - (1,9 + 1,3) = 6,8MJ/ngµy NE duy tr× = 4,3MJ/ngµy NE t¨ng träng = 3,8 - 1,3 = 2,5MJ/ngµy X¸c ®Þnh gi¸ trÞ n¨ng l-îng cña thøc ¨n - N¨ng l-îng th« (GE) N¨ng l-îng th« cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng c¸ch ®èt mÉu thøc ¨n trong bomcalorimet. Tuy nhiªn viÖc nµy kh«ng ph¶i lóc nµo còng lµm ®-îc, ®Æc biÖt lµ ën-íc ta. §èi víi c¸c lo¹i thøc ¨n th-êng dïng cho gia sóc nhai l¹i (nhiÒu gluxit,Ýt mì) cã thÓ dïng mét gi¸ trÞ chung lµ 18,5 MJ hay 4,4 Mcal/kg VCK. - N¨ ...