Sử dụng phương pháp chi phí sử dụng vốn xác định cơ cấu vốn tối ưu của doanh nghiệp

Lý thuyết về cơ cấu vốn hiện đại cho rằng có tồn tại một cơ cấu vốn tối ưu mà ở đó nhà quản trị doanh nghiệp có thể tối thiểu hóa chi phí sử dụng vốn hoặc gia tăng giá trị doanh nghiệp. Hiện nay có nhiều phương pháp để xác định cơ cấu vốn tối ưu, tuy nhiên việc lượng hóa còn gặp nhiều khó khăn. Bài báo này sử dụng phương pháp chi phí sử dụng vốn để xác định cấu trúc vốn tối ưu với trường hợp của Công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử dụng phương pháp chi phí sử dụng vốn xác định cơ cấu vốn tối ưu của doanh nghiệp Nguyễn Việt Dũng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 125(11): 81 - 86 SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP CHI PHÍ SỬ DỤNG VỐN XÁC ĐỊNH CƠ CẤU VỐN TỐI ƯU CỦA DOANH NGHIỆP Nguyễn Việt Dũng*, Mai Thanh Giang, Dương Thanh Tình Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh – ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Lý thuyết về cơ cấu vốn hiện đại cho rằng có tồn tại một cơ cấu vốn tối ưu mà ở đó nhà quản trị doanh nghiệp có thể tối thiểu hóa chi phí sử dụng vốn hoặc gia tăng giá trị doanh nghiệp. Hiện nay có nhiều phương pháp để xác định cơ cấu vốn tối ưu, tuy nhiên việc lượng hóa còn gặp nhiều khó khăn. Bài báo này sử dụng phương pháp chi phí sử dụng vốn để xác định cấu trúc vốn tối ưu với trường hợp của Công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn. Từ khóa: Cơ cấu vốn tối ưu, nguồn vốn, doanh nghiệp ĐẶT VẤN ĐỀ* Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp có thể sử dụng nhiều nguồn vốn khác nhau để đáp ứng nhu cầu về vốn cho hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, điều quan trọng là doanh nghiệp cần phối hợp sử dụng các nguồn vốn để tạo ra một cơ cấu nguồn vốn hợp lý đem lại chi phí sử dụng vốn thấp nhất hoặc tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, để xác định cụ thể cơ cấu vốn tối ưu trong thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp là vấn đề khó khăn. Hiện nay có nhiều phương pháp để xác định cơ cấu vốn tối ưu của doanh nghiệp như phương pháp chi phí sử dụng vốn, phương pháp giá trị hiện tại được điều chỉnh, phương pháp so sánh và phương pháp phân tích hồi quy. Mỗi phương pháp có ưu điểm và nhược điểm khác nhau, trong bài viết này tác giả giới thiệu phương pháp chi phí sử dụng vốn áp dụng với trường hợp của công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn niêm yết tại Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP CHI PHÍ SỬ DỤNG VỐN XÁC ĐỊNH CƠ CẤU VỐN TỐI ƯU Phương pháp chi phí sử dụng vốn tiếp cận theo quan điểm cơ cấu vốn tối ưu là cơ cấu vốn mà tại đó tối thiểu hóa chi phí sử dụng vốn và tối đa hóa giá trị của doanh nghiệp. Nội dung của phương pháp này trải qua các bước cơ bản sau: * Tel: 0915.644.857 Bước 1: Xác định chi phí sử dụng vốn vay tại mỗi hệ số nợ. Chi phí sử dụng nợ vay là tỷ lệ sinh lời cần thiết phải đạt được từ việc sử dụng nợ vay để giữ cho thu nhập của các chủ sở hữu hiện tại không bị sụt giảm. Để xác định cơ cấu vốn tối ưu, việc ước lượng chi phí sử dụng nợ vay không chỉ dừng lại việc ước lượng chi phí sử dụng nợ vay hiện tại mà còn chi phí sử dụng nợ vay tương ứng với các hệ số nợ khác nhau. Muốn xác định được điều này, phương pháp phổ biến là dựa vào một hệ thống xếp hạng tín nhiệm. Tại mỗi mức tín nhiệm, ta có thể xác định mức bù rủi ro tương ứng, qua đó làm cơ sở xác định chi phí sử dụng vốn vay tại mỗi mức hệ số nợ. Bước 2: Xác định chi phí sử dụng vốn cổ phần tại mỗi hệ số nợ. Vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp gồm có ba bộ phận chính, đó là: cổ phiếu ưu đãi, cổ phiếu thường và lợi nhuận giữ lại. Chi phí riêng lẻ của từng nguồn vốn trên sẽ tác động đến chi phí vốn chủ sở hữu, từ đó, tác động đến cơ cấu vốn của doanh nghiệp. Việc tính toán chi phí sử dụng vốn cổ phần tại mỗi hệ số nợ sẽ bắt đầu bằng việc ước lượng hệ số beta khi tài trợ hoàn toàn bằng vốn cổ phần (βU). Beta không có đòn bẩy (βU) được xác định theo công thức sau: βL βU  D 1  (1  t) * E Trong đó: D : Số tiền vay nợ ; E: Vốn chủ sở hữu ; t : Thuế suất thuế TNDN 81 Nguyễn Việt Dũng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ Sau đó, ước lượng hệ số beta khi công ty sử dụng nợ vay (βL) tại mỗi mức hệ số nợ theo D công thức sau: β L  β U * 1  1  t  *  E  Áp dụng mô hình định giá tài sản vốn (CAPM) để tính chi phí sử dụng vốn cổ phần tại mỗi hệ số nợ: re  R rf  β i * R rm  R rf  Trong đó: + re là tỷ lệ lợi tức yêu cầu của nhà đầu tư đối với cổ phiếu i + βi là hệ số phản ánh mức độ rủi ro của cổ phiếu i. + Rrf là tỷ lệ lợi tức phi rủi ro + Rrm là tỷ lệ lợi tức của danh mục thị trường Bước 3: Xác định chi phí sử dụng vốn bình quân (WACC) tại mỗi hệ số nợ và xác định hệ số nợ tối ưu. Chi phí sử dụng vốn bình quân (WACC) được xác định theo phương pháp bình quân gia quyền và có thể được xác định theo công thức sau: WACC  E D  re   rd T T Hệ số nợ tối ưu là điểm có chi phí sử dụng vốn bình quân là nhỏ nhất. ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP CHI PHÍ SỬ DỤNG VỐN XÁC ĐỊNH VƠ CẤU VỐN TỐI ƯU CHO CÔNG TY CỐ PHẦN XI MĂNG BỈM SƠN Xác định các biến số cho việc ước lượng Xác định lãi suất phi rủi ro Lãi suất phi rủi ro được xác định bằng lãi suất đáo hạn của trái phiếu chính phủ dài hạn tại một thời điểm nhất định. Để xác định lãi suất phi rủi ro, tác giả tính toán và sử dụng lãi suất bình quân của trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm 125(11): 81 - 86 niêm yết tại Sở Giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh là 8,87% làm lãi suất phi rủi ro Xác định phần bù rủi ro Phần bù rủi ro vốn cổ phần là phần chênh lệch giữa tỷ suất lợi nhuận của danh mục thị trường với lãi suất phi rủi ro. Tỷ suất lợi nhuận của danh mục thị trường là mức tỷ suất lợi nhuận đòi hỏi bình quân của chủ sở hữu đối với đồng vốn đầu tư bỏ ra, hay nói cách khác đây chính là mức chi phí sử dụng vốn trên thị trường. Theo tính toán, tỷ suất lợi nhuận đòi hỏi tại Việt Nam năm 2012 là 15%. Do đó, phần bù rủi ro vốn cổ phần của doanh nghiệp Việt Nam là 15% - 8,87% = 6,07%. Xác định hệ số beta của Công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn Hệ số beta của công ty sẽ được xác định theo phương pháp truyền thống bằng cách hồi quy dữ liệu giá cổ phiếu lịch sử của công ty với chỉ số HNX – Index từ thời điểm công ty bắt đầu niêm yết từ ngày 24/11/2006 đến ngày 31/12/2012. Như vậy, đường đặc thù chứng khoán của BCC có dạng y = 0,943x + 0,000, do đó hệ số beta của công ty là 0,943. Hệ số này sẽ được sử dụng trong tất cả các ước lượng về cơ cấu vốn tối ưu cho công ty. Xác định cơ cấu vốn theo giá trị thị trường tại ngày 31/12/2012 Cơ cấu vốn theo giá trị thị trường phản ánh tỷ trọng các nguồn tài trợ theo giá trị thị trường. Đối với các nguồn vốn vay, tác giả giả định giá trị thị trường của nợ vay bằng với giá trị sổ sách ...